Giriş

Futbola bağlı yaralanmalar cinsiyet, yaş ve müsabaka seviyeleri arasında nispeten yaygın bir durumdur. Futbola bağlı yaralanmaların yüksek prevalansı iyi belgelenmiştir. Futbol sırasında meydana gelen yaralanmalar en sık alt ekstremiteyi içerir ve en sık oyun durumunda ortaya çıkar. National Collegiate Athletic Association (NCAA), erkek ve kadın futbol maçlarında oyuna bağlı yaralanma oranının tüm NCAA sporları arasında sırasıyla üçüncü ve dördüncü sırada yer aldığını bildirmiştir. Ön çapraz bağ (ÖÇB) yaralanmaları dünya çapında rekreasyonel, rekabetçi ve profesyonel sporcuları sürekli olarak olumsuz etkilemeye devam etmektedir. Amerika Birleşik Devletleri nde yılda yaklaşık 200.000 ÖÇB yaralanması meydana gelmektedir ve bu da ÖÇB yi dizde en sık yaralanan bağ haline getirmektedir. NCAA nın Yaralanma Gözetim Sistemi (ISS ve DATALYS), genel ÖÇB yaralanma oranlarının kadın sporcular için 10.000 atletik maruziyet başına 1,45 ve erkek sporcular için 10.000 atletik maruziyet başına 0,60 olduğunu bildirmiştir.

Son otuz yıldır, özellikle yüksek riskli sporlar için çeşitli etkili ÖÇB yaralanması önleme programları geliştirilmiştir. Bu programların birçoğu özellikle kadın sporculara odaklanmış ve ÖÇB yaralanmasıyla en sık ilişkilendirilen ana eksiklikleri ele alan çeşitli güçlendirme, pliometrik ve çeviklik temelli alıştırmalar içermiştir. Bazı programlar, programın kullanımını ve uyumunu artırmak ve gelişmiş eklem pozisyonu hissi ile ilişkili biyomekanik avantajlardan yararlanmak için dinamik ısınma programları olarak tasarlanmıştır. Yukarıda bahsedilen programların geliştirilmesine ve evrimine rağmen, futbolla ilişkili yaralanmaların bütüncül olarak ele alınmasına yönelik sürekli ve örtük bir ihtiyaç vardır. FIFA 11+ sakatlık önleme programı, sadece diz veya ACL ye özgü değil, futbolla ilgili tüm sakatlıkları ele almak üzere tasarlanmıştır. Zaman açısından verimli olan ve ek ekipman gerektirmeyen dinamik bir saha içi ısınma programıdır. Programın etkinliği belgelenmiş ve hem erkek hem de kadın futbolcularda genel sakatlanma oranında azalma olduğu gösterilmiştir. Ancak, önceki çalışmalar FIFA 11+ önleme programının erkek futbolcularda ÖÇB yaralanmalarının sayısını azaltma becerisini özel olarak analiz etmemiştir.

Bu çalışmanın amacı, FIFA 11+ yaralanma önleme programının rekabetçi kolej futbolu oynayan erkeklerde ÖÇB yaralanmalarının toplam sayısını azaltıp azaltamayacağını ve ÖÇB yaralanmaları oranındaki herhangi bir potansiyel azalmanın oyun ve antrenman ortamına; oyuncu pozisyonuna, oyun seviyesine (Division I veya II) veya saha tipine göre farklılık gösterip göstermediğini incelemektir.

Metodoloji

Çalışmaya dahil edilecek takımların belirlenmesi için belirli kriterler belirlenmiştir. Uygun olan 299 takım, bu kriterleri karşılamıştır. Bu 299 takımın 65 i, çalışmaya katılmayı kabul etmiş ve yaşları 18 ila 25 arasında değişen erkek katılımcılarla birlikte çalışmada yer almıştır. Bu çalışmada dahil edilme kriterleri şu şekilde belirlenmiştir:

Her bir katılımcının 18-25 yaşları arasında olması gerekmektedir, katılımcının akademik durumu iyi olmalıdır, katılımcının 2012 sezonuna katılması tıbbi olarak uygun bulunmalıdır. Takımların basit bir randomizasyon sürecinden geçtiği belirtilmektedir. Bu çalışmada, kayıtlı kurumlar arasında bilgisayar tarafından oluşturulan randomizasyon sonucunda müdahale grubuna FIFA 11+ adlı bir sakatlanma önleme programı verilmiştir.

FIFA 11+ programı, maçlar ve antrenmanlar öncesinde kullanılan bir saha içi dinamik ısınma programıdır. Haftada iki ila üç kez gerçekleştirilen bu program, 15 ila 20 dakika süren bir süreci içerir. Program, futbolcularda en sık görülen sakatlıkları azaltmak için tasarlanmıştır ve kuvvet, çeviklik, propriyoseptif ve pliometrik egzersizleri içermektedir. Müdahale grubu haftada 2 kez FIFA 11+ programını kullanmıştır.

Sonuç

FIFA 11+ programını kullanan takımlarda ÖÇB yaralanması riski kullanmayanlara göre daha düşük bulunmuştur. FIFA 11+ kullanan takımlarda ÖÇB yaralanması riski %1,1 iken, kullanmayan takımlarda %2,4 olarak belirlenmiştir. ÖÇB yaralanması mekanizması incelendiğinde hem temaslı hem de temassız mekanizmalarda kontrol grubunda daha yüksek bir yaralanma oranı tespit edilmiştir. Ancak, temaslı ÖÇB yaralanmalarında FIFA 11+ programını kullanan sporcularda kullanmayanlara kıyasla daha az yaralanma gözlenmiştir. Temassız mekanizmalarda ise, FIFA 11+ programını kullanan sporcularda kullanmayanlara kıyasla daha az ÖÇB yaralanması meydana gelmiştir. Bu çalışma, FIFA 11+ programının genel olarak ÖÇB yaralanmalarını azaltmak için etkili olduğunu göstermektedir. Programın rekabetçi üniversite erkek futbolcularında ÖÇB yaralanması insidans oranını %77 oranında azalttığı bulunmuştur. Çalışmada, çim zeminde, maçlarda ve antrenmanlarda ÖÇB yaralanma oranları arasında bir fark bulunmamıştır. Ancak, FIFA 11+ programını kullanan Division II takımlarında kontrol grubuna kıyasla daha az ÖÇB yaralanması meydana gelmiştir. Ayrıca, kontrol grubunda suni çim üzerinde meydana gelen ÖÇB yaralanmalarının daha fazla olduğu tespit edilmiştir.

Klinik Çıkarımlar

FIFA 11+ programının genel olarak ÖÇB yaralanmalarını azaltmada etkili olduğu görülmektedir. Ancak, programın etkinliği farklı sporcu grupları ve farklı ortamlarda daha fazla araştırma ile daha iyi anlaşılmalıdır. Ayrıca, oyuncu pozisyonunun yaralanma riski üzerindeki etkisi daha ayrıntılı olarak incelenmelidir.

Hazırlayan: M. Furkan Yavaş

Referans: Silvers-Granelli, H. J., Bizzini, M., Arundale, A., Mandelbaum, B. R., & Snyder-Mackler, L. (2017). Does the FIFA 11+ injury prevention program reduce the incidence of ACL injury in male soccer players?. Clinical Orthopaedics and Related Research®, 475, 2447-2455

Daha Fazla Oku: Futbolcular İçin FIFA 11+ Yaralanmaları Önleme Programı