Diz yaralanmaları sıklıkla posterolateral yapılarda (PLS) travma ile birlikte oluşur.  Posterolateral yapıların 3 ana birimi: fibular kollateral ligament, popliteofibular ligament ve popliteus kas-tendon birimidir (PMTU). Popliteofibular ligament ve lateral kollateral ligament, posterolateral yapıların statik stabilizatörler olarak bilinirken, popliteus kas tendon birimi bu bölgenin dinamik stabilize edici yapısı olarak işlev görür. Ayrıca, popliteus kas-tendon birimi ayakta durma sırasında postural dengeyi ayarlar, tibia'yı iç yönde döndürür, tek bacak duruş sırasında postural stabiliteyi artırır, varus rotasyonunu sınırlar ve diz eklemi seviyesinde torsiyona karşı hareket edebilir.

Popliteus kas-tendon biriminin sürekli bir aktivasyon paterni izleyip izlemediği konusunda bilgi eksikliği vardır; diğer bir deyişle, posterolateral yapıların dinamik stabilizasyonunun diz ekleminin belirli fleksiyon açılarında meydana gelip gelmediği belirsizdir. 

Bilimsel çalışmalar ne diyor?

Yapılan bir çalışmada  tarif edilen egzersizler sırasında kas aktivitesi bir yüzey elektromiyogramı (SEMG) ile kaydedilmiştir. Popliteus kası çok küçük olduğu için EMG'sinin yeterince seçici tespit edilip edilemeyeceğinin araştırması gerekiyordu. Bu soru pilot bir çalışmada ele alınmıştır. Pilot çalışma için diz ağrısı, travma, cerrahi, eklem veya nöromotor yaralanma hikayesi olmayan altı (3 erkek ve 3 kadın) elit sporcu çalışmaya katılmıştır. İlk egzersiz esas olarak popliteus kas-tendon birimini aktive etmek için, ikinci egzersiz gastroknemius kasının medial ve lateral başını aktive etmek için yapılmıştır.

Diz ağrısı, travma, cerrahi, eklem veya nöromotor patolojisi olmayan 17 gönüllü (9 erkek ve 8 kadın seçkin sporcu çalışmaya katılmıştır. Diz açısını kaydetmek için özel yapım bir gonyometre kullanılmıştır. Uygun elektrot yerleşimini doğrulamak için, önce pilot çalışmada tarif edildiği gibi popliteus kas-tendon birimi egzersizi yapılmıştır.

Statik test: Denekler ayakları hafifçe açık bir şekilde ayakya durma pozisyonunda başladılar. Veriler 10 saniye boyunca kaydedilmiştir. Daha sonra deneklerin dizleri 90 ° bükülmüş olarak dururken, veriler 10 saniye boyunca tekrar kaydedilmiştir.

Dinamik test: Popliteus kas-tendon birimi alıştırmasından elde edilen veriler dinamik bir test olarak kaydedilmiştir. Dinamik ölçümler için deneklerden her biri 3 saniye süren 0 ° diz fleksiyonundan (ayakta durma pozisyonundan) 90 ° diz fleksiyonuna ve tekrar ayakta durma pozisyonuna kadar 5 düzgün çömelme yapmaları istenmiştir. Çömelme egzersizleri, diz çevresindeki kasların doğal olmayan aktivasyon paternini önlemek için herhangi bir harici cihaz olmadan gerçekleştirilmiştir. Bu nedenle, 90 ° fleksiyona ne zaman ulaşıldığına dair karar tamamen deneğe bırakılmıştır.

Popliteus kas-tendon ünitesi egzersizi

Çalışma sonucunda bireyler arasında önemli farklılıklar gözlemlenmiştir bu nedenle hipotez kısmen reddedilmiştir. Çömelmenin ters fazında popliteus kas-tendon biriminin sürekli bir aktivasyonunu görülmüş, bu nedenle  bu fazdaki dizini stabilize ettiği sonucuna varılmıştır. Çapraz bağ rekonstrüksiyonunun başarısızlığının popliteus kas-tendon birimine bağlı hasardan kaynaklanabileceği gösterilmiştir.

Harner ve arkadaşları, popliteus kas-tendon birimi yapılarının tamamen kesilmesinden sonra, tibial varusun veya dış rotasyonun, arka çapraz bağda 45 ° ila 90 ° fleksiyon arasında artan bir kuvvete neden olduğunu göstermiştir. Ayrıca, Nyland ve ark, popliteus kas-tendon biriminin fonksiyonunun orta kademe diz fleksiyonu sırasında en önemli olduğunu, çünkü kapsüloligamantöz yapıların bu pozisyonda en uygun şekilde işlevlerini yerine getiremediğini belirtmiştir. Rutin bir çömelme egzersizi sırasında popliteus kas-tendon birimi aktivasyonunun, varsayılan sabit aktivasyon paterni ile karşılaştırıldığında yüksek bireyler arası farklılıklar gösterdiğini söyleyebiliriz. Bu bilgi, PLS cerrahi rekonstrüksiyona ihtiyaç duyduğunda ortopedik cerrahların karşılaştıkları zorlukların devam eden tartışmasına değerli bir katkı olabilir. 

Klinik Çıkarım: Sağlam bir popliteus kas-tendon birimi, atletik diz eklem yaralanmalarının önlenmesine ve birincil sagital düzlem dinamik diz eklem stabilizasyonuna yardımcı olarak rehabilitasyon sırasında iyileşmeyi kolaylaştırabilir. 

Hazırlayan: Abdulsamet Celayır

Referans: Schinhan, M., Bijak, M., Unger, E., & Nau, T. (2011). Electromyographic study of the popliteus muscle in the dynamic stabilization of the posterolateral corner structures of the knee. The American journal of sports medicine, 39(1), 173-179.

Daha fazla oku: Kadınlarda Ön Çapraz Bağ Neden Daha Sık Yaralanır?