"Günlük Uygulamada Sarkopeni: Değerlendirme ve Yönetimi "

Sarkopeni terimi ilk kez Rosenberg ve arkadaşları tarafından 1989’da yaşla gelişen iskelet kas kitlesinin ilerleyici bir kaybı olarak tanımlanmıştır. Sarkopeni bağlantılı fiziksel engellilik,düşme,kırıklar,düşük yaşam kalitesi, depresyon ve hastaneye yatıştan kaynaklanan morbidite ve mortalite ile ilişkilidir.

Klinik uygulamada sarkopeniyi nasıl değerlendiririz?

Kas kütlesi, kuvveti ve fiziksel performansı ölçmek için nispeten çok sayıda araç bulunmasına rağmen bazıları klinik uygulamada sarkopeninin araştırmalarda uygulanmasından daha fazla geçerlilik ve yarar sağlayacaktır. Kas metabolizmasını gösteren bazı biyobelirteçler (Activin,Prokollagen,Myostatin) günlük uygulamalarda kullanımlarını tavsiye etmenin erken olduğunu göstermektedir.

Kas Kütlesi Değerlendirme

Kas kütlesinin invaziv olmayan değerlendirmesi için MRG ve BT taramasının yaygın kullanımı, erişim zorlukları, maliyeti, taşınabilir ekipmanın olmaması birinci basamak sağlık hizmetlerinde kullanımını sınırlar.Biyoelektrik İmpendans Analiz(BIA) yöntemi iletken hacmi ve iletken elektrik direnci arasındaki ilişkiyi hesaplayan yöntemdir. Bu yöntem pahalı değildir, uzman personel gerektirmez. Özetle kas kütlesini DEXA tarafından değerlendirmeyi öneririz. DEXA yoksa vücut antropometrisi, düşük kas kütlesi olan hastaların ilk taramasında kolaylıkla kullanılabilir.

Kas Kuvveti Değerlendirme

Kavrama kuvveti kas kuvveti ölçümünün en yaygın kullanılan yöntemi gibi gözükmektedir.Genel kas kuvvetinin ölçümü için alt ekstremite izokinetik dinanometresi tercih edilmektedir (Kavrama için düşük kas kuvveti göstergesi;kadınlar için 16-20kg, erkekler için 26-30kg’dır.). El dinanometresi ile 3-5 sn arayla altı ölçüm yapılır,en yüksek değer alınır.Bununla bilikte Tekrarlı Otur Kalk Testi katılımcıların kollarını kullanmadan sandalyeden kalkmaları ve art arda 5 defa tekrarlamasına dayanır.Solunum kas kuvveti de değerlendirilmelidir (MIP,MEP) .

Özetle klinik pratikte,kas gücünü el kavrama kuvvetiyle ölçmeyi öneriyoruz.El dinamometresinin olmadığı durumlarda tekrarlı otur kalk testini kas kuvvetini ölçmede alternatif olarak kullanıyoruz.Solunumda özellikle ekspiratuar kas kuvveti etkilenir.

Fiziksel Performansın Değerlendirilmesi

Fiziksel performansın değerlendirilmesi için klinik olarak en yaygın araç fiziksel performansı değerlendiren klinisyenlerin neredeyse üçte ikisinde Yürüme Hızıdır.

EWGSOP(Yaşlı Kişilerde Sarkopeni Üzerine Avrupa Çalışma Grubu) tarafından sarkopeniyi değerlendirmek için önerilen 4m yürüme testinde yürüme hızı < 0.8m/sn olan kadın ve erkekler zayıf fiziksel performansa sahip olarak tanımlanır.

Kısa Fiziksel Performans Testi(SPPB) yürüme hızı,denge testi ve tekrarlanan otur-kalk testi olmak üzere en fazla puanı 12 olan bir testtir.8 puan ve altı alan bir katılımcı zayıf fiziksel performansa sahip olarak tanımlanır.

Sarkopeniyi Nasıl Yönetirim?

Sarkopeniye eşlik eden hastalıklar,örneğin osteoporoz,obezite,tip 2 diyabet ve meme kanseri vb. gibi durumlarda sarkopeniye eşlik eden patolojik durum ikincil bir sonuç olarak düşünülebilir.Bu durumlarda daha iyi diyet,diyabetik kontrol,inflamatuar durumun azaltılması ve enerji ile sınırlı diyetin etkisi açık değildir.

Fiziksel aktivite müdahaleleri ve ilerleyici direnç eğitiminin,yaşlı insanlarda kas kuvveti,kas kütlesi ve fiziksel performans üzerinde baskın bir etkisi olduğu öne sürülmüştür.

Cruz Jentoft;iki önemli öneriyi iletmiştir.

1. Kas fonksiyonu üzerinde bir etki elde etmek için müdahale süresi en az 3 ay olmalıdır.
2. Kontrollü dirençli egzersiz ve çok bileşenli kombine egzersiz programları zayıf ve toplulukta sedanter yaşayan yaşlılara önerilmelidir.

Protein alımı kilogram başına 1.2gram,kırılgan kişilerde 1.2-1.5gram arasında olmalıdır.Beslenmeden kesin kanıtlar yoktur.Şuan sarkopeninin tedavisi için herhangi bir ilaç kaydedilmemiştir.

Tartışma ve Genel Konsensus

Sarkopeninin teşhisi ve takibi için birçok araç mevcuttur.Ancak klinik olarak yaygın kullanılmaya adapte edilmemiştir.

• Appendiküler İskelet (Kas Kütlesi) ---> DEXA
• Kuvvet (Kas Kuvveti) ---> El Dinanometresi(Hand Grip)
• Fiziksel Performans ---> Yürüyüş Hızı’dır.

Klinisyenlerin tam kanıta rehberlik sağlaması için daha ileri çalışmalara ihtiyaç duyulmasına rağmen mevcut yönetim, fiziksel aktivite tavsiyeleri, özellikle ilerleyici direnç eğitimi, D vitamini eksikliğinin tedavisi ve önlenmesi ve yeterli enerji ile diyet protein alımını içerir.

Beaudart et al.Sarcopenia in daily practice: assessment and management.BMC Geriatrics (2016) 16:170