Anatomi
Aşil (Calcaneal) tendonu bacağın arka kısmının gastrocnemius ve soleus kasları arasında paylaşılan ortak bir tendondur. Tendon bu 2 kas grubundan (birlikte triceps surae) kalkaneal kemiğe bağlanır.Tendon topuğa 90 derece açıyla yapışır böylece gastroknemius lateralden soleus medialden tutunur.
Subkutan kalkaneal bursa, cildin fleksiyondaki tendon üzerinde hareket etmesine izin verir. Aşil tendonunun derin bursası, tendonun kemik üzerinde serbestçe hareket etmesini sağlamak için sürtünmeyi azaltır.
Tendon, gastroknemius (lateral ve medial başlar) ve soleus kasları için distal bir bağlantı yeri sağlar.Kalkaneusun arka yüzeyine (topuk kemiği) yapışır. Plantaris tendonu ayrıca bağlanma bölgesinin proksimalinde aşil tendonunun medial tarafı ile birleşir.
Fonksiyonu
Topuğu yükselten ve ön ayağı alçaltan triseps surae’nın etkisi ile aşil tendonu plantar fleksiyonda görev alır(plantarfleksiyon kuvvetinin yaklaşık% 93'ü). Tendonun anatomisi ayakta hem elastikiyet (geri çekilme) hem de şok emilimi sağlar. Aşil tendonu insan vücudunun en geniş ve kuvvetli tendonudur ve alt ekstremitenin hareketi ile üretilen gerilim kuvvetlerini destekleyebilir.
Patoloji/Yaralanma
Tekrarlı kullanımlar ve aşırı kullanımlar ile tendonda yaralanmalar olabilir. Bu yaralanmalar genellikle sporcularda görülür ve spor veya egzersiz ile ilişkilidir. En yaygın yaralanma türleri, aşil tendinopati teşhisi konan hastaların %55-65’inde aşırı ve tekrarlı kullanımlar nedeniyledir. Yapışma yeri ile ilgili problemler (retrokalkaneal bursit ve insersiyonal tendinopati) yaralanmaların %25-35’ini oluşturur kalan yaralanmalar parsiyel yırtık veya teşhiş edilmemiş tam rüptürdür. Aşil tendonunun tam ruptürünün Kuzey Amerika'da 100.000'de 5.5 ile 9.9 ve Avrupa'da 100.000'de 6 ile 18 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Ruptürlerin yaklaşık % 60-75'i basketbol ve futbol da dahil olmak üzere spor aktivitelerinde gerçekleşir.
Klinik Muayene
Palpasyon :Bacağın posterior kısmı gözlenirken ayak dirence veya yerçekimine karşı plantar fleksiyona getirilir.
Muayene:
Aşil Tendinopati:VISA-A (Victorian Institute of Sport Assessment-Achilles Questionnaire), kronik aşil tendinopatisi olan hastalar için semptomları ve fiziksel aktivite üzerindeki etkilerini değerlendiren bir ankettir.Aşil Rüptürü:Matles Testi, aşil tendon rüptüründen şüphelenilen hastalar için görsel bir tanı testidir. Hasta yüzüstü yatar, hem ayakları hem de ayak bilekleri nötr bir pozisyonda olacak şekilde dizüstü, aktif veya pasif olarak dizini 90 ° fleksiyona getirir. Plantar fleksiyonun yokluğu gözlendiğinde, test pozitiftir. Rüptüründe, ayağı dorsifleksiyona eğilimli hale getirecektir.Thompson testi tam aşil tendon rüptürünün teşhisinde kullanılır ve gastroknemiusun sıkılması ile gerçekleşir.
Aşil Rüptürü
Akut aşil rüptürünün optimal tedavisi oldukça tartışmalı bir konudur, ancak açık operatif,perkütan operatif ve non-operatif tipler olarak ayrılır. Doktor cerrahi olmayan bir yaklaşımı tercih ederse , ayak plantar fleksiyonda tutulacak şekilde bir alçı veya atele yerleştirilir. Bu tedavi erken fizyoterapi ile kombine edilebilir.
Son zamanlarda, aşil tendon rüptürünün yönetimi için kanıta dayalı kılavuzlar Amerikan Ortopedik Cerrahlar Akademisi (AAOS) tarafından yayınlandı. Bu kılavuzlardaki öneriler ayrıntılı bir hasta öyküsü ve tanıda fizik muayene gerekliliğini savunmaktadır. Grup ayrıca, diyabet ve / veya nöropatisi olan, 65 yaş ve üstü kişiler, obez hastalar,sedanter yaşam tarzı olan kişiler, bağışıklık sistemi zayıf ve sigara kullanan bazı hastalar için cerrahi tedavide daha dikkatli bir yaklaşım önerir. Cerrahi sonrası öneriler: ağırlık vermede koruyucu davranma, postoperatif 2-4.haftalarda hastanın mobilizasyonu için yardımcı cihaz kullanma ve hasta eğitimidir. Aktif plantar fleksiyon egzersizleri de dahil olmak üzere fonksiyonel destek ve postoperatif mobilizasyon, tendon iyileşmesini uyarabilir ve olası rüptür riskini azaltabilir.
Hazırlayan: Birgül Dıngırdan
Yorumlar (0)
Bu yazıya henüz yorum yapılmamış.