Ofis Çalışanlarında İşyeri Düzenlemeleri

Fizyodemi May 2023
Work adjustments for MSDs | Fit for Work

Sanayileşmiş ülkelerde, kas-iskelet sistemi bozuklukları giderek artmaktadır. Bu artış önemli maliyetlerle sonuçlanır. Çalışanlarda görünen iş kaynaklı ağrı, hareket kısıtlanması ve sakatlıklarla seyredebilen, öncelikle kaslar, tendonlar, ligamanlar ve diskler gibi yumuşak dokuları etkileyen kas iskelet sistemi bozuklukları iş ile ilgili kas iskelet sistemi bozuklukları olarak kabul edilmektedir. İşle ilgili kas iskelet sistemi bozuklukları için risk faktörleri ergonomik, psikososyal ve bireysel faktörleri içerir. Zorlu tekrarlanan eylemler, vücudun uygunsuz bir pozisyonda tutulması, stresli bir çalışma hayatı, uzun süre ara vermeden çalışma ve yetersiz ergonomi nedenler arasındadır. 

Günümüzde meslek rahatsızlıkları içerisinde kas iskelet sistemi bozuklukları oldukça önemli bir paya sahiptir. Ülkemizde % 9,9 ile 3. sırada yer almaktadır. İş kaybına neden olan ilgili yaralanmaların yaklaşık üçte birini oluşturur. Kas iskelet sistemi bozukluklarının belirtileri aniden veya uzun bir süre içinde yavaş yavaş ortaya çıkabilir. En önemli şikayet akut(ani) olarak gelişen ve kronik(uzun süreli) olarak devam eden ağrıdır. Diğer erken belirtiler arsında şişlik, kızarıklık, uyuşma, halsizlik ve hareket kısıtlılığı yer alır. Bel, boyun ve üst sırttaki ağrı, ofis çalışanları arasında daha sık görülür. İşe bağlı kas iskelet sistemi yaralanmalarının belirtilerinin erken tanınması, erken aşamalarda ortaya çıkabilecek hasarı azaltmak ve hızlı tedavi sağlamak için önemlidir. Buna rağmen, çalışanlar ve işverenler kas iskelet sistemi bozukluklarının sıklığı, risk faktörleri, kaybedilen iş için sigorta ödemeleri, önleyici eğitim ve ergonomik yaklaşımların etkinliği konusunda yetersiz bilgiye sahiptir. 

Optimal olmayan iş istasyonlarında uzun süre oturma kas-iskelet rahatsızlıkları ile ilişkilidir. Rahat bir ortam yaratmak ve kişiyi ofis ortamına uyum sağlamaya zorlamak yerine işi kişiye uyacak şekilde uyarlamak yaralanma riskini etkili bir şekilde azaltabilir. Etkili bir ofis düzenlemesi çalışanların daha verimli ve üretken bir şekilde çalışmasına da yardımcı olabilir.

Çalışanın her bir görev için harcadığı zaman yüzdesi, ofis ekipmanının ortamı, düzeni ve bu görevler sırasında kullanılan duruşlar, işçilerin ofis alanını düzenlemede anahtar faktörlerdir. İş istasyonu değişiklikleri sıklıkla çalışma yüzeyine ve sandalyeyi içerir. Çalışanlara sandalyelerinin kullanımı, uygun çalışma duruşlarının benimsenmesi ve iş istasyonlarını nasıl kullanacakları konusunda kapsamlı eğitim verilmelidir. 

Otururken optimal bir duruş pozisyonu yoktur. En iyi oturma pozisyonu bir sonraki pozisyondur. Sandalyeler bir ofisteki en önemli araçlardan biridir. Kullanılan sandalyelerin yüksekliği ve sırt kısmı ayarlanabilir olmalıdır. Sandalyenin kolçakları, çalışan masanın ön kenarına yakın oturmaya çalıştığında engel oluşturmamalıdır. Sandalye yüksekliği ayarlandıktan sonra ayakları yere değmeyen çalışanlara ayaklık verilmelidir. Kullanıcılar ayaklarını yere basmak veya masaya yaklaşmak için sandalyelerinin yüksekliğini azaltmamalıdırlar. Bu, klavyenin ve masanın yüksekliğinin oturma pozisyonlarına göre yükselmesine neden olur.

Uyluklar, kalçalar aynı yükseklikte veya dizlerden biraz daha yüksekte olacak şekilde zemine paralel olmalıdır. Masanın altı ile uyluk ve diz arkası ile sandalyenin ön kenarı arasında yaklaşık 5 cm boşluk olmalıdır. Masanın altındaki alan, kişinin bacaklarını serbestçe hareket ettirmesine olanak tanımalıdır.

Sandalyenin kol dayama yerleri varsa kullanıcının omuzları gevşek ve kamburlaşmasına gerek kalmadan kollar 90-110° açıda olacak şekilde ayarlanmalıdır. Kolçaklar, özellikle telefonda konuşurken veya okurken dinlenmek için kullanışlıdır ancak yazı yazmak için kullanılmamalıdır. Sandalyenin oturma kısmı yatay veya hafifçe öne eğik olabilir. Hafifçe öne eğimli bir oturma kısmının bel ağrısına yardımcı olabileceğine inanılmaktadır.

Klavye yüksekliği ve konumu kişinin duruşu etkiler. Klavye ve fare, kullanıcının oturduğu dirsek yüksekliğine eşdeğer bir yüksekliğe yerleştirilmelidir. Klavye masanın ön kenarının yaklaşık 10 cm uzağına yerleştirilmelidir. Bilekler ve eller düz olmalıdır.

Monitörün üst kısmı göz seviyesinde veya altında olacak şekilde yerleştirilmelidir. Monitör yan tarafta değil, doğrudan çalışan kişinin önünde olmalıdır. Monitörle kişi arasındaki mesafe monitörün boyutuna bağlıdır. Kişinin metni görmek için öne eğilmesine veya çok yakın olduğu için geriye doğru eğilmesine neden olmayacak bir mesafe belirlenmelidir. Çift monitör kullanılıyorsa birincil monitör doğrudan kullanıcının önüne, ikincil monitör yaklaşık 30° açıyla yanlara yerleştirilmelidir. Ekrana dayalı çalışan kişilerin en az saatte bir on dakika mola vermeleri önerilmektedir.

Kişinin en sık kullandığı öğeler doğrudan kullanıcının önüne yerleştirilmeli ve vücudunu öne doğru hareket ettirmeden veya kollarını tamamen uzatmadan erişilebilir olmalıdır. Daha az kullanılan öğeler rahat bir erişim bölgesinde olmalıdır. Örneğin, kollar tamamen uzatılmış bir pozisyondayken rahat bir şekilde erişilmelidir.


Diz üstü bilgisayarlar kullanıcının alçak bir seviye bakmasını gerektiren bir ekran içerir. Başın öne eğik olduğu bir pozisyonda uzun süre çalışmak boyunda sorunlara neden olabilir.  Bir yerleştirme istasyonu veya harici klavye ve fare kullanımı ile çözülebilir.

Dokunmatik ekranlar, kullanıcıların kolları uzatılmış ve desteksiz olarak çalışmasına neden olmaktadır. Bu, dokunmatik ekranların uzun süreli kesintisiz kullanım için uygun olmadığını göstermektedir. Yatay olarak sunulan dokunmatik ekranlar dirsek yüksekliğinden daha yüksek olmamalıdır.

Dipnot: Bu düzenleme tavsiyeleri dışında kişilerin düzenli olarak egzersiz yapması şiddetle tavsiye edilir. Pandeminin olduğu bu dönemde, işlerini evden yürüten çalışanlar bu talimatları ev ortamı içinde uygulayabilir.

Hazırlayan: Fzt. Abdulsamet Celayır

Referanslar
Felekoğlu, B., & Taşan, S. Ö. (2017). İş ile ilgili kas iskelet sistemi rahatsızlıklarına yönelik ergonomik risk değerlendirme: Reaktif/proaktif bütünleşik bir sistematik yaklaşım. Journal of theFaculty of Engineering& Architecture of Gazi University, 32(3).
Çelik, S., Dirimeşe, E., Taşdemir, N., Çelik, K., Arık, T., &Büyükkara, İ. (2018). Determination of pain in muscoloskeletalsystemreportedbyofficeworkersandthepain risk factors.

Paylaş:

Yorumlar (0)

Bu yazıya henüz yorum yapılmamış.

bu içerikleri beğeneceğinizi düşünüyoruz

Campus Online Kariyer Rehberi

Fizyodemi

Daha fazla benzer içerikten haberdar olmak için abone olun

Size özel bir deneyim sunmak için yasal düzenlemelere uygun çerezler(cookies) kullanıyoruz. Detaylı bilgiye Gizlilik ve Çerez Politikası sayfamızdan erişebilirsiniz.