HAREKETİN AMACI NEDİR?

Yüksek atlamada sporcunun amacı, dikey yönde ağırlık merkezinin maksimum yer değişimini sağlamak ve sonra kurallara uygun olarak bu yer değişimini yapabildiği kadar fazla elde etmektir. Yüksek atlamada bunun anlamı, sporcunun ağırlık merkezinin ulaştığı maksimum yükseklikle barın üzerinden geçirmeye çalışmasıdır. Kazanılan yükseklik, büyük oranda sıçrama sırasında yaklaşma koşusunun kinetik enerjisini, açısal harekete dönüştürebilme etkinliğine bağlıdır.

HAREKETİN FAZLARI

1)    Yaklaşma (Approach) : Sporcunun çıtaya doğru koşmaya başladığı andan, sıçrama ayağının yere teması arasındaki bölüm.

2)    Sıçrama Kalkış (Take-off) : Yaklaşma koşusu sonrası, sıçrama öncesi ayağın yere temasından sıçrama ayağının yerle temasının kesildiği bölüm.

3)    Bar Üzerinden Geçme (The Bar Clearance) : Sıçramadan yere konmaya kadar olan bölüm. Sıçrama yüksekliği hemen hemen yaklaşma koşusundan bağımsızdır bu yükseklik, antropometrik parametreler (vücut kitlesi, segment uzunlukları, segmentlerdeki ağırlık merkezi gibi) kadar, sıçrama sırasındaki vücut açıları ile de belirlenir.

4)    Yere İnme (Landing): Sporcunun mindere indiği fazdır.

Faz 1: YAKLAŞMA

Sporcu 7 veya 11 adımda yaklaşma koşusunu tamamlar. Hız kazanması açısından önemlidir. Son 4-5 adımın eğimli koşu ile olması beklenir. Vücuttaki bu eğim ile gerçekleşen son adımlar sporcuya Take off fazında daha uygun bir pozisyon sağlar. Yaklaşma fazı straight line (düz hat) ve curve line (eğimli hat) olarak iki aşamada incelenir. Gluteus maximus ve medius hem duruş fazının başlangıcında hem de salınım fazının sonunda aktifitir. TFL,duruşun başlangıcından salınımın son aşamasına kadar aktifitir. Kuadriseps,duruş fazının %10’u için eksentrik bir şekilde çalışır.Hamstringler duruş fazının başlangıcında ve sallanma fazının çoğunda aktiftir. Gastroknemius aktivitesi, topuk vuruşundan hemen sonra başlar. Tibialis anterior hem duruş hem de sallanma fazları boyunca döngünün yaklaşık %73’ünde aktiftir.

FAZ 2: SIÇRAMA KALKIŞ:

Vücudun bara doğru eğimli olduğu görülür. Son adımlarla birlikte ağırlık merkezi yukarı doğru aktarılır. Ağırlık merkezi doğrudan sıçrama ayağının üzerindedir. Kollar fleksiyondadır. Havalanma başladığında gövdede rotasyon başlar. Serbest bacakta kalça fleksiyonu ve dizde de fleksiyon görülür. Sıçrama bacağının dizi full ekstansiyondadır. Sıçrama ayak bileğinde plantar fleksiyon,havadaki serbest bacakta bir miktar dorsifleksiyon görülür. Ağırlık merkezi sıçramanın başlangıcında aşağıda,sonunda ise yukarıdadır. Tüm gövdede yukarı doğru bir ekstansiyon görülür. Yer reaksiyon kuvveti ayakbileği eklem merkezinin önünden geçer. Biceps brachii, coracobrachialis, gövdede internal ve eksternal oblik kaslar, serbest bacakta kalça fleksiyonu ve diz fleksiyonu ile birlikte  iliopsoas,rectus femoris, hamstringler, tibialis anterior, ekstansör digitorum longus, ekstansör hallucis longus kaslarının aktivitesi görülürken sıçrama bacağında kuadriseps, gluteus maksimus, minimus, gastrocnemius,soleus, tibialis posterior, flexör digitorum longus, flexor hallucis longus kaslarında kontraksiyon vardır.

FAZ 3: BAR ÜZERİNDEN GEÇİŞ

Bu fazda her iki dizde de fleksiyon görülür yaklaşık 90 derecedir. Ayakbileğinde plantar fleksiyon, gövde de hiperekstansiyon, omuzda fleksiyon görülür. Kalçada hiperekstansiyon vardır. Hamstringler, tibialis posterior, gastrocnemius, soleus ,erektör spinalar, deltoid, pektoralis majör,biceps brachii, coracobrachialis, gluteus maksimus, minimus kasları aktiftir.

FAZ 4: YERE İNME Yere iniş ile dizler fleksiyondan ekstansiyona geçer. Gövde yerde nötral pozisyonda kalça fleksiyonda, ayakbileği plantar fleksiyondan dorsifleksiyona geçer. Kuadriseps, iliopsoas, tibialis anterior, ekstansör digitorum longus, ekstansör hallucis longus, dirsek fleksiyon ekstansiyonu ile birlikte biceps, triceps kasları, omuz fleksiyon, abduksiyonu ile birlikte deltoid aktiftir.

Hazırlayan: Birgül DINGIRDAN