"Elit futbol takımlarında antrenörlerin liderlik tarzı ile yaralanmalar arasında bir ilişki var mı? 17 ülkeden, 36 elit takımın incelendiği bir çalışma "

Son yıllarda gittikçe artan koruyucu rehabilitasyon yaklaşımlarına rağmen 2000 yılından itibaren elit erkek futbolunda maç, antrenman ve kas yaralanması oranı pek değişmemiştir. Bu da koruyucu rehabilitasyonda yalnızca oyuncu odaklı yaklaşımların yetersiz olabileceğini göstermektedir. Bu sebeple ek risk faktörlerinin belirlenmesi ve değiştirilmesi önem kazanmaktadır. Kulüplerin sağlık ekiplerinin başındaki kişilere yaralanmalarda en önemli risk faktörleri hakkındaki görüşleri sorulduğunda, en önemli dört faktörü şöyle sıralanmışlardır:

• 1) Oyunculara verilen antrenmanların ve maçların yükü
• 2) Oyuncuların iyilik hali
• 3) Takım içi iletişimin kalitesi
• 4) Baş antrenörlerin liderlik tarzları

Liderlik, ortak bir hedef doğrultusunda takım arkadaşlarını etkilemeyi ve o hedefe ulaşmak amacıyla çevreyi ve olayları yönlendirebilmeyi içermektedir. Tanımlanmış üç ana liderlik tarzı vardır: Transformasyonel(demokratik/katılımcı), Transaksiyonel(otoriter/emirci) ve laissez-faire.

• Transformasyonel liderlik tarzı, oyuncuları motive eden, ve oyuncuların kendi çıkarlarının ötesine geçip takımın ortak çıkarları için çabalaması adına vizyon, anlam, stimulasyon ve meydan okumalar sağlayan tarzdır.
• Transaksiyonel liderlik tarzı, oyuncuları başarılarına/hatalarına göre ödüllendiren veya cezalandıran tarzdır.
• Laissez-faire ise liderlik vasfının olmadığı durumdur.

Değerlendirilen 20 dominant omuzdan 8’i tendinozis/kısmi kalınlaşmış yırtık ya da tamamen kalınlaşmış yırtık bulguları vermiş ve 5 dominant omuzda Bennett lezyonu görülmüş; dominant olmayan omuzların hepsi normal bulunmuş.

Değerlendirilen toplam 40 omuzun dominant-dominant olmayan fark etmeksizin %90’ında eklem efüzyonu, %47,5’inde subakromiyal sıvı görülmüş.

Spor psikolojisi alanında yapılan çalışmalar, transformasyonel liderlik tarzının daha yüksek motivasyon ve performans, gelişim ve yetenek kazanımı, artmış iyilik hali, memnuniyet, artmış takım için kendi çıkarlarından vazgeçme duygusu ve azalmış agresiflik ile ilişkili olduğunu belirtmektedir. Ancak yaralanma oranıyla liderlik tarzının arasında bir ilişki olup olmadığı incelenmemiştir. Antrenörün liderlik tarzı stres artışına sebep olabilir, ve oyuncunun stresle başa çıkabilme yeteneğini azaltabilir. Stresin artmış yaralanma oranıyla ilişkili olduğu biliniyor.

Bu ilişkinin incelenmesi için, 36 elit futbol takımının sağlık ekibi, 4 yıl boyunda baş antrenörlerin liderlik tarzıyla ilgili 77 adet rapor hazırladılar. Aynı zamanda sporcuların antrenman ve maç sürelerini ve yaralanmalarını kaydettiler.

‘’Transformasyonel liderlik ile ileri derece yaralanmalar arasında negatif bir ilişki bulundu. Baş antrenörlerin daha net ve pozitif iletişim kurduğu, diğer takım üyelerini desteklediği, yenilikçi yaklaşımları desteklediği, güven aşıladığı, ve oyunculara cesaret ve farkındalık kazandıran yaklaşımlarda bulunduğu takımlarda ileri derece yaralanmalar daha az sayıda görüldü. Bu takımlarda sporcuların antrenmana katılımının daha fazla olduğu bulundu.Sonuç olarak, baş antrenörlerin liderlik tarzı ile takımın yaralanma oranı arasında bir ilişkinin olduğu bulunmuştur. Takımlarıyla daha net ve pozitif iletişim kuran, tüm ekibi destekleyen antrenörlerin takımlarında ileri derece yaralanma oranı 29% ila 40% daha azdır.

Ekstrand, J., Lundqvist, D., Lagerbäck, L., Vouillamoz, M., Papadimitiou, N., & Karlsson, J. (2017). Is there a correlation between coaches leadership styles and injuries in elite football teams? A study of 36 elite teams in 17 countries. British journal of sports medicine.