Rotasyonplasti, çocuklarda diz eklemi çevresinde kötü huylu bir kemik tümörünün rezeksiyon sürecinde uygulanan fonksiyonel bir cerrahi prosedürdür. Etkilenen kemik rezeke edilir ve fonksiyonel bir diz eklemi oluşturmak için tibia 180 derece döndürülür. Başlangıçta enfeksiyonların ve konjenital uzuv deformitelerinin tedavisi için tanımlanan bu yöntem, günümüzde diz eklemi çevresinde malign kemik tümörü tanısı konan büyüme çağındaki çocuklar için rekonstrüktif bir seçenek olarak kullanılmaktadır.

Endikasyonlar

• Distal femurun malign tümörleri
• Osteosarkom
• Ewing’s sarkomu
• Konjenital ekstremite deformiteleri 
• Enfekte olmuş protez implantlar

Rotasyonplasti Prosedürü

Temel amaç hastanın yaşam kalitesini artırmak, yüksek fonksiyonel performans sağlamak ve optimum katılımını sağlamaktır. Rotasyonplasti kararı, hasta ve ailesiyle birlikte deneyimli multidisipliner ekip tarafından verilmelidir. Fiziksel, psikolojik ve sosyal olmak üzere birçok faktör rotasyonplasti kararının sonucunu etkileyecektir. 

Rotasyonplasti, temiz bir marjin elde etmek için tümörden etkilenen kemik alanının bir miktar normal kemikle birlikte çıkarılmasını içerir. Bu prosedürde femur ve tibianın bir kısmı eksize edilir ve alt bacak 180 derece döndürülür. İyileşme gerçekleşene kadar vidalar ve plakalarla proksimal femura yeniden bağlanır. Böylece ayağın arkada olduğu kısa bir bacak görüntüsü olur. Ayak ve ayak bileği daha sonra diz eklemi olarak işlev görür ve hastanın daha işlevsel ve özelleştirilmiş diz altı protezi takmasına olanak tanır. Rotasyonplasti yapıldığında topuk diğer bacaktaki patelladan birkaç santimetre daha kısa bitmelidir, bu protezle otururken eşit "femur" uzunluğuna izin verecektir. Hastanın bu operasyonu geçirmesi için bazı önkoşullar vardır. Bunlar sağlam siyatik sinir varlığı ve ameliyat öncesi kalan kemik büyümesinin tam olarak planlanması zorunluluğudur. Çünkü ipsilateral distal tibia epifizi, rezeke edilen distal femoral ve proksimal tibial epifizden kaynaklanan büyümenin yerini tamamen almayacaktır. Bu nedenle, ameliyat edilen bacağın ayak bileğinde minimal uzunluk korunur.

Post-op Dönem

Cerrahi prosedürün tamamlanması 6-10 saat sürer. Ameliyatı takiben, ayağa giden kan akışının yakından izlenmesi için çocuk genellikle 24-48 saat boyunca yoğun bakım ünitesine yatırılır. Hastanede kalış süresi genellikle 5-7 gün arasındadır. Bacak genellikle alçıya alınır ve kemik iyileşmesine bağlı olarak 6-12 hafta veya daha uzun süre alçıda kalır. Kemik ve cerrahi kesi yeterince iyileştikten sonra çocuğa protez takılabilir.

Rotasyonplastinin Amputasyona Kıyasla Avantajları 

• Diz seviyesindeki fonksiyonel eklem, daha küçük ve daha iyi işleyen bir protez sağlar.
• Çocuğun spor ve günlük yaşam aktivitelerinde daha iyi performans göstermesini sağlar.
• Diz üstü amputasyonla karşılaştırıldığında kalan propriosepsiyon ve fleksiyon/ekstansiyon hareketi nedeniyle daha iyi klinik sonuçlar elde edilir.

Rotasyonplasti Komplikasyonları ve Amputasyona Kıyasla Dezavantajları 

• Azalmış vaskülerite. 
• Enfeksiyon.
• Sinir yaralanması.
• Gecikmiş iyileşme. 
• Protez giyilmediği zamanlarda kısa ters bacak görüntüsü kozmetik açıdan dezavantaj sağlar ve hastanın psikososyal hayatını olumsuz etkileyebilir.

Fizyoterapinin Amaçları 

Normal eklem hareket açıklığını sağlamak.

Eklem ve kas özelliklerini korumak.

Kas gücünü ve fonksiyonunu yeniden kazanmak.

Ambulasyonu teşvik etmek.

Yaşam kalitesini iyileştirmek

Rotasyonplasti için Fizyoterapi ve Rehabilitasyon: Bir Zorunluluk

Rotasyonplastiden hemen sonra hastaya ve aileye aktif ve pasif hareket açıklığı kazandırmak için kalça, ayak bileği, ayak ve ayak parmakları için germe egzersizleri ve güçlendirme egzersizleri öğretilmeli ve ardından kuvvetlendirme eğitimine başlanmalıdır. Terapist, hastaya ve aile üyelerine şişliği en aza indirmek için ekstremiteyi kompresif çoraplarla sarmayı öğretmelidir.

Kemik iyileşmesi tamamlanır tamamlanmaz cerrah protez takılmasını önerecektir. Fizyoterapist ve protez uzmanı, çocuğu ayakta durmaktan paralel barlarda yürümeye, yürüteç veya koltuk değnekleriyle yürümeye ve ardından koltuk değneksiz yürümeye ilerletmek için birlikte çalışacaktır. 

Prosedüre, çevre yapıların tutulumuna ve çocuğun durumuna bağlı olarak, çocuğun bacağa ağırlık vermesine izin verilmeyebilir. Ortopedi cerrahı ne zaman ağırlık verileceğini ve bacak üzerinde durmanın güvenli olduğunu belirleyecektir. Tipik olarak ağırlık taşıma sandalyeden yatağa, tuvalete ve tekerlekli sandalyeye hareket etmek için ayak parmağına dokunmak ile sınırlıdır. Kemoterapinin iyileşme süreci üzerindeki etkileri nedeniyle kemiğin ağırlık taşıyacak şekilde iyileşmesi daha uzun sürebilir. Hareketlilik ve ulaşım için koltuk değnekleri ve tekerlekli sandalye kullanılır.

Germe ve güçlendirme egzersizlerine protez içinde ve dışında devam edilir. Baldır, ayak bileği, ayak parmakları kaslarının tümü, protez içindeyken çocuğun ayağı olan protez dizin kontrolünde rol oynar. İyi bir core stabilizasyonu da distaldeki hareketlilik için elzemdir. Bu yüzden egzersizler bütüncül bir bakış açısıyla belirlenmelidir. 

Aile Üyelerinin Rolü

Tüm aile karar verme sürecinin bir parçası olmalı ve tüm avantajlar, dezavantajlar ve olası komplikasyonlar hakkında bilgilendirilmelidir. Rotasyonplasti yapılmasına karar verildiğinde, çocukla tüm olup bitenler hakkında konuşmak aile üyeleri için zor ve karmaşık olabilir. Bir ekstremiteyi kaybetmek genellikle bir kaybın yasını tutmayı içerir. Çocuk sadece fiziksel olarak uzvunu kaybetmekle kalmaz, aynı zamanda kendini nasıl tanımladığını da kaybediyor olabilir. Çocuğun üzgün, kızgın ve şok olmuş hissetmesine izin vermek gerekir. Tüm bu tepkiler, içinde bulundukları durum göz önüne alındığında normaldir. Rotasyonplasti öncesinde çocuğun pek çok sorusu olabilir bu yüzden ebeveynlerin iletişimi basit ve dürüst tutmaları önemlidir. 

Hazırlayan: Fzt. Ece Yüksel

Rota V, Benedetti MG, Okita Y, Manfrini M, Tesio L. Knee rotationplasty: motion of the body centre of mass during walking. International journal of rehabilitation research. Internationale Zeitschrift fur Rehabilitationsforschung. Revue internationale de recherches de readaptation. 2016 Dec;39(4):346.
http://rotationplasty.com/A-Surgeons-Approach--The-Dynamics-of-Rotationplasty
Sakkers R, van Wijk I. Amputation and rotationplasty in children with limb deficiencies: current concepts. Journal of children s orthopaedics. 2016 Dec 1;10(6):619-26.
http://rotationplasty.com/default.asp
http://rotationplasty.com/Physical-Therapy---A-Must
http://mymodernmet.com/gabi-shull-amputee-dancer/
Sakkers, R., & van Wijk, I. (2016). Amputation and rotationplasty in children with limb deficiencies: current concepts. Journal of Children s Orthopaedics, 10(6), 619-626.

Daha Fazla Oku: Omuz Egzersizleri Sırasında Gövde Rotasyonu Skapular Kas Aktivasyonunu Etkiler Mi?