Fibromiyalji Tedavisinde Fizyoterapi Modaliteleri

Fizyodemi May 2023
Fibromiyalji, yaygın kronik kas-iskelet ağrısı, belirli noktalarda hiperaljezi ve yorgunluk, uyku bozuklukları (yorgun uyanma), anksiyete, depresyon, bilişsel işlev bozukluğu, baş ağrısı ve gastrointestinal bozukluklar gibi psikosomatik semptomplarla nitelendirilen bir sendromdur. Fizyoterapiye odaklanan ve farmakolojik olmayan terapilerle yapılan araştırmalar, son yıllarda fibromiyalji tedavisi için alternatif tedaviler olarak artış göstermiştir.

Fibromiyalji (FM), dünya çapında milyonlarca insanı (dünya nüfusunun %0.2 ila %6.6’sı), özellikle de 50 yaş üstü kadınları etkileyen bir sendromdur. FM üzerine yıllar süren araştırmalara rağmen, henüz kesin bir neden veya patofizyoloji keşfedilmemiştir.

Ek olarak, FM’li hastalar yorgunluk, uyku bozuklukları (yorgun uyanma), anksiyete, depresyon, bilişsel işlev bozukluğu, baş ağrısı ve gastrointestinal bozukluklar gibi psikosomatik semptomlarla ilişkilendirildiğinden dolayı, FM’nin klinik tablosu genellikle fonksiyonel kapasitenin azalması ile ortaya çıkmaktadır. 

FM’nin kesin bir tedavisi yoktur ve tedaviler öncelikle semptomları yönetmeye ve yaşam kalitesini iyileştirmeye odaklanır. Bu tedavi stratejisi; farmakolojik önlemler, yaşam tarzı değişiklikleri ve diğer tamamlayıcı yaklaşımlardan oluşan kapsamlı multidisipliner bir yaklaşım gerektirir.

Bu içeriğin amacı FM tedavisinde kullanılan fizyoterapi modalitelerini özetlemektir. Ayrı ayrı ele alınacak olan bu modaliteler, aerobik egzersizler, kas güçlendirme için direnç egzersizleri, germe egzersizleri, su egzersizleri, masaj terapisi ve elektriksel analjezik akımları olan tedavilerdir.

Egzersiz

Farmakolojik olmayan en güçlü tedavi olan fiziksel egzersiz; aerobik egzersizlere, kas güçlendirme için direnç egzersizine ve germe egzersizlerine dayanır. Önerilen bir başka egzersiz modalitesi de kas güçlendirme egzersizidir. Yakın zamanda yapılan sistematik bir derlemede, FM’li hastalarda aerobik egzersizin ağrı şiddeti, yaşam kalitesi, sertlik, yorgunluk ve fiziksel işlevleri üzerine etkisini araştıran 13 çalışmadan kanıt toplanmıştır.

Aerobik egzersizde olduğu gibi, tedavi protokolleri çalışmalar arasında farklılık göstermiştir. Egzersiz 16 ila 21 hafta boyunca haftada 2 veya 3 kez, 30 ila 90 dakika arasında gerçekleştirilmiştir. Buna ek olarak egzersizin yoğunluğu; serbest ağırlıklar, maksimum tekrarın (1 tekrar) %40 ila %60’ı, Borg ölçeğinde 10 üzerinden 4’lük efor, 1 pound ila 3 pound arası ağırlıklar (0.45 kg – 1.36 kg) ve elastik bantları içeren beş farklı çalışmada değiştirilerek uygulanmıştır. 

Esneklik egzersizleri, kas gerginliğini hafifletmek ve kas uzunluğunu, dolayısıyla da hareket aralığını arttırmak için gerekmektedir. Bu çalışmalar esneklik egzersizlerinin ağrı, FM etkisi, yorgunluk ve uyku bozukluklarını azaltmada, yaşam kalitesini ve kas esnekliğini iyileştirmede etkili olduğu sonucuna varmıştır. Esneklik egzersizlerinin ağrı, FM etkisi, yorgunluk ve uyku bozukluklarını azaltmada, yaşam kalitesini ve kas esnekliğini iyileştirmede etkili olduğu sonucuna varmıştır. Ayrıca kullanılan esneklik egzersizi protokollerinin ayrıntılı bir açıklaması bulunmamaktadır.

Karada yapılan egzersizlerin yanı sıra, FM tedavisi için su egzersizleri de önerilmiştir. Yüzdürme kuvveti, yoğunluk, viskozite ve hidrostatik basınç gibi suyun hidrodinamik özellikleri, harekete direnç sağlayarak kas güçlenmesine ve kas gevşemesine, zayıf eklem etkisine ve daha iyi venöz dönüşe neden olur. FM’li bireylerde su içi terapiler ağrı azalması ve yaşam kalitesinde küçük iyileşmeler konusunda orta ila güçlü kanıtlar göstermiştir.

Tedavi protokolü 5 hafta ila 8 ay arasında değişmiştir. Haftada 1 ila 3 kez (bir çalışmada tedavi günlük olarak gerçekleşmiştir) ve 30 ila 60 dakikalık periyotlara sahiptir. Rapor edildiğinde su sıcaklığı 28 ila 34 dereceye ayarlanmıştır.

FM’yi pasif olarak  tedavi eden fizyoterapi modaliteleri de araştırılmıştır. Daha önceki sistematik bir derlemede altı tip masaj terapisi (İsveç masajı, bağ dokusu masajı, manuel lenfatik drenaj, miyofasyal salınım, Shiatsu ve şiddetli masaj stillerinin bir kombinasyonu) 4 ila 40 hafta boyunca haftada bir ila beş kez uygulanır. Tedavi, FM’li hastalar için terapötik bir kaynak olarak araştırılmıştır. Miyofasyal salınımın FM’li bireylerin ağrı, yorgunluk, sertlik, kaygı, depresyon ve yaşam kalitesini iyileştirme konularında plasebodan daha etkili olduğu gösterilmiştir. (orta seviye kanıt düzeyi)

Son olarak, FM tedavisinde elektriksel analjezik akımları olan tedaviler kullanılmıştır. FM hastalarında TENS’in ağrıyı hafifletmek için etkili olduğuna dair kanıtların kalitesinin düşük olduğu sonucuna varılmıştır. Elektroakapunktur ağrıyı hafifletmek için orta düzeyde kanıt sunmuştur. Bu hastaların yaşam kalitesi ve yorgunluğu üzerinde hiçbir etkisi olmamıştır. Ancak çalışmaya sadece dokuz makale dahil edilmiştir. Bu makalelerin dördü TENS, ikisi fiziksel egzersizle ilişkilendirilmiş TENS ve üçü elektroakapunkturdur.

IFC (interferential current - interferansiyel akım), ağrıyı hafifletmek için cilde uygulanan orta frekanslı bir elektrik akımıdır. Son zamanlarda yapılan sistematik bir derleme, bu akımın FM’li hastalarda ağrıyı azaltmak ve uyku kalitesini artırmak için etkili bir terapi olduğunu göstermiştir. Ancak, incelemeye IFC’nin tek yöntem olarak değil bir kombinasyon içinde uygulandığı tek bir makale eklenmiştir. Bu nedenle, şu anda FM’li hastalarda IFC’nin gerçek etkinliğini doğrulamak mümkün değildir. 

Mannerkorpi ve Iversen’e (2003) göre, FM’li bireyler heterojen bir grubun parçasıdır ve bu nedenle egzersiz müdahaleleri hastanın fiziksel fonksiyonu, ağrının şiddeti ve diğer FM semptomları temelinde bireyselleştirilmelidir.

Hazırlayan: Ece Yüksel

Referans: Araújo, F. M., & DeSantana, J. M. (2019). Physical therapy modalities for treating fibromyalgia. F1000Research, 8(2030).



Paylaş:

Yorumlar (0)

Bu yazıya henüz yorum yapılmamış.

bu içerikleri beğeneceğinizi düşünüyoruz

Campus Online Kariyer Rehberi

Fizyodemi

Daha fazla benzer içerikten haberdar olmak için abone olun

Size özel bir deneyim sunmak için yasal düzenlemelere uygun çerezler(cookies) kullanıyoruz. Detaylı bilgiye Gizlilik ve Çerez Politikası sayfamızdan erişebilirsiniz.