Osteosarkom, osteojenik sarkom olarak da bilinir. Osteosarkom, uzun kemiklerin malign ve primer kanseridir. Malignant kemik veya kartilaj oluşumu ile yıkıcı lezyonlar ve skleroz bu hastalığın karakteristiğidir. Osteosarkomu diğer tümörlerden ayırt etmek için histolojik renklendirme kullanılır.

Osteosarkom, tüm birincil kemik tümörlerinin %15 ila %20 sini oluşturur. En sık olarak erkek adolesanlarda ve 30 yaşın altındaki genç erişkinlerde görülür. Osteosarkom, çocukluk çağı tümörlerinin yaklaşık %5 ini oluşturur. Çocuklarda ve ergenlerde bu tümörlerin %50 den fazlası diz çevresindeki kemiklerden kaynaklanır.

Klinik Görünüm

Hasta en sık olarak yumuşak doku şişmesi ve büyüyen bir kemik kütlesinden önce ağrı ile doktora başvurur. Bunun nedeni, genellikle tümör tespit edilmeden önce ağrıya neden olan periost gerilmesidir. Ağrı, kemiğin zayıflamasından ve küçük stres kırıklarının gelişmesinden de kaynaklanabilir. Tümör eklem boşluğunu kapladığından hareket açıklığı da sınırlı olabilir.

En sık etkilenen kemikler, aşağıdakiler gibi uzun kemiklerin metafiz bölgesidir:

-Distal femur

-Proksimal tibia

-Proksimal humerus

Bu alanlarda en yaygın olmasına rağmen, osteosarkom vücuttaki herhangi bir kemikte ortaya çıkabilir. Tümörün distal yerleşimleri, proksimal bölgelere göre daha olumlu bir prognoza sahiptir.

Etiyoloji

Osteosarkomun patogenezi ve olası nedenleri şunlardır:

• Berilyum gibi kimyasal maddeler

• FBJ gibi virüsler (src-onkogen içeren)

• Radyasyon

• Paget hastalığı

• Elektrik yanığı ve travma

• Genetik yatkınlık: kalıtsal retinoblastom

Teşhis Testleri

-MRI

-Kemik biyopsisi

-BT: Bazen tümörün lezyona bitişik dokulara metastaz yapıp yapmadığını belirlemek için kullanılır.

-Nükleer Görüntüleme: Metastatik değerlendirmeye ve tedaviye yanıta yardımcı olarak kullanılır.

-Pozitron Emisyon Tomografisi (PET): Kan dolaşımına enjekte edilen radyoaktif bir madde kullanılır. Tarama, tüm vücudun genel bir görüntüsünü elde etmek için kullanılır. Görüntüleme sonuçları, osteosarkom hücrelerinin vücudun diğer bölümlerine yayılma durumunu tespit etmeye yardımcı olabilir.

-Kan Testleri: Kanserin evresini belirlemeye yardımcı olmak için yardımcıdır.

Tedavi

-Kemoterapi

-Radyasyon tedavisi

-Cerrahi

Fizyoterapi

Osteosarkom, fizyoterapistler, ergoterapistler, çocuk doktorları, cerrahlar, psikologlar ve hemşirelik personelinden oluşan çok disiplinli bir ekibin hasta bakımını yönetmeye yardımcı olacağı büyük tıp merkezlerinde tedavi edilmelidir. Fizyoterapistler hastanın kas-iskelet sistemi, nöromüsküler, integumenter ve kardiyopulmoner rehabilitasyon ihtiyaçlarını yönetir.

Fizik tedavi müdahaleleri, ameliyat sonrası erken mobilite eğitimi, kuvvet ve dayanıklılık restorasyonu, ağrı kontrolü ve aile üyelerinin sınırlı hareket kabiliyetine sahip hastalara yardım etme konusunda eğitim ve öğretiminden oluşacaktır. Fizyoterapistler, denge ve koordinasyon bozukluklarının düzeltilmesine yardımcı olacak, hastanın bağımsızlığını artıracak ev modifikasyonları için önerilerde bulunacak ve aile üyelerini, hastanın bağımsız olarak işlev görmesine yardımcı olmak ve mümkün kılmak için eğitecektir. Ayrıca fizyoterapistler hastayı güdük yönetimi ve protezler konusunda da eğitim verecektir. 

Fizyoterapistin hastayı ve ergenin ailesini uygun olmayan kuvvet antrenmanı protokollerini ve taburculuk sonrası aşırı kullanım önlemlerini uzuv koruyucu bir prosedürle eğitmesi hayati önem taşımaktadır. Büyük ihtimalle uzun kemiklerin yerine titanyum çubuklar yerleştirilmiş ve deri grefti işlemleri yapılmıştır. Bu nedenle tam aktivitelerine geri dönmek isteyen hastalar taburcu olurken çok agresif davranırlarsa kurtarılmış uzuvlarını riske atabilirler. 

Fotoğraf: Post-rekonstrüksiyon

Fizyoterapi programını belirlemek için kullanılan Fonksiyonel Hareketlilik Değerlendirmesi (FMA), alt ekstremite sarkomlu hastalar için bir değerlendirme aracıdır. L Test of Functional Mobility gibi ölçütler, alt ekstremite ampütasyonları olan kişiler için tasarlanmış Timed Up and Go testinin değiştirilmiş versiyonudur. Amputee Mobility Predictor ise alt ekstremite amputelerinin protezli ve protezsiz hareket potansiyellerini değerlendirmek için kullanılabilen bir araçtır. 

Ayırıcı Tanılar

-Ewing sarkom

-Rabdomyosarkom

-Kondrosarkom

-Dev hücreli kemik tümörü

-Paget Hastalığı

-Osgood-Schlatter Hastalığı

Hazırlayan: Fzt. Ayşe Demirtaş

Referanslar 
Board PP. Osteosarcoma and Malignant Fibrous Histiocytoma of Bone Treatment (PDQ®): Health Professional Version. PDQ Cancer Information Summaries 2002.
 Federman N, Bernthal N, Eilber FC, Tap WD. The multidisciplinary management of osteosarcoma. Current treatment options in oncology. 2009 Apr 1;10(1-2):82-93.

 Daha fazla oku: Osteokondrom (Ekzostoz)