Karpal tünel sendromu, karpal kanaldaki yüksek basıncın median sinir sıkışması ve sinir perfüzyonu ile sonuçlandığı, elde rahatsızlığa ve paresteziye yol açan fokal ve sıkıştırıcı bir nöropatidir. Konservatif önlemler başarısız olduğunda cerrahi müdahalede bulunulur ve konservatif tedaviden sonraki cerrahi müdahale oranı %57-66 arasındadır. 

Diğer çalışmalar erken mobilizasyonun hareketsizliğe kıyasla ağrı, kavrama ve tutma gücünde bir iyileşmeye ve günlük yaşama ve iş faaliyetlerine geri dönme süresinde bir azalmaya yol açtığını bildirmiştir. Karpal tünel sendromu sadece periferal bir problem değildir; rehabilitasyonun içerisinde olması gereken bir santral tutulum da vardır. Bu santral tutulum, kronik median sinir disfonksiyonunun ve değişen somatosensöriyel sistemin neden olduğu kortikal reorganizasyon ile karakterizedir. Karpal tünel sendromu olan kişilerde bu, sensorimotor entegrasyonu ve motor performansı etkiler ve parmaklarda kuvvet kaybına neden olur. 

Bilimsel çalışmalar ne diyor?

Yapılan bir çalışmada ReHand uygulamasını kullanarak bir tabletin dokunmatik ekranı aracılığıyla yeni bir sensorimotor modalitesi geliştirmek amaçlanmıştır. ReHand özellikle post-op rehabilitasyon için dokunmatik ekranda yapılan egzersizler ile bilek, el ve parmaklar için geliştirilmiş bir uygulamadır.

Çalışmaya 25’i deney grubu, 25’i klasik ev programı verilen grup olmak üzere 50 kişi katıldı. Karpal tünel cerrahisi geçirmiş katılımcılar 18-65 yaş arasındaydı. Çalışmanın dahil edilme kriterleri; bireylerin standart cerrahi yaklaşımla en fazla 10 gün önceden ameliyat olmuş olması ve çalışma süresi boyunca bir tablete erişebilir olmaları; dışlama kriterleri ise nörolojik, psikiyatrik veya bilişsel bozukluk öyküsü olan ve 4 haftalık çalışma döneminde ayrı olarak fizyoterapi almayı planlayanların olmasıdır. 

Her iki gruptaki katılımcılara haftada en az 5 gün ve 4 hafta boyunca sürecek olan egzersizler verilmiştir. Deney grubundaki bireyler için her bir egzersiz 4 tekrardan oluşmaktadır ve her egzersiz 25 saniye sürmüştür. Bireylere egzersiz olarak; 2., 3., ve 4. parmaklar için ağrı sınırında yapılan pinch egzersizleri, 2., ve 3. parmaklara ağrı sınırında fleksiyon-ekstansiyon egzersizi, dokunmatik ekranda dairelerin rengi değiştikçe ekrana dokunarak el-göz koordinasyonu sağlamak için egzersiz, elin avucuna tablet ekran kalemi olan stylus koyulup ağrı sınırında bilek fleksiyon-ekstansiyon hareketi yapılarak bilek stabilizasyonu sağlama egzersizi ve ağrı sınırında sadece 5. parmağı dokunmatik ekrana dokunarak hem bilek stabilizasyonu sağlamak için egzersiz hem de bilek fleksiyon-ekstansiyon egzersizi verilmiştir.

Ev programı verilen gruptaki bireylere egzersiz olarak; 15 tekrarlı el parmaklarını yumruk yapıp açma, 15 tekrarlı parmak abdüksiyon egzersizi, 15 tekrarlı parmak oppozisyon egzersizi, 15 tekrarlı parmaklar semifleksiyondayken bilek fleksiyon ekstansiyon egzersizi, 15 tekrarlı ulnar ve radial deviasyon egzersizleri, 15 tekrarlı parmaklar semifleksiyondayken bilek sirkümdiksiyon hareketi, 10 tekrarlı dirsekler ekstansiyondayken 0-90º omuz fleksiyonu, 10 tekrarlı omuz 90º iken dirsek fleksiyon-ekstansiyon egzersizi verilmiştir. Her egzersiz ev program grubu için 3 set şeklinde planlanmıştır. 

Q-DASH Questionnare (Kol-Omuz-El Sorunları Hızlı Anketi) ile hastaların üst ekstremite fonksiyonel yeterliliği sorgulanmıştır. Ağrı VAS (Vizüel Analog Skalası) ile değerlendirilmiştir. El kavrama gücü Jamar hidrolik kavrama dinamometresi ile ölçülmüştür. Nine-hole peg test ile el becerisi değerlendirilmiştir. Tüm değerlendirmeler körleme yöntemiyle yapılmıştır.

4 haftalık süre içerisinde ev programı grubuna göre deney grubunda Q-DASH skorunda önemli bir gelişme sağlanmıştır ve bu deney grubundaki fonksiyonel yetenekte önemli ölçüde artış olduğu anlamına gelmektedir. El kavrama kuvvetinde gruplar arası fark deney grubu lehine 5.6 kg’lık bir artış sağlanmıştır ancak bu artış anlamlı olmamıştır. Ağrıda azalma, el becerisi ve kavrama kuvvetinde iyileşme görülmesine rağmen anlamlı bir fark görülmemiştir.

Klinik Çıkarımlar: Karpal tünel cerrahisi sonrası somatosensöriyel tabanlı bir tablet uygulaması olan ReHand, geleneksel ev programı egzersizlerine göre fonksiyonel yetenekleri geri kazanabilmek adına çok daha etkili bulunmuştur ancak ağrı, el becerisi ve kavrama kuvvetinde iyileşme için kullanımı belirsizliğini korumaktadır. Bu yüzden bireylerin  hemen günlük yaşam aktivitelerine katılımı isteniyorsa somatosensöriyel tabanlı ReHand uygulaması kullanımı önerilebilir.

Hazırlayan: Hüseyin Onur Ferhatoğlu

Referans: Blanquero, J., Cortés-Vega, M. D., García-Frasquet, M. Á., Sánchez-Laulhé, P. R., & Suero-Pineda, A. (2019). Exercises using a touchscreen tablet application improved functional ability more than an exercise program prescribed on paper in people after surgical carpal tunnel release: a randomised trial. Journal of physiotherapy, 65(2), 81-87.

Daha fazla oku: Karpal Tünel Sendromu Tanı Kriterleri