Parkinson hastalığı, sinir sisteminin ilerleyici hasara uğraması ile görülen yaygın bir hareket bozukluğu ve nörolojik bir problemdir. Çeşitli motor ve motor olmayan semptomlarla karakterize, karmaşık ve ilerleyici bir hastalıktır.
Nörolojik koşullar, dünya çapında önde gelen engellilik kaynağıdır ve Parkinson hastalığı, diğer nörolojik bozukluklardan daha hızlı artmaktadır. Bu artan yaygınlık, Parkinson hastalığını tespit etmek ve teşhis etmek için kullanılan gelişmiş yöntemlere, hastalığa karşı daha fazla farkındalığa, yaşlanan popülasyonlara, daha uzun yaşam beklentisine ve sanayileşme ile ilişkili artan çevresel maruziyetlere (örneğin, böcek ilaçları, çözücüler, metaller) bağlanmıştır.
Parkinson hastalığında ortalama başlangıç yaşı 60 olup, hastaların %80’inde başlangıç yaşı 40 ile 70 arasındadır. Hastalığın toplumda görülme sıklığı ilerleyen yaşla birlikte artmaktadır ve erkeklerde daha yaygındır. Çoğu Parkinson hastalığı vakasının altında yatan sebep bilinmemektir, ancak bilinen genetik ve çevresel katkılar vardır. Bazı epidemiyolojik çalışmalarda, zirai ilaçlar ve ağır metal maruziyetleri, Parkinson hastalığı riskinin artmasıyla bağlantılı bulunmuştur.
Hastalığın genel belirtileri; titreme, hareketlerin yavaşlaması, kas sertlikleri, otomatik olarak oluşan hareket yeteneğinin kaybolması, postüral dengesizlikler ve harekete başlarken veya hareketi sürdürürken ortaya çıkan donma fenomenidir. Genel belirtilerin dışında; kognitif ve davranışsal bozukluklar, iletişim problemleri, üriner problemler, cinsel problemler, düşme, günlük yaşam aktivitelerinde bağımlılık, yürüme ve denge problemleri, kilo kaybı, aşırı terleme ve uyku bozuklukları gibi belirtilerde ortaya çıkmaktadır.
Hastalık ilerledikçe, bu semptomlar, hastaların ve ailelerinin yaşam kalitesi üzerinde önemli bir etkiye sahip olan, günlük yaşamda ilerleyici zorluklar, daha fazla bağımlılık ve sosyal izolasyon ile sonuçlanmaktadır. Tedavisinde ilaç kullanımı, cerrahi yöntemler ve fizyoterapi uygulanabilmektedir.
Parkinson hastalarında fizyoterapi; hastaların fiziksel kapasitelerini ve fiziksel aktivite düzeylerini arttırmak, yürüyüş, duruş, transferler, denge ve düşme gibi sorunlar dahil olmak üzere birden çok bozukluğu iyileştirmeyi amaçlamaktadır.
Parkinsonda Fizyoterapi ve Rehabilitasyon
Parkinson hastalığı için etkili egzersiz müdahaleleri arasında yürüme ve denge eğitimi, aşamalı direnç eğitimi, koşu bandı egzersizi, kuvvet eğitimi, su içi terapi, aerobik egzersiz, müzik ve dans temelli yaklaşımlar ile tai chi yer almaktadır. Bu müdahalelerinin titreme, hareketlerin yavaşlaması, donma fenomeni gibi motor semptomları, yürüyüşü, dengeyi ve yaşam kalitesini önemli ölçüde iyileştirdiği belirtilmiştir.
Çeşitli egzersiz yaklaşımları, Parkinson hastalığının farklı motor yönlerine fayda sağlayabilmektedir. Ek olarak, fizyoterapi, iş ve uğraşı terapisi ve konuşma terapisi (konuşma ve yutma için) parkinson için faydalı görülmektedir. Disiplinler arası terapi önerileri için yönlendirmeler, Parkinson hastalığında kaliteli bakımın önemli bir parçası olarak görülmektedir.
Mevcut çalışmalarda, parkinsonda fizyoterapinin belirli sonuçları iyileştirmede etkili olduğu bulunmuştur. Bu nedenle terapistler ve hastalar, iyileştirmek istedikleri spesifik semptomlara ve hastaların hangi egzersiz modalitesine ilgi duyduklarına ilişkin kişisel tercihlerine dayalı olarak çeşitli tedavi stratejileri arasından seçim yapabilmektedirler. Bu, hastaların ve terapistlerin müdahaleler arasında kanıta dayalı bir tercihe sahip olduğu, hasta merkezli bir yaklaşımı kolaylaştıracaktır. Tedaviyi hasta tercihlerine göre ayarlayabilmek, motivasyonu artırmak ve tedaviye uzun vadeli uyumu artırmak için önemli olacaktır.
Hazırlayan: Fzt. Büşra Ergin
Yorumlar (0)
Bu yazıya henüz yorum yapılmamış.