Sprain, kollajen dokusu bandının, yani iki veya daha fazla kemiği bir ekleme bağlayan bandın yaralanmasıdır. Bir ligamanın birincil işlevi, eklemin pasif stabilizasyonunu sağlamaktır. Bunun yanında propriyoseptif fonksiyonda önemli bir rol oynar. Sprain genellikle eklemin normal hareket aralığının dışında aniden zorlanmasından kaynaklanır ve elastik olmayan lifler zorlanarak gerilir. Örneğin, ayak bileğinin aşırı ters çevrilmesi, lateral ayak bileği ligamentlerinin, özellikle de anterior talofibular ligamentin yırtılmasına neden olabilir. Şiddetli zedelenme hissi kırık hissine benzeyebilir ve bazen ayırt edilmesi zordur. Ligamanın orta kısmında veya ligament-kemik birleşim noktasında bir ligament rüptürü meydana gelebilir. Bazen sprain sonucu bir avulsiyon kırığı da ortaya çıkar (ligament, yaralanma durumunda bir parça kemik çeker). Resimde sprain örnekleri gösterilmiştir.
Yaralanma Dereceleri
Bağların zedelenmesi eklem instabilitesine yol açan hafif (sadece birkaç lifin yırtılması) ile şiddetli (bağın tamamen yırtılması) derecelerde olabilir.
Sprainin şiddeti, bağın ne kadar kötü hasar gördüğüne ve eklemin anstabil hale getirilip getirilmediğine göre derecelendirilir. Hasarlı ligament artık normal desteği veremediğinde eklem anstabil hale gelebilir.
Derece I - Mikroskobik düzeyde, hafif lokal hassasiyeti olan ve eklem instabilitesi olmayan yapısal hasarlanmadır.
Derece II - Gözle görülür hassasiyet ve şişlik vardır. Eklem instabilitesi yoktur (veya hafif instabilite vardır). Ligamanın kısmi yırtılması söz konusudur.
Derece III - Şiddetli bir incinmedir. Önemli derecede şişlik ve eklemin instabilitesi ile bağın tamamen yırtılması söz konusudur.
Hafif ila orta derecede burkulmalar konservatif olarak tedavi edilir ve normal olarak 6 hafta sonra iyileşir.
Fizik Tedavi
Fizik tedavinin amaçları şunlardır:
- Anormal skar dokusu oluşumunun, eklem sertliğinin, kas güçsüzlüğünün önlenmesi
-Proprioseptif bozuklukların düzeltilmesi
- Eklem mobilizasyon teknikleri ile ağrı kesici, yumuşak doku masajı, elektroterapi uygulanması
-Yara formunu yönlendirmek için ve skar doku kalitesini geliştirmek için bazı teknikler kullanmak
-Yaralı bölgenin hastaya verilen egzersizler ve tekniklerle gevşemesi veya güçlendirilmesi.
-Hasta spora, işe ya da sadece günlük yaşama döndüğünde performansının artması.
-Hastayı yaralanmaya yatkın hale getirebilecek ve hareketini etkileyecek biyomekanik bozuklukların düzeltilmesi.
Bir incinme veya zorlamadan sonra rehabilitasyon süresi ve tam iyileşme için gereken süre, yaralanmanın ciddiyetine ve bireysel koşullara bağlıdır.
Örneğin, orta derecede bir ayak bileği burkulması, bir kişinin tam aktiviteye dönebilmesi için 3 ila 6 hafta rehabilitasyon gerektirebilir. Şiddetli burkulma sonrası bağın tamamen iyileşmesi 8 ila 12 ay sürebilir. Yeniden yaralanmaları önlemek için ekstra özen gösterilmelidir.
Erken Rehabilitasyon Stratejileri
Ligament spraininde yaralanmadan hemen sonra şu yöntemlerle ilk yardım uygulanmalıdır:
-POLICE
-RICE
-Erken mobilizasyon
-Erken ağırlık aktarma
Erken Evreden Geç Evreye Rehabilitasyon Stratejileri
-Terapötik egzersizler (Optimum hareket egzersizleri, kuvvet ve esneklik)
-Nöromüsküler eğitim(Propriyosepsiyon)
-Denetimli rehabilitasyon
-Gerekirse cerrahi müdahale ( Şiddetli burkulmalar, yırtılmış bağları onarmak veya yeniden yapılandırmak için ameliyat gerektirebilir. Ameliyat genellikle ortopedi cerrahı tarafından yapılır)
-Spor veya aktivite değişikliği
-Spora dönüş hazırlığı
İlaç Kullanımı
Aşağıdaki ilaçlar doktor tarafından reçete edilebilir:
-Parasetamol ağrıyı hafifletmek için yararlıdır.
-Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) ağrıyı hafifletebilir ve ayrıca iltihap ve şişmeyi sınırlandırabilir.
Sık Görülen Ligament Yaralanmaları
Dizde: ACL veya PCL yaralanması, MCL veya LCL spraini, dizin posterolateral köşe yaralanmaları, patella dislokasyonu, superior tibiofibular eklem burkulması.
Omuzda: Akromioklavikular eklem yaralanması, omuz eklemi dislokasyonu
El bileği ve elde: Kayakçı başparmağı, el bileği veya parmak burkulması
Omurgada: Boyun burkulması, whiplash yaralanması, text neck sendromu(cep telefonu boynu)
Hazırlayan:Ayşe Demirtaş
Yorumlar (0)
Bu yazıya henüz yorum yapılmamış.