Ayak bileği pozisyonunun değişmesi sırasında pelvik taban kasının aktivasyonu nasıldır?

Fizyodemi May 2023

Yaşam beklentisi arttıkça, sağlıklı ve kaliteli yaşamak insanlar için çok önemli hale gelmiştir. İdrar kaçırma orta yaşlı kadınlarda sıklıkla görülmektedir. Fakat bu durumdan utanıldığı için açıkça söylenemeyebilir. Bu sebeple, idrar kaçırmanın yaşam kalitesini etkileyen kritik bir faktör olduğu konusunda artan bir farkındalık vardır.

Stres üriner inkontinans (SÜİ), intra-abdominal basıncın artması sonucu istem dışı idrar kaçırma türüdür. Urge üriner inkontinans (UÜİ), detrusor (mesane kası) aktivitesinin instabilitesine bağlı idrar kaçırmadır. Miks tip üriner inkontinans (MÜİ), stres ve urge tipi üriner inkontinansın bir kombinasyonudur. 

SÜİ kadınlarda erkeklerden daha sık görülür ve kadınlarda üriner inkontinans vakalarının yaklaşık %30 undan sorumludur. Bunun sebebi, gebelik ve doğum nedeniyle pelvik taban kaslarının (PTK) zayıflamasının yanı sıra; erkekler ve kadınlar arasındaki ürogenital sistemdeki anatomik farklılıklardır. Pelvik tabanın bağ dokusu yapısının zayıflaması SÜİ ye yol açabilir.

SÜİ li hastalarda kasların yeniden eğitimi ve egzersiz, PTK’nın gücünü ve işlevini iyileştirmek için gereklidir. PTK egzersizlerinin etkileri üzerine çok sayıda çalışma yapılmıştır, ancak çoğu zaman yardımcı kasların kullanımı (kompensatuar mekanizmalar) PTK’nın işlevini yapmasına izin vermezler. PTK larının izole kasılmalarına yol açan pozisyonlarda egzersizler, tedavi için daha etkili olabilir. Bu nedenle, PTK’nın aktivasyonundaki değişikliklerin postürdeki değişikliklerle uyumlu olduğunun doğrulanması önemlidir. Pelvik tilt ve ayakta dururken PTK’nın aktivasyonunu içeren çalışmalar, anterior pelvik tilt veya nötr pozisyonlara kıyasla posterior pelvik tilt ile PTK’nın daha fazla aktivasyonu olduğunu göstermiştir. Ayak bileği pozisyonuna bağlı olarak pelvik tilt değişebilir. Yapılan çalışmalar, topuk yüksekliğinin pelvik tiltde bir açı değişikliğine neden olduğunu ve ayak bileği dorsifleksiyonu üzerine PTK’nın aktivasyonunun fazla olduğunu bildirmiştir.

Pelvik açı, ayak bileği pozisyonuna göre sabitlenir ve pelvik postür tanımlanır. Fakat, bununla birlikte, ayak bileği ile pelvik postür arasındaki spesifik ilişki net değildir ve bu konuda yeterli açıklama yoktur. Yapılan araştırmalar, idrar kaçırmayı önlemek için topuklu ayakkabı giyinmekten kaçınmayı ve düz tabanlı ayakkabılar giymeyi önermektedir. Maksimum PTK aktivasyonu için PTK eğitimi sırasında optimal ayak bileği konumlandırması üzerine araştırma yapılmamıştır. Bu nedenle, ayak bileği pozisyonunun değişikliği ile PTK aktivasyonunu anlarsak; PTK eğitiminin ilkelerini oluşturmak daha faydalı olacaktır.

Elektromiyografi (EMG), kas güçsüzlüğünün derecesini değerlendirmek için kullanılan invaziv olmayan bir yöntemdir. EMG, kas nöral innervasyon modellerinin dolaylı bir göstergesi olarak kullanılır. PTK ölçümü ve eğitimi için yaygın olarak kullanılır. Bu çalışma, hareket analizi ve EMG kullanılarak PTK’nın aktivasyonunun pelvis ve ayak bileğinin hareketiyle uyum içerisinde olduğunu doğrulamayı amaçlamaktadır.

2018 yılında, 50 katılımcı (24 erkek, 26 kadın) ile gerçekleştirilen bu çalışmada; her hastanın ayak bileği postür değişikliği sırasında (dorsifleksiyon, nötral ve plantar fleksiyon) EMG ve hareket verileri toplanmıştır. Testler sırasında gereksiz pelvik tiltlerden ve gövdenin fleksiyon-ekstansiyonundan kaçınıldı. Ölçümlerden önce tüm katılımcılara, PTK aktivasyonunu görebilmek için PTK kasılmaları konusunda eğitim verillmiştir. PTK ölçümleri 5 er kere ve 5 saniyelik kasılma ve 10 saniyelik gevşemeleri içeriyordu. 


 

Ayrıca bu kasların aktivitelerini izlemek için sırasıyla tibialis anterior ve gastroknemius (lateral baş) kaslarına 2 çift elektrot yerleştirilmiştir. Tüm elektrotlar, herhangi bir hareket artefaktını azaltmak için hipoalerjenik bir yapışkan bantla sabitlenmiştir.

Katılımcıların vücuduna toplam 34 reflektörlü işaretleyici yerleştirilmiştir. İşaretleyiciler; anterior superior iliac spine, posterior superior iliac spine, sacrum, büyük trochanters, lateral thighs, lateral epicondyles, medial epicondyles, lateral shanks, lateral malleoli, medial malleoli, topuklar, 2. ayak parmakları ve 5. ayak parmaklarına yerleştirilmiştir. 

2018 yılında yapılan bu çalışmada sonuç olarak; anal veya vajinal yolla ölçülen kas kuvvetlerinde, cinsiyet fark etmeksizin ayak bileğinin dorsifleksiyonunda PTK en yüksek aktiviteyi göstermiştir. 

Ayak bileği dorsifleksiyonunun pelvisin anterior tiltine yol açtığı için, ayak bileği dorsifleksiyonunun ayakta duruş pozisyonunda PTK egzersizi yaparken PTK’nı aktive ettiği bulunmuştur. Bu sonuçlara dayanarak, bir pelvik taban rehabilitasyon protokolü oluşturmak, stres üriner inkontinansı iyileştirmede daha etkili olacaktır.


 

Klinik Çıkarım: Bu makaleden hareketle, pelvik taban kaslarının kuvvetinin ayak bileğinin dorsifleksiyonunda daha etkili olduğu bulunmuştur. Bu sebeple uygulanan pelvik taban rehabilitasyonunda egzersizleri düzenlerken bu duruma dikkat etmek tedavinin geri dönüşünü daha hızlı sağlayabilir. 

Hazırlayan: Fzt. Pelin Zöhre

Referanslar
Lee, K. (2018). Activation of Pelvic Floor Muscle During Ankle Posture Change on the Basis of a Three-Dimensional Motion Analysis System. Medical Science Monitor, 24(), 7223–7230. doi:10.12659/msm.912689 
El-Shamy, F. F. & Moharm, A. A. (2013) Effect of pelvic postural changes on pelvic floor muscle activity in women with urinary stress incontinence. Bulletin of Faculty of Physical Therapy, 2013; 18: 9–14

Daha fazla oku: Üriner İnkontinanslı Kadınlarda Grup, Bireysel ve Ev Egzersizlerinin Karşılaştırılması

Paylaş:

Yorumlar (0)

Bu yazıya henüz yorum yapılmamış.

bu içerikleri beğeneceğinizi düşünüyoruz

Campus Online Kariyer Rehberi

Fizyodemi

Daha fazla benzer içerikten haberdar olmak için abone olun

Size özel bir deneyim sunmak için yasal düzenlemelere uygun çerezler(cookies) kullanıyoruz. Detaylı bilgiye Gizlilik ve Çerez Politikası sayfamızdan erişebilirsiniz.