Depresyon, depresif ruh hali, ilgi ve/veya zevk kaybı, dikkat eksikliği ve/veya konsantrasyon bozukluğu, ve uyku veya iştah sorunları gibi semptomlarla karakterize edilir. Depresyon, intihar riskinin artmasıyla ilişkilendirilir (Bernal vd., 2007) Depresyonu olan kişilerin yaklaşık %55 i birinci basamak veya uzmanlık hizmetleriyle iletişim kurar, ancak sadece %32 si yeterli tedavi alır (Andrews vd., 2000). 

Birinci basamak depresyon tedavileri, ilaç ve psikoterapiyi içerir. Antidepresan ilaçların olumsuz yan etkileri, tedaviye uyumsuzluğa ve düşük tolere edilebilirliğe neden olabilir (Wang vd., 2018). Psikoterapi, etkili olsa da pahalı ve erişilemez olabilir. Bu nedenle, depresyon için egzersiz eğitimi gibi alternatif ve tamamlayıcı tedavilere ihtiyaç vardır. Egzersizin, antidepresan etkilerini gösteren çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmaların sonucunda egzersizin, monoamin sisteminin ve stres tepkisinin düzenlenmesini iyileştirdiği, inflamatuar belirteçleri azalttığı ve IGF-1 i arttırdığı bulunmuştur.

Çalışma

Başlangıçta, katılımcılar Psikiyatrik Tanı Eleme Anketi (PDSQ-GAD), 10 maddelik GAD alt ölçeği, 16 maddelik Penn State Endişe Anketi (PSWQ) ve GAD belirtileri (örneğin, depresif semptomlar) ile ilgili diğer birkaç ölçümü içeren anketleri tamamladılar. Katılımcılar daha sonra www.randomizer.org kullanılarak cinsiyet ve genel kaygı bozukluğu durumuna göre sıralandı. Çalışmanın başında katılımcıların herhangi bir dirençli egzersiz yapıp yapmadığı sorgulanmadı. Çalışmanın başlangıcında tüm katılımcılar için depresif belirti puanları hafif depresyonun göstergesiydi.

Dirençli egzersizler, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Amerikan Spor Sağlığı Yüksekokulu (ACSM) yönergelerine uygun olarak düzenlendi. Dirençli egzersiz programı 8 haftalık olarak belirlendi. Katılımcının yükü kaldırma formunun bozulmasından veya tekrarı tamamlayamama durumundan önce 8 ile 12 tekrar arasında iki seti tamamlayabilmesi için direnç progresif olarak arttırıldı. Katılımcılar bir egzersizde 12 tekrarın iki setini tamamladığında, yük bir sonraki seansta %5 artırıldı. Katılımcılar bir egzersizde en az 8 tekrarı iki set tamamlayamadığında, yük bir sonraki seansta %5 azaltıldı. Çalışma için 8 egzersiz seçildi.

Egzersizler; 

•    barbell back squat,
•    barbell bench press,
•    hexagon bar deadlift, 
•    seated dumbbell shoulder lateral raise,
•    barbell bent over rows, 
•    dumbbell lunges, 
•    seated dumbbell curls, 
•    abdominal crunches olarak belirlendi.  

Başlangıç değerlendirmesinin ardından dirençli egzersiz programına alınan katılımcılara yükü doğru kaldırma tekniğini ve egzersiz programının doğru dirençte sunulduğundan emin olmak için üç haftalık, haftada iki kez tekrarlanan bir tanıma süreci tamamladılar. 
Dirençli egzersiz programı, başlangıçtan 8. haftaya depresif semptomları anlamlı olarak azalttı. Ham değişiklikleri incelediğimizde, depresif semptomlar toplamda 39 katılımcıda (Egzersiz programı=24; bekleme listesi=15) başlangıçtan 8. haftaya azaldı; semptomlar 8 katılımcıda ise arttı (Egzersiz programı=2; bekleme listesi=6). Dirençli egzersiz programı majör depresif bozukluk yaşayan katılımcılarda 8. haftada iyileşme sağladı; (19 dirençli egzersiz programı katılımcısının 18 i) Majör depresif bozukluk yaşayan bekleme listesi (n =18) katılımcılarından 4 ü (%22) 8. haftaya kadar iyileşti; 4 kişi aynı kaldı, 4 kişide semptomlar arttı ve 6 kişide iyileşme olmadan azaldı. 

Tartışma

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Amerikan Spor Tıbbı Koleji (ACSM) kılavuzlarına dayalı olarak uygulanan dirençli egzersiz programı (RET), yetersiz dirençli egzersiz deneyimine sahip genç yetişkinlerde depresif semptomları azaltmak için etkili bir müdahale olarak görünmektedir. Egzersiz programının etkinliği, aynı zamanda Yaygın Anksiyete Bozukluğu ve Majör Depresif Bozukluğu olan genç yetişkinler arasında da yüksek görünmektedir, bu da dirençli egzersiz programının genç yetişkinler arasında hafif veya subklinik depresyon için umut vadeden bir tedavi olarak desteklemektedir.

Egzersiz programına katılım oranının %83 ve uyumun %80 olması aynı zamanda dirençli egzersiz programından kaynaklanan advers olayların olmaması, egzersiz programı müdahalesinin uygulanabilir ve tolere edilebilir olduğunu desteklemektedir. Ayrıca egzersiz programının olumlu bir diğer etkisi de kuvvet artışı sağlamasıdır. 
Depresif semptomlardaki azalmalar 1.haftadan 4. haftaya kadar düzeldi, ancak egzersiz programının başlangıçtan 8. haftaya kadar olan antidepresan etkisi, başlangıçtan dördüncü haftaya kadar olan etkiden daha etkili olmuştur. Klinik anlamlılık için en azından başlangıç puanlarından yarı standart sapma azalma eşiği temel alındığında, başlangıçtan sekizinci haftaya kadar depresif semptomlardaki büyük ölçekli azalma klinik olarak anlamlıdır. 

Klinik olarak teşhis edilmiş depresyon veya en azından hafif depresyon belirtileri gösteren genç yetişkinler arasında dirençli egzersiz programının depresif semptomlar üzerindeki etkisini inceleyen 4 randomize kontrollü çalışma bulunmaktadır. 3 randomize kontrollü çalışma, hafiften şiddetliye kadar depresyon belirtileri gösteren genç yetişkinler arasında tam vücut dirençli egzersiz eğitimi kullanarak büyük antidepresan etkiler sağladı, bir tanesi ise hafif depresyon belirtileri gösteren genç yetişkinler arasında alt vücut dirençli egzersiz programı kullanarak orta büyüklükte bir antidepresan etki sağladı. 

Bu nedenle, yüksek başlangıç depresif semptomları, tam vücut dirençli egzersiz programının kullanımı veya her ikisi de, genç yetişkinler arasında depresif semptomları azaltma etkinliğini artırabilir.

Klinik Çıkarım

Bu çalışmada bulunan büyük ölçekli antidepresan etki, dirençli egzersiz programını genç yetişkinler arasında hafif veya subklinik depresyon için umut vadeden bir tedavi olarak desteklemektedir. Dirençli egzersiz programı, depresif semptom şiddeti spektrumunda daha düşük olan bireyler arasında klinik depresyonun başlamasını önlemek için özellikle etkili bir müdahale olabilirken, aynı zamanda fiziksel sağlık ve işlevsellik yönlerini iyileştirme açısından da faydalı olabilir.

Hazırlayan: Ecem Ustabaş

Effects of resistance exercise training on depressive symptoms among young adults: A randomized controlled trial, Darragh O Sullivan,Psychiatry Research Volume 326, August 2023, 115322

Daha Fazla Oku: Depresif Semptomları ve Hafıza Problemi Olan Yaşlılarda Egzersiz ve Bahçe ile İlgili Aktivitelerin Beyin ve Mental Sağlık Üzerine Etksi