Parkinson hastalığı (PH), genellikle bozulmuş denge, yürüme ve düşük yaşam kalitesi ile seyreden, nörodejeneratif bir hareket bozukluğudur. Son çalışmalar, PH’li bireylerde dansın, geleneksel egzersizler için etkili bir alternatif olabileceğini göstermektedir.

Yürüyüş ve denge ile ilgili zorluklar Parkinson hastalığı olan kişilerde yaygındır ve düşme vakalarının artmasına sebep olmaktadır. Yürüyüş değişiklikleri; kısa, ayak sürüyen ve kasılı postür ile yavaş yürümeyi; festinasyonu veya yürürken donakalmayı kapsar. Özellikle bozulan yürüme özellikleri ise ikili görev performansı, dönme ve geri geri yürüme sayılabilir. Denge zorlukları da özellikle geri yönde belirgin olarak gözükmektedir. Çoğu düşüş, geri hareket gerektiren işler sırasında veya geri yönde pertürbasyon ile meydana gelmektedir. Yaşam kalitesinde önemli etkiye sahip diğer faktörler Parkinson hastalığına psikolojik uyum, depresyon ve bilişselliktir.

İlaçlar ve derin beyin stimülasyonu da dahil olmak üzere Parkinson hastalığı için kullanılan tıbbi tedaviler, yürüyüş ve denge sorunlarını tam olarak ele almaz ve bu nedenle başka yaklaşımlara ihtiyaç duyulur. Bu yaklaşımlardan biri egzersiz kullanımıdır. Yürüyüş ve denge zorluklarına yönelik geleneksel egzersiz yaklaşımları dinamik denge antrenmanı, koşu bandı antrenmanı veya kuvvet antrenmanı içerebilir.

Dans, PH’li bireyler için tasarlanmış bir egzersiz programında önemli görülen kilit alanların her birine hitap edebilir. İlk olarak, dans, müzikle yapılan bir etkinliktir. Müzik, hareketi kolaylaştırmak için, egzersizde önerilen ilk bileşen olan harici bir başlangıç işareti görevi görebilir. Dans ayrıca Parkinson hastalığına özel bir egzersiz programında, önerilen ikinci bileşen olan, özel hareket yöntemlerinin öğretimini de içerir. Örneğin, Arjantin tangolarında katılımcılara geri geri yürümek için özel bir yöntem öğretilebilir. Bu yöntem, diğer ayağınızla geriye doğru uzanırken, gövdeyi, destekleyen ayağın üzerinde tutmayı; arka ayağın baş parmağını geriye doğru kaydırırken zeminle temasını korumasını ve ağırlığı, ayağı sıkıca yerleştirdikten sonra arka ayağın üzerine kaydırmayı öğretir. 

Dans ayrıca, önerilen üçüncü bileşene, denge egzersizlerine de hitap eder. Dans güç ve esnekliği de artırabilir, ancak bunlar bir dans seansında asıl odaklanılan nokta olmayabilir. Son olarak dans, kardiyovasküler fonksiyonlarda iyileşme sağlayabilir. Yeterli yoğunlukta yapıldığı takdirde, dans mükemmel bir aerobik egzersiz şeklidir. Dans, zevkli ve sosyal açıdan ilgi çekici bir faaliyettir. Bu sebeplerden türü dans, PH’li kişiler için mükemmel bir egzersiz şekli olabilir.

PH’li bireyler için dansın faydalarını inceleyen bugüne kadar sınırlı sayıda çalışma yapılmıştır. Bu tür çalışmalardan biri, 6 haftalık bir dans/hareket terapisi dönemini, geleneksel bir egzersiz programı ile karşılaştırmıştır. Bu çalışmanın yazarları, dans grubunda hareket başlangıcında iyileşme gözlemlemişlerdir. Ancak egzersiz grubunda bir gelişim gözlemleyememişlerdir. 

Nörolojik yetersizliği olan bireyler için dans terapisinin yararlarını inceleyen bir başka çalışmada, haftada 2 kez 5 aylık bir program ile denge, yürüyüş ve bilişsel performansta gelişmeler saptanmıştır.

McKinley ve meslektaşları, PH’li olmayan, zayıf ve yaşlı bireyler için Arjantin tangosunun faydalarını ilk ortaya koyanlardır. Egzersiz için yürüyüş yapan bir gruba kıyasla tango yapanlar, denge ve yürüme hızında daha fazla iyileşme göstermişlerdir. Ayrıca her iki grupta da, zaman ayarlı otur kalk testi ile değerlendirildiğinde, hastaların güçlerinde artış gözlenmiştir. Bu çalışma, laboratuvarda tangonun PH’li bireylerin fonksiyonel mobiliteleri üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmaların yürütülmesine ilham vermiştir.

PH’li bireyler için ideal dans müdahalesinin dozu hakkında daha yapılması gereken çok çalışma vardır. Bugüne kadar yapılan çalışmaların çoğu, 6-12 haftalık bir süre boyunca haftada 2 kez 60-90 dakikalık seanslar içermektedir. Yalnızca bir çalışma, 2 haftalık yoğun tango programının PH’li bireyler üzerindeki etkisini incelemiştir. Bu çalışmada katılımcılar 2 hafta boyunca haftada 5 gün dans etmişlerdir ve her seans 90 dakika sürmüştür. Sonuçlar Berg Denge Skalası’nda önemli bir 3 puanlık iyileşme ve ileri & geri yürüme hızlarında 0,1 m/s’lik bir iyileşmenin yanı sıra, 6MWD’de (altı dakikalık yürüme mesafesi) 35 metrelik bir artış sağlandığını göstermiştir.

Brown ve çalışma arkadaşları, ölçülü ve öngörülen bir tempoda tango hareketlerinin performansının putamenlerin artan aktivasyonu ile ilişkili olduğunu göstermiştir.Sacco ve çalışma arkadaşları, tango yapmayı öğrenen kontrol grubunun kortikal aktivasyonlarında değişiklik gözlemlendiğini ve tangonun ardından hayali yürüyüş sırasında premotor ve primer motor alanlarında aktivitenin arttığını göstermiştir. Yürümeyi esas adım olarak ele alan tangonun, bilinçli yürümeye odaklanmanın bir aracı olarak hizmet edebileceğini öne sürmüşlerdir. Bu durum, PH’li kişilerin dikkat mekanizmalarını kullandıklarında ve büyük adımlarla hızlı yürümeye odaklandıklarında yürüyüş performanslarını açıkça artırabilmeleri açısından ilgi çekicidir. Dans, yaşlıların dikkatini çeken ve egzersizi sürdürmek için motivasyon sağlayan eğlenceli bir aktivitedir.