Disfaji nedir?

Disfaji, ağızdan farenkse kadar olan yutma mekanizmasının bozulması sonucu sıvı, katı veya her iki gıdadaki yutma güçlüğü olarak tanımlanmaktadır. Disfaji Aspirasyon pnömonisi, dehidrasyon, yetersiz beslenme ve hatta ölüm gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir(1,2).

"Disfajinin ne anlama geldiğini biliyor musun?" sorusunun sorulduğu bir çalışmada 104 kişi değerlendirilmiştir sadece %17 si bildiğini tanımlamıştır. Disfajinin ne anlama geldiğini bilmeyenlerin diğer %83 üne gelince, çoğu -bu kelime onlar için tanımlansa bile- birinin yutma güçlüğü nedenlerinin bilmemekteydiler, bunlardan bazılar sağlık personeli olduğu belirtilmiştir(3,4).

Genel disfaji prevalansının %11-131,2 civarında olduğunu tahmin etmektedir.Disfalji farkındalığı ile alakalı olarak disfajisi olanlara yardım etmek ve bozukluk hakkında daha fazla bilgi edinmedeki eksiklik bir zincir yaratmaktadır. Bu tür bir farkındalık eksikliği (hem tıp alanında hem de genel olarak toplumda), hastalara yeterli bakımı sağlamak için daha sonraki tüm olayları engeller. Ayrıca, alanda ilerlemeyi engelleyen araştırma yoluyla bozukluğun keşfedilmesini de önler (1,2). 

Farkındalığın Arttırılması

Yutma güçlüğü ile birlikte görülebilecek diğer belirti ve bulgular aşağıdaki gibidir:

• Yutma sırasında ağrı (odinofaji)
• Yutma becerisinin tamamen kaybolması
• Yutulan besinin boğazda ya da göğüs kemiği arkasında takılı kalması hissi
• Ağızda sulanma, salya akıtma
• Boğuklaşma
• Yutulan besinlerin geri gelmesi
• Mide ekşimesi
• Mide asidinin veya besinlerin boğaza geri kaçması
• Kilo kaybı
• Yutma esnasında öğürme ve öksürük(1).

Bunların yanı sıra sözel yutma bataryaları ile birlikte yutma değerlendirilmesi yapılabilir. Buna bir örnek olarak EAT-10 yutma problemlerini ölçmeye yardımcı olan bir sözel yutma bataryasıdır. Bu skaladan 3 ve üzeri alan hastalar yutma ile ilgili ilgili kliniklere başvurabilirler(5).

Şekil 1: EAT-10 Anketi

Haziran ayı Ulusal Disfaji ayı olarak kutlanmaktadır. Her 20 kişiden biri, genellikle felç, nörolojik hastalık nedeniyle yutma güçlüğü çekiyor. , kanser, reflü, travma ve/veya cerrahi4. İstatistikler, disfajisi olan birini tanıyor olabileceğinizi gösteriyor. Bu nedenle, disfajinin yüksek prevalansı ile toplumda varlığına dair genel farkındalık arasında eksik bir bağlantı vardır.

Hazırlayan: Arş.Gör. Fzt. Rabia Kum

1. González-Fernández M, Ottenstein L, Atanelov L, Christian AB. Dysphagia after stroke: an overview. Curr Phys Med Rehabil Rep [Internet]. 2013 Sep 1 [cited 2022 Oct 7];1(3):187–96. Available from: https://link.springer.com/article/10.1007/s40141-013-0017-y
2. Mahboubi H, Verma SP. Swallowing disorders in the ambulatory medical setting. Otolaryngology - Head and Neck Surgery (United States). 2014;150(4):563–7. 
3. Wilkins T, Gillies RA, Thomas AM, Wagner PJ. The prevalence of dysphagia in primary care patients: a HamesNet Research Network study. J Am Board Fam Med [Internet]. 2007 Mar [cited 2022 Oct 7];20(2):144–50. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17341750/
4. Roden DF, Altman KW. Causes of dysphagia among different age groups: a systematic review of the literature. Otolaryngol Clin North Am [Internet]. 2013 Dec [cited 2022 Oct 7];46(6):965–87. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24262954/
5. Demir N, Serel Arslan S, İnal Ö, Karaduman AA. Reliability and Validity of the Turkish Eating Assessment Tool (T-EAT-10). Dysphagia [Internet]. 2016 Oct 1 [cited 2022 Jan 17];31(5):644–9. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27405421/

Daha Fazla Oku: Disfajik İnmeli Yaşlı Hastalarda Dirençli Ekspiratuar Kas Gücü Eğitiminin Etkileri Nasıldır?