Çene eklemi(temporamandibular eklem) mandibula ve temporal kemik arasında yer alan sinovial ve hareketli bir eklemdir. Çene eklemi, kafa kemikleri arasında tek hareketli eklemdir. Ağzın açılıp kapanmasını, iki yana hareket etmesini, alt çenenin çiğneme fonksiyonu yapmasını sağlamasından dolayı karışık bir eklemdir.
Çene eklemi rotasyon ve translasyon(kayma)olmak üzere iki hareket gerçekleştirir. Normal bir çene eklem hareket genişliği yaklaşık 3 parmak genişliğine tekabül eder. Çene ekleminin pozisyonu vücudun pozisyonundan etkilenir. Toplumun yaklaşık % 28’inde çiğneme kaslarındaki gerginlikten ve çene ekleminden kaynaklanan çene rahatsızlıkları vardır. Bunların % 1’inde ciddi belirtiler, % 14’ünde çene hareketlerinde kısıtlanma görülür. Semptomlar kadınlarda erkeklere oranla daha fazla (2/1) görülür. Sıklıkla 25-45 yaş aralığında görülür.
Temporamandibular Eklem Rahatsızlıkları
Çene eklemi rahatsızlıkları toplumda sıklıkla karşılaşılmakta olup eklemi oluşturan yapılarla birlikte kasları ve çevre yapıları da etkilemektedir. Çene eklemi fonksiyonlarının bozulması ile ortaya çıkabilecek belirti ve semptomlar:
- Çiğneme sırasında çene ve çevresinde ağrı
- Eklemde klik sesi(tek veya çift taraflı)
- Çiğneme güçlüğü, yutma problemleri
- Ağız açıklığında azalma, çene hareketlerinde sapma, kayma ve kilitlenme
Bunlara eşlik eden belirtiler, baş ağrısı, baş dönmesi, yüz ağrısı, boyun ağrısı ve servikal (boyun) bölge normal eklem hareket kısıtlılığı, kulak ağrısı, çınlama, diş ağrısı, dişlerde aşınma sayılabilir.
En çok karşılaşılan belirti ağrıdır. Ağrı genellikle çiğneme kaslarında veya eklemde ortaya çıkmaktadır. Çiğneme veya diğer çene fonksiyonları genellikle ağrıda artmaya sebep olmaktadır. Bu belirtilere ek olarak hastalar da özellikle kronik olan hasta grubunda depresyon, uykusuzluk, uyku kalitesinin bozulmasına bağlı genel yorgunluk görülmektedir.
Temporamandibular eklem rahatsızlığı neden oluşur?
Eklem disfonksiyonunun sebepleri çeşitlidir; hem fizyolojik hem de psikolojik olabilir. Genelde kabul edilen faktörler, çene eklemi ve çiğneme kaslarına yüksek oranda işlevsel baskı ve bozulmuş maxilla-mandibular(eklemi oluşturan kemikler) ilişkidir. Psikolojik nedenler ise, bruksizm( uyku esnasında diş gıcırdatma) ile sonuçlanan stres durumlarını içermektedir.
Nasıl tedavi edilir?
Tedavide amaç, çiğneme sisteminin ağrısız, limitsiz ve uyumlu olarak çalışmasının sağlanmasındır.
Konvansiyonel tedavi yöntemleri: Temporamandibular eklem disfonksiyonun’da’ ağrıyı azaltmak ve fonksiyonu artırmak için uygulanan konvansiyonel tedavi yöntemleri arasında oklüzal tedavi, davranış tedavisi, çene egzersizleri, vücut düzgünlüğü eğitimi, bazı ilaç tedavileri, psikolojik tedavi, elektrofiziksel ajanlar ve manuel tedavi(el ile yapılan tedavi anlamına gelir) yaklaşımları sayılabilir.
Cerrahi tedavi: Çene rahatsızlığı olan hastaların sadece %5’inde cerrahi girişim uygulanır. Konvansiyonel tedaviye cevap vermeyen vakalar tercih edilir.
Nelere dikkat edilmeli?
- Yumuşak besinleri içeren bir diyet uygulayın.
- Yiyecekleri Isırmak yerine küçük lokmalar şeklinde tüketin
- Tek taraflı çiğnemeden kaçının.
- Yapışkan gıdaları mümkün olduğunca tüketmemeye çalışın.
- Diş sıkma,diş gıcırdatma, dudak ve yanak yeme, parmak emme, kalem çiğneme gibi alışkanlıklar kasları yoracak ve kramplara neden olacaktır. Hastanın bu tarz aktivitelerden kaçınması gerekmektedir.
- Uzun süre konuşmak ve sakız çiğnemekten kaçının.
- Sürekli aynı tarafla çanta taşıma veya aktivitelerden kaçının.
- Geceleri çok yüksek yastıkla uyumayın. Özellikle yüzüstü uyumayın.
- Başın öne doğru kaydığı, omuzların öne düştüğü duruş bozukluklarından kaçının. Vücut düzgünlüğünüzü sağlayın.
- Kişilere düzenli egzersiz yapma alışkanlığı ve gevşeme yöntemleri tavsiye edilir.
- Dudaklar bitişik, dişler ayrı, dil ağız tavanında gevşek olan istirahat pozisyonunu gün içinde uygulayın.
- Esnerken ve gülerken çenenizi destekleyin.
- Ağızdan ve yüzeyel nefes almak yerine burundan ve derin bir şekilde nefes alın.
Hazırlayan:Fzt. Abdulsamet Celayır
Yorumlar (0)
Bu yazıya henüz yorum yapılmamış.