Fiziksel aktivite osteopeni ve osteoporoz gibi kemikle ilişkili olan veya olmayan birçok hastalığa karşı koruyucu etkide bulunuyor. Osteopeni ve osteoporoz, kemik kütlesinin mikro bozulması ile karakterize edilen ve kemik kırık riskini arttıran hastalıklardır. Osteoporoza karşı koymanın bazı yolları vardır ve en popüler önleyici tedavilerden biri en yüksek kemik kütlesinin çocuklukta optimizasyonu olmuştur.
Tepe kemik kütlesi, iskelet olgunlaşmasının sonunda mevcut, önemli bir osteoparatik kırık riskinin belirleyicisidir. Ergenlikte 2 yıl boyunca tepe kemik mineralindeki artış, neredeyse yetişkinlikte kaybedilenle aynıdır.
Erkeklerde 12-14 yaşları arasında olgunlaşma evresidir. %3-5 kemik mineral artışı %20-30 oranında kırık riskini azaltır. Dolayısıyla çocukluk ve ergenlik dönemleri gelecekteki osteopeni ve osteoporoz kaynaklı kırıkları önlemek açısından önemli. Son çalışmalarda ağırlıklı egzersizlerin kemik kütlesinde artışı ile ilgili araştırmalar vardır. Bu egzersizler kemik kütlesini geliştirir ancak etkisi küçüktür.
Tepe kemik kütlesini arttırmak için arttırmak için önemli bir strateji zıplamak ve daha spesifik olarak kasa yüklenme ve hızlı kasılmasına yol açan plyometrik zıplama eğitimidir. Bu eğitim tipinde kasa yüklenirken aynı zamanda boyunu uzatıyoruz (eksentrik kasılma) dolayısıyla elastik enerjiyi depoladığı için daha büyük kuvvet ortaya çıkıyor.
Plyometrik eğitimin altında yatan mekanizmalardan biri de germe-kısaltma döngüsü (stretch-shortening döngüsü) olarak bilinen eksentrik fazdan konsantrik faza hızlı geçiştir. Bunlara ek olarak, nörolojik bir komponenti de vardır, stretch-shortening döngüsü, golgi tendon organlarının sinyal gönderimini azaltarak normal kuvvet ya da güç egzersizlerine kıyasla daha güçlü kontraksiyonlar ortaya çıkarır. Bu eğitim tipi farklı egzersizlerden ve farklı zıplama çeşitlerinden oluşmaktadır. Bu kemiklere stres ve germe kuvveti uygulayarak güçlendirmeyi hedefler.
Metodoloji:
Dahil edilen:
- Çalışmanın tipi: Randomize ya da randomize olmayan kontrollü çalışmalar, zıplamanın kemik kütlesine olan etkilerini araştıran (ekstra egzersizlerle ya da tek başına)
- Katılımcıların tipi: 18 yaşından küçük, hastalığı olmayan çocuklar ve ergenler
- Müdahalenin tipi: plyometrik veya zıplama içeren egzersiz programları
- Kemik gelişimini etkileyen diğer faktörler: Kalsiyum alımı ; Ergenlik durumu
- Eğitim protokolleri: Müdahaleler 10 hafta ile 2 sene arası değişiyor. 10 haftalık müdahale kemikte değişiklik başlatmak için yeterli gözüküyor ancak kısa süreli müdahale kemik kütlesini değiştirmez. En uzun müdahale 2 okul yılı boyunca 20 ay uygulanmış ve müdahale grubundaki erkekler femoral boyun ve daha büyük kemik alanlarında ciddi anlamda kemik mineral yoğunluğu kazandı. Çalışmaların çoğu 8-12 ay arası yapıldı ve benzer sonuçlar elde edildi.
Sonuç:
Çocukluk ve ergenlikte zıplama müdahaleleri, gereken hacim, yoğunluk, süreklilik tam olarak bilinmese de kemik sağlığına yan etki olmaksızın faydalıdır. Dahası, bu etkiler müdahaleden sonra da devam etmektedir.
Klinik çıkarım: Bu müdahaleler, mümkün olduğunda sağlıklı çocuklara uygulanmalı ki ileride hastalıklar için koruyucu etkisi olsun. Günlük 120 zıplama/aylık 2500 zıplama içeren egzersizler önerilmektedir.
Hazırlayan: Burcu Zehra Sivri
Referans: Gómez-Bruton, A., Matute-Llorente, Á., González-Agüero, A. et al. Plyometric exercise and bone health in children and adolescents: a systematic review. World J Pediatr 13, 112–121 (2017).
Yorumlar (0)
Bu yazıya henüz yorum yapılmamış.