Siyatik, kişinin siyatik sinir hattı boyunca hissettiği ağrı/parestezi ve/veya kuvvetsizlik ile ilişkili bir durumdur.
Bazı durumlarda herhangi bir bel ağrısı ya da radiküler bacak ağrısı siyatik olarak nitelendirilebilir, ancak bu durum genel olarak hatalıdır. Siyatik sinir, L4-S2 arası sinir köklerinden oluşur ve vücuttaki en büyük çaplı sinirdir. Ağrı omurganın fleksiyonu, bükülme, öksürük gibi durumlarda artabilir. Hamstringler, alt ekstremite adduktör kasları, ön bacak kasları ve bazı intrinsik ayak kasları siyatik sinir tarafından inerve edilir. Aynı zamanda dolaylı olarak terminal dalları ile arka ve lateral alt bacak ve ayağın plantar kısmının duyusunu sağlar.
Siyatik siniri yapısal olarak etkileyebilecek veya sıkıştırabilecek herhangi bir durum semptomlara sebep olabilir. Siyatik sinire sebep olan durumlar omurga ile ilişkili ve omurga ile ilişkisiz olarak sınıflandırılabilir.
Omurga ile ilişkili nedenler
- Spinal stenoz
- Spondilolistezis
- Disk hernisi
- Spinal veya paraspinal kitle
Omurga ile ilişkili olmayan nedenler
- Direkt cerrahi travma
- Nörotoksik madde enjeksiyonu
- Turnikeler
- Radyasyon
Hastalarda nörolojik septomları görülebilir:
- Lumbosakral sinir kökünde radiküler ağrı
- Bacaklarda sıca/soğuk veya karıncalanma/yanma hissi, uyuşukluk
- Kas zayıflığı
- Refleks problemleri
- Yürüme problemleri
Parestezi veya dizestezinin siyatik semptomları hangi sinirin etkilendiğine bağlı olarak farklılık gösterebilir.
L5 sinirinde herhangi bir problem olduğunda hasta ayağın dış kısmında ağrı, karıncalanma ve uyuşma hisseder. Ayrıca topuğu yerden kaldırırken ve parmak uçlarında dururken güçsüzlük yaşar.
L4: L4 sinir sıkıştığında veya zedelendiğinde hasta uylukta ağrı, karıncalanma ve uyuşma hisseder. Ayrıca kişi dizini düzleştirirken zayıflık hisseder.
L5: L5 sinirinde herhangi bir problem olduğunda, ağrı, karıncalanma ve uyuşma ayak ve ayak başparmağına kadar uzanabilir.
S1: S1 sinirinde herhangi bir problem olduğunda hasta ayağın dış kısmında ağrı, karıncalanma ve uyuşma hisseder. Ayrıca topuğu yerden kaldırırken ve parmak uçlarında dururken güçsüzlük yaşar.
Siyatik sinir tanısı düşünüldüğünde
Disk hernisi, kauda equina sendromu, kas spazmı, sinir kökü sıkışması, epidural apse, epidural hematom, tümör, priformis sendromu değerlendirilmelidir.
Sıklıkla siyatikte dermatomal bir paterni takip eden bacakta yayılan ağrı şikayetleri görülür. Ağrı genellikle diz altından yayılır. Hastalar genellikle bacak ağrısından daha az şiddetli hissettikleri bel ağrısından yakınırlar. Ayrıca duyusal problemler de görülebilir.
Ağrı 12 hastadan uzun sürerse veya ilerleyici nörolojik defisitler gelişirse görüntüleme kullanılabilir.
Değerlendirmede;
- Kısa Form SF-36
- Oswetry Disabilite İndeksi
- Roland-Morris Disabilite İndeksi
- VAS
- Mcgill Ağrı Anketi
- Tampa Skalası
- Ağrıyı Felaketleştirme Ölçeği
kullanılabilir.
Hasta değerlendirilirken kırmızı bayraklar atlanmamalıdır. Üriner retansion belirtileri veya anal sfinkter tonusunda azalma olan hastalar kauda equina sendromunu düşündürebilir bu nedenle detaylı incelenmelidir.
Hastaların birçoğu egzersiz, manuel terapi ve ağrı yönetimi ile büyük ölçüde fayda görürler.
Hastanın ağrı kontrolünü sağlaması açısından öz yönetim teknikleri önemlidir. İnflamasyonun azaltılması ve kişiyi rahatlatmak adına sıcak ve soğuk uygulama kullanılabilir. Uzun süreli oturma/ayakta durmadan kaçınılmalı düzenli olarak belirli aralıklarla pozisyon değiştirilmelidir. Core bölge kuvvetini arttırmak, bel bölgesinin ve hamstringlerin mobilite egzersizleri önemlidir. Yürüme, yüzme akuaterapi gibi egzersizler yapılabilir. Tüm bunların yanında mobilizasyon ve yumuşak doku teknikleri de kullanılır.
Siyatik tedavisinde anahtar nokta hasta eğitimidir. Siyatiğe birçok neden sebep olabilir. Tedavide en etkin yöntem konservatif tedavidir. Yatak istirahati sınırlandırılmalı, düzenli egzersize teşvik edilmelidir.
Hazırlayan: Fzt. Birgül Dıngırdan
Davis D, Maini K, Vasudevan A. Sciatica. In: StatPearls. StatPearls Publishing, Treasure Island (FL); 2020. PMID: 29939685.
Jensen RK, Kongsted A, Kjaer P, Koes B. Diagnosis and treatment of Sciatica. BMJ 2019;367:l6273. Available from: https://www.bmj.com/content/367/bmj.l6273.full [accessed 13 Nov 2021]
Osmosis. Sciatica. Available from: https://www.youtube.com/watch?v=VYj-JfX0wT0 (last accessed 15.3.2019)
Davis DH, Wilkinson JT, Teaford AK, Smigiel MR. Sciatica produced by a sacral perineurial cyst. Texas Medicine. 1987 Mar 1;83(3):55-6.Available from:https://www.statpearls.com/kb/viewarticle/28772/ (last accessed 12.9.2020)
Yorumlar (0)
Bu yazıya henüz yorum yapılmamış.