Bel ağrısı biyopsikososyal spektrum boyunca birçok faktörün etkileşimi sonucu ortaya çıkan çok boyutlu bir sağlık semptomudur. 

Bel ağrısı kostaların altından gluteal çizgiye kadar olan kısımda ağrıyla lokalize, bacak ağrısının da eşlik edebileceği durum olarak ele alınmıştır. Bel ağrısı spesifik bir nedene bağlı olabilir veya olmayabilir.

Sporcularda bel ağrısı genel popülasyondan prevalans, risk faktörü ve ciddiyet açısından farklı olabilir ve bu nedenle sporcularda bel ağrısının tedavisi de genel popülasyonda uygulanan müdahalelerden ayrışabilir.

Sporcularda Bel Ağrısının Prevalansı 

Bel ağrısı, atletik popülasyonda yaygındır. Bel ağrısı prevalansı farklı spor dallarında oldukça değişkendir (%18-%65) ancak aktiviteden kaçınmanın ortak bir nedeni olarak bildirilmektedir. Her 10 Olimpik sporcudan 9 u yaşamları boyunca bel ağrısı yaşar. 

Özellikle sporcuların genel popülasyona kıyasla daha az komorbiditeye sahip olduğu düşünüldüğünde, bel ağrısının spor yapan popülasyondaki prevalansı beklenenden yüksektir. Nokta prevalansı %42, yaşam boyu prevalansı ise %63’tür. Genel popülasyonda bel ağrısı ağır fiziksel çalışma, sigara içme, obezite, kötü genel sağlık ve düşük sosyoekonomik durum ile ilişkilidir.  Sporcuların bu tür faktörlerden etkilenme olasılığı daha düşük olsa da stres, yorgunluk, kaygı ve bozulmuş uyku ve ruh hali, onları bel ağrısına yatkın hale getirebilecek psikososyal faktörlerdir.  

Risk Faktörleri

Yüksek antrenman hacmi, yük artış periyotları ve uzun süreli maruziyet bel ağrısı riskini artırır. Düzenli egzersiz bel ağrısı riskini azaltabilir ancak bu ilişkinin U şeklinde olduğu bildirilmiş ve yüksek düzeyde fiziksel aktivitenin riski artırdığı öne sürülmüştür. 

Bel ağrısı öyküsünün olması gelecekte tekrarlaması açısından bir risk faktörüdür. Bu nedenle ilk epizodun oluşmasını önlemek amaçlanmalıdır. Çoğu bel ağrısı epizodu kısa süreli olsa da kalıcı ve tekrarlayan ağrı yaygındır.

Omurganın yüksek biyomekanik yüklenmesi ile ilişkili sporlarda bel ağrısı riski arttığından, bu sporcularda omurga yük toleransını geliştirmek için stratejiler incelenmeli ve bel ağrısı riskini en aza indirmek için biyomekanik uygun şekilde modifiye edilmelidir. 

Sporcularda Bel Ağrısının Ciddiyeti 

Sporcularda bel ağrısı hem sportif performansta hem de katılımda (spordan emeklilik dahil) önemli ve uzun süreli işlevsel bozulmanın nedeni olabilir. Bel ağrısı, sporculardaki diğer yaralanmalara kıyasla daha uzun bir iyileşme süresine sahiptir. Bel ağrısı, iyileşme açısından karmaşıktır ve bireysel bağlam ve inançlardan etkilenir. 

Sporcularda Bel Ağrısının Tedavisi

Tüm egzersiz yaklaşımları, bel ağrılı sporcularda ağrıyı azaltıp fonksiyonu iyileştirmektedir.  Herhangi bir egzersiz dinlenmekten daha iyidir ancak hedefe yönelik, dinamik, spora özel egzersizler en faydalısı olabilir.  Kor stabilite egzersizleri uzun vadede diğer egzersiz türlerinden daha etkili değildir. Egzersiz türü, dozu ve progresyonu kişiye özel olarak uyarlanmalıdır. 

Sporda bel ağrısını yönetmek için tek başına biyomekanik modifikasyonları destekleyecek yeterli kanıt yoktur.  

Spinal manipülasyon, genel olarak kalıcı bel ağrısını yönetmek için etkili bir yardımcıdır ve hem akut hem de kalıcı bel ağrısı için önerilir.  Ancak, sporcularda bel ağrısını yönetmek için manuel terapi (masaj ve spinal manipülasyon) tek başına etkin değildir.  

Hazırlayan: Fzt. Cansu Akkuş

Referanslar
Wilson, F., Ardern, C. L., Hartvigsen, J., Dane, K., Trompeter, K., Trease, L., ... & Thornton, J. S. (2021). Prevalence and risk factors for back pain in sports: a systematic review with meta-analysis. British Journal of Sports Medicine, 55(11), 601-607.
Thornton, J. S., Caneiro, J. P., Hartvigsen, J., Ardern, C. L., Vinther, A., Wilkie, K., ... & Wilson, F. (2021). Treating low back pain in athletes: a systematic review with meta-analysis. British Journal of Sports Medicine, 55(12), 656-662.

Daha fazla oku: Sporda Torakal Bölge Egzersiz Reçetesi için Klinik Akıl Yürütme