İnsan vücudu aktif olmalıdır: yürümeli, koşmalı, oturmalı, çömelmeli, bir şeyleri kaldırmak için bacaklarından güç almalıdır!

Dr. Rafealla Adami ve arkadaşları ‘’Hareket kapasitesinin azalması hastalıkların şiddetlenmesi için kritik bir faktör olabilir mi?’’ sorusundan yola çıkarak 2018 yılında Frontiers in Neuroscience dergisinde bir çalışma yayınladılar.

Bu çalışma, sağlıklı bir sinir sisteminin beyinden kaslara giden uyarılara bağlı olduğu kadar, bacak kasları gibi vücudun büyük kas gruplarından beyne giden sinyallere de bağlı olduğunu gösterdi. Çalışmanın sonuçları özellikle motor nöron hastalığı (multipl skleroz, spinal musküler atrofi vb.) olan kişilerin hareket kabiliyetleri kısıtlandıkça, kapasitelerinin de çok hızlı bir şekilde azalmasına dair yapılacak tedavilere çığır açıcı ipuçları vermekte.

Dr. Adami’ye göre, yatağa bağlı kalan hastalar hatta seyahat süresi uzamış astronotlar gibi, bacaklarına yük veremeyen, yüklenme egzersizleri yapamayan kişiler sadece kas kütlelerini kaybetmekle kalmıyor, aynı zamanda vücut kimyaları hücre seviyesinde bozularak, sinir sistemleri olumsuz yönde etkileniyor.

Yaptıkları çalışmada deney fareleri 28 gün boyunca sadece ön bacaklarını kullanacak şekilde kısıtlanmış. Araştırma sürecinde arka bacaklarını kullanamayan farelerin normal yemek yeme davranışı sergileyerek büyümeye devam ettiği ve stres olmadıkları gözlemlenmiş. Araştırmanın sonunda, sinir kök hücrelerinin yeni nöronlar ürettiği alan olan, bir çok memeli türünde sinir hücresi sağlığını koruyucu özelliği ile bilinen— sub ventriküler zon adı verilen beyin bölgesi incelenmiş.

Fiziksel aktivitesi sınırlandırılan fare grubunda sinir kök hücresi sayısı, dolaşımına izin verilen kontrol grubundaki farelere göre, yüzde 70 azalmış. Ayrıca egzersiz ciddi şekilde azaldığında hem sinir hücrelerinin hem de sinir hücrelerini destekleyen oligodendrositlerin olgunlaşmadığını belirtilmiş.

Bacakların -özellikle ağırlık aktarma aktivitelerinde- kullanılması, beyne sağlıklı sinir hücrelerinin üretimi için sinyal gönderirken bacak egzersizlerinin kesilmesi — aktivitenin sınırlandırılması — ise hayatın zorluklarına uyum sağlamamıza izin veren, stresi yenmemize yardımcı olan yeni sinir hücrelerinin üretilmesini güçleştiriyor.

Ayrıca araştırmacılar, tek tek hücre analizi yaparak egzersizin etkileri hakkında daha fazla fikir edindiler. Egzersiz kısıtlanmasının vücuttaki oksijen miktarını düşürdüğünü, böylece anaerobik bir ortamın oluştuğunu ve hücre metabolizmasının değiştiğini buldular. Egzersizin azalması vücudun kullanabileceği enerjiyi serbest bırakan — hücrenin güç santrali olan — mitokondri sağlığı için çok önemli iki geni etkilemiştir.

Bu araştırma hareket etmeye devam etmenin insan sağlığındaki kritik rolünü göstermekte ve hem sağlıklı hem de sağlık problemi olan kişiler için bir takım potansiyel sonuçlar doğurmaktadır.

Sağlıklı bir sinir sistemi için hem beyinden kaslara, hem de kaslardan beyne doğru çift yönlü uyarılar trafiğine ihtiyaç vardır. Sonuç olarak sinir sistemimiz ve hareket etme seviyemiz arasındaki bu interaktif ilişki çok ciddi bir gerçeği yüzümüze çarpmaktadır; Kullan yada kaybet.

Yada en iyisi sen hareket etmeye, aktif kalmaya devam et!

Hazırlayan: Uzm. Fzt. Bahar Ayberk

Daha fazla oku: Fiziksel Aktivite ve Sağlık