Büzük Dudak Solunumu Nedir?

Büzük dudak solunumu burundan nefes alıp ağızdan dudakları büzerek nefes vermeyi içeren basit bir tekniktir. Hasta ağzı kapalı bir şekilde birkaç saniye burnundan nefes alıp daha sonra ıslık çalar ya da öpücük atarcasına dudaklarını büzerek 4-6 saniye boyunca üfleyerek nefesini vermelidir. Bu teknik abdominal kas aktivasyonu dahil edilerek veya edilmeyerek yapılabilir. 

Bu Teknik Neden Önemli?

Büzük dudak solunumu;

• Gaz değişimini geliştirmek (hem oksijen hem karbondioksit)
• Nefes verme oranının azaltılması
• Verilen nefes hacminin artırılması
• Tidal volümü artırma ve nefes alma iş yükünü azaltmak
• Dispneyi azaltma ve egzersiz toleransını artırmak
• Solunum hızı ve dakika ventilasyonunu azaltmak

Günlük aktiviteler ve egzersiz dahil olmak üzere artan ventilasyon talebinin olduğu dönemlerde dinamik hiperinflasyonu sınırlamak için etkili bir yöntemdir.

Büzük dudak solunumu oksijenizasyon ve ventilasyonu sağlayan bir tekniktir. Teknik kişinin burnundan nefes alıp ağzından nefesi yavaşça vermesini gerektirir. Normal solunumda nefes verme süresi nefes alma süresine göre daha uzun olmalıdır. Bu teknik, az miktarda pozitif ekspirasyon sonu basıncı(PESB) üreten bir geri basınç yaratır.

Oluşturulan pozitif basınç, ekshalasyon akışından hava yollarına uygulanan kuvvetlere karşı çıkar. Sonuç olarak, büzülmüş dudak solunumu, ekshalasyon sırasında hava yollarının açılması ve hiperkapniyi önleyen veya hafifleten karbondioksit formundaki uçucu asitlerin atılımını artırarak solunumu desteklemeye yardımcı olur. Büzük dudak solunum yoluyla insanlar nefes darlığından kurtulabilir, nefes alma iş yükünü azaltabilir ve gaz alışverişini iyileştirebilir. Ayrıca, nefesleri üzerinde bir kontrol duygusu kazanırken, aynı zamanda gevşemelerini de arttırırlar. Büzük dudak solunumunun etkili olabilmesi için teknik doğru uygulanmalıdır. Teknik, uzun süreli ekshalasyonu sürdürmek için uygun koordinasyon gerektirir. Terapötik etkilere gelince, kısa ömürlüdürler. Tekniğin süresinin uzatılması, solunum kaslarının yorgunluğuna neden olduğundan ve normal bir kişide normalden önemli ölçüde düşük karbondioksit seviyelerine neden olduğu için, beyinde senkopa neden olan perfüzyon basıncının düşmesine neden olma potansiyeli taşıdığından, teknik 3 ila 5 nefesle sınırlıdır. Doğru şekilde büzük dudak solunumu yapılmazsa, bir kişi hava tuzaklanmasını ve karbondioksit tutulmasını şiddetlendirebilir.

Büzük Dudak Solunumu Nasıl Yapılır?

Terapist tekniği tarif ederken, gösterirken ve beklenen faydalarını açıklarken hasta rahat bir pozisyon almalıdır.

Terapist, elini hastanın orta karın kaslarına koyarak hastaya burundan yavaşça nefes alması talimatını verir.

Daha sonra hastaya, abdominal kasların aşırı kullanımından kaçınarak havanın büzülmüş dudaklarından yavaşça çıkmasına izin vermesi söylenir. Hastaya "sizden kol mesafesinde tutulan bir mumun alevini söndürmek istediğinizi hayal edin" gibi sözlü bir ipucu vermek, hastanın anlayışını ve performansını artıracaktır.

Hasta, karın kasılması tespit ettiğinde ekshalasyonu durdurması için yönlendirilir.

Hasta, herhangi bir ipucu olmadan büzük dudak solunumu gerçekleştirebildiğinde, terapistin elinin yerine kendi elini koyar.

Hazırlayan: Fzt. Burcu Zehra Sivri

Referanslar: Ellen Hillegass. Essentials of Cardiopulmonary Physical Therapy. 4th edition. Elsevier. 2017
Nguyen J, Duong H. Pursed-lip Breathing. [Updated 2019 Sep 9]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2020 Jan-.Joanne Watchie. Cardiovascular and pulmonary physical therapy. 2nd edition. Saunders Elsevier. 2010

Daha fazla oku: Diyafram Kası Nasıl Değerlendirilmelidir? -1
                          Diyafram Kası Nasıl Değerlendirilmelidir?-2