Doğum sonrası pelvik taban kas (PFM) egzersizlerinin doğumdan sonra PFM yi güçlendirdiği, yaşam kalitesini iyileştirdiği ve rahatsız edici semptomları, özellikle de inkontinansı azalttığı gösterilmiştir. Pelvik kas güçlendirme doğum sonrası dönemde ilk basamak tedavidir ve ayrıca yaşamın ilerleyen dönemlerinde idrar kaçırmayı önleyici olarak önerilir. Klinik araştırma deneylerinde çeşitli fizyoterapi yöntemlerinin etkili olduğu gösterilmiş olsa da, genel popülasyonda uygulamanın önündeki bir dizi engel nedeniyle klinik uygulamadaki etki genellikle orta düzeyde görünmektedir. Kişi sorunun zayıf pelvik kaslara bağlı olduğunun farkında olsa bile, egzersizleri kendi başına ve doğru bir şekilde yapmakta zorlanabilir. Eğitim, farkındalık, teknik ve uyumun önündeki engelleri aşmak zorlu bir görevdir. Egzersizler; özellikle genel vücut farkındalığını, kas tonusunu ve esnekliği artırdığı için ilgi çekicidir. 

Bilimsel çalışmalar ne diyor?

Yapılan bir çalışmanın amacı, hangi egzersizlerin birincil veya ikincil olarak pelvik taban kas sistemini harekete geçirdiğini belirlemektir. Öncelikli amaç levator hiatus(LH) alanı, PFM uzunluğu ve PFM gücü üzerindeki geleneksel PFM egzersizleri(Kegel) ile 10 ortak egzersizin etkisini karşılaştırmaktır.En az 18 yaşında olan ve postpartum 6 ay ile 2 yıl arasında olan kadınlar çalışmaya dahil edilmiştir. O süre zarfında gebe olan, pelvik organ prolapsusu olan, ambulasyon için yardıma ihtiyaç duyan veya nörolojik / fonksiyonel hastalığı olan, egzersiz veya pelvik taban kontraksiyonu yapmalarını engelleyen ağrıları olan kadınlar hariç tutulmuştur. Pelvik tabanı başarılı bir şekilde güçlendirmek ve pelvik taban disfonksiyonunun semptomatik iyileşmesini sağlamak için levator ani dahil olmak üzere transversus abdominis kası, multifidus kası ve PFM nin izole olarak çalıştırılmasının ve güçlendirilmesinin önemini birçok çalışma vurgulamaktadır. Pelvik taban kaslarının fasilitasyonu ile ilgili yapılabilecek en iyi egzersiz, alt ekstremitelerin ekstansiyonu, adduksiyonu ve dış rotasyonu olduğu belirtilmiştir. 

İncelenen 10 egzersiz şu şekildedir:

• Bird dog (Kontralateral kol-bacak kaldırma)
• Bridge (Köprü)
• Clam(Midye) 
• Crunch(Dizler bükülü mekik hareketi)
• Tucked squat (Artmış lordozla yapılan squat)
• Untucked squat (Lordozu artırmadan yapılan squat)
• Leg lift 
• Plank
• Plié suat (Kalça adduksiyon ve dış rotasyonda squat)
• Thigh adduction (Uyluk adduksiyonu)

Çalışmaya 15 kadın katılmıştır. Katılımcıların ortalama yaşı 32, vücut kitle endeksi ortalamaları 25’tir. Hiçbir kadında 3. veya 4. derece perineal laserasyon öyküsü yoktur. Perineometri sonuçları karşılaştırıldığında; bird-dog, crunch ve plank egzersizleri Kegel egzersizlerine kıyasla sıkma basıncının pik noktasında benzer etkiler oluşturmuştur. Sadece leg lift egzersizi yine sıkma basıncının pik noktasında Kegel’den çok daha etkili bulunmuştur. Köprü, clam(midye), crunch ve plié squat egzersizleri Kegel’e göre LH alanında daha fazla genişleme sağlamıştır. Katılımcılar 10 ortak egzersizi zorluk seviyesi ve performansa göre Kegel ile karşılaştırdılar ve 15 kişiden 9’u 10 ortak egzersizi çok daha iyi yapabildiklerini ifade ettiler. %80’i ise Kegel’e göre bu egzersizleri yapma olasılıklarını daha muhtemel buldular.

Klinik Çıkarımlar: Egzersizlerden bird-dog, plank ve leg lift; hem LH alanını daralttığı, PFM gücünü arttırdığı hem de hastalar tarafından Kegel’e göre daha kolay uygulanabildiği için klinikte Kegel egzersizlerine ek olarak veya Kegel egzersizleri yerine rahatlıkla uygulanabilir.

Hazırlayan: Fzt. H. Onur Ferhatoğlu

Referans: Siff, L. N., Hill, A. J., Walters, S. J., Walters, G., & Walters, M. D. (2020). The effect of commonly performed exercises on the levator hiatus area and the length and strength of pelvic floor muscles in postpartum women. Female pelvic medicine & reconstructive surgery, 26(1), 61-66.

Daha fazla oku: Transkutanöz Elektriksel Sinir Stimülasyonunun Postpartum Disparoni Tedavisine Etkisi