Azalmış eklem hareket açıklığı ve artmış pasif hareket direnci ile karakterize olan kontraktür, inme, spinal kord yaralanması, travmatik beyin hasarı ve serabral palsi gibi nörolojik hastalıklarda sıklıkla görülen bir komplikasyondur.

Kontraktürler, spastisite ve yumuşak dokulardaki yapısal değişiklikler gibi nöral ve nöral olmayan nedenlerden kaynaklanabilir. Kontraktür sonucunda deformite, ağrı, aktivite ve katılım kısıtlılıkları meydana gelebilir. Bu nedenle, nörolojik hastalığa sahip kişilerde kontraktürün tedavi edilmesi ve önlenmesi önem kazanmaktadır.

Germe, kontraktürün tedavi edilmesi ve önlenmesinde yaygın kullanıma sahip bir egzersiz çeşididir. Hasta tarafından kendi kendine yapılabilir, fizyoterapist tarafından manuel olarak uygulanabilir veya splintleme ya da seri alçılama gibi pozisyonlama programları ile sağlanabilir. Germe süresi uygulama şekline bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Örneğin, manuel germe birkaç dakika uygulanırken seri alçılama yoluyla germe uygulaması günler veya haftalar sürebilir.

Germe uygulaması, doku uzayabilirliğinde geçici bir artış sağlar. Bu artış, viskoz deformasyona bağlıdır ve germe sonlandırıldığında hızlıca ortadan kalkar. Kontraktür yönetiminde doku uzayabilirliğinde daha kalıcı değişikliklere ihtiyaç duyulmaktadır.

Konu ile ilgili bilimsel çalışmalar ne diyor?

Yapılan bir çalışmanın birincil amacı, germenin eklem mobilitesi ya da yaşam kalitesini arttırıp arttırmadığını araştırmak; ikincil amacı ise germenin ağrı, spastisite, aktivite limitasyonu ve katılım kısıtlılığı üzerine etkilerini belirlemektir.

Yüksek kaliteli çalışmaların sonuçlarına göre germenin eklem mobilitesi üzerine etkisi düşük düzeydedir ya da kısa süreli veya uzun süreli hiçbir etkiye sahip değildir. Tedavi sonrasında kazanımın 3 dereceden daha fazla olmadığı gösterilmiştir.Üç derece kadar küçük bir kazanımın klinik olarak anlamlı olduğunu kabul eden yazar sayısı da oldukça azdır.

Diğer taraftan, orta kaliteli çalışmalardan elde edilen veriler analiz edildiğinde germenin eklem mobilitesi üzerine anlık etkisinin çok az olduğu bulunmuştur. Germenin anlık etkisinin viskoz deformasyon sonucu meydana geldiği ve geçici olduğu düşünüldüğünde kontraktür tedavisinde ve kontraktürün önlenmesinde doğası gereği faydalı olmadığı görülmektedir.

Bu konu ile ilgili mevcut bilgiler nelerdir?

Kontraktürü tedavi etme ve önlemede düzenli uygulanan germenin etkili olduğu yaygın bir inanıştır.

Bu çalışmada sunulan yeni bilgiler nelerdir?

Bu derlemeye dahil edilen randomize kontrollü çalışmalar, genel germe programlarının 7 aydan daha kısa süre uygulandığında eklem hareket açıklığı üzerinde etkisinin küçük olduğu ya da herhangi bir etkisi olmadığını göstermiştir. Daha uzun süreli uygulanan germe programlarının etkileri bilinmemektedir.

Nörolojik hastalığı olan bireylerde düzenli germe eklem mobilitesi, ağrı, spastisite ya da aktivite katılımı açısından klinik olarak anlamlı değişiklikler oluşturmaz.

Sonuç olarak, eklem kontraktürü olan ya da eklem kontraktürü gelişme riski olan kişilerde germenin eklem mobilitesi üzerine klinik olarak anlamlı bir etkisi olmadığı gösterilmiştir. Nörolojik hastalığı olan kişilerde, germenin ağrı, spastisite, aktivite limitasyonu üzerine çok az bir etkisi vardır ya da hiçbir etkisi yoktur. Ayrıca, germenin yaşam kalitesi ve katılım kısıtlılığı üzerine etkileri konusunda yapılan çalışmalar herhangi bir sonuca varmak için yetersiz kalmıştır.

Hazırlayan: Uzm. Fzt. Tansu Birinci

Referans
Katalinic OM, Harvey LA, Herbert RD.,Effectiveness of stretch for the treatment and prevention of contractures in people with neurological conditions: a systematic review. Phys Ther. 2011 Jan;91(1):11-24