Obezite ve Egzersiz

Bahar AYBERK May 2023

Vücudun aşırı yağlanması olarak tanımlanan obezite dünya genelinde 600 milyona yakın insanı etkilediği için salgın bir hastalık olarak anılmaya başlanmıştır.

Obezite tanısı için, kişinin ağırlığını boyunun karesine bölerek bulunan beden kütle indeksi (BKİ) kullanılmakta ve BKİ ≥ 30 kg/m2 olduğu durumda kişiye obezite tanısı konulmaktadır.


Obezite Nedenleri

  • Obezite hem çevresel hem de genetik faktörlerin neden olduğu kronik bir hastalıktır.
  • En sık görülen nedenleri;
  • Fiziksel olarak aktif olmayan bir yasam sürmek
  • Hormonal bozukluklar
  • Metabolik hastalıklar (diyabet, hipertansiyon vb.)
  • Dengesiz beslenmedir.

Obezite aynı zamanda hipertansiyon, tip 2 diyabet, yüksek kolesterol, uyku apnesi, kalp damar hastalıkları, psikiyatrik problemler ve daha pek çok hastalığın gelişiminde rol oynar.

Değerlendirme

Hastanın hikayesinde, obezitenin başlangıç yaşı, süresi, ailede obez birisinin olup olmadığı, sosyal ve beslenme alışkanlıkları, psikolojik durumu ve obeziteye neden olabilecek, yada obezitenin neden olduğu hastalıklar sorgulanır.

Muayenede hastanın boy, kilo ölçümleri yapılır. BKİ, bel-kalça çevresi ölçümleri, kardiyopulmoner durum testleri ve hematolojik değerlendirme sonuçları kaydedilir.

Hastanın egzersiz ve fiziksel aktivite alışkanlığı ise ayrıca değerlendirmelidir. Egzersiz sıklığı (haftada kaç gün egzersiz yapılıyor?), yoğunluğu (hafif, orta yada ağır şiddetli egzersiz), süresi (egzersizin ne kadar sürdüğü) , egzersizi engelleyen bir problemi olup olmadığı sorgulanır.

Obezite Tedavisi

Obezite enerji alımındaki artışa karşın harcanan enerji miktarının düşük olması sonucu meydana gelir. Tedavi ile kilo kaybını gerçekleştirmek ve ulaşılan kiloyu korumak mümkündür.

Vücut ağırlığının %10 u kadar verilen kilo, obezite ile ilişkili risk faktörlerini ciddi oranda azaltır, bu nedenle ilk 6 ayda %5–10 arasında bir kilo kaybını amaçlamak gerçekçi bir yaklaşım olacaktır.

Obezite tedavisinde en sık kullanılan yöntemler;

  • Doğru beslenme alışkanlığının kazanımı
  • Psikososyal tedavi/ davranış alışkanlıklarının değişikliği
  • Fiziksel aktivite ve egzersiz
  • Farmakolojik tedavi
  • Cerrahi tedavi
  • Alternatif tedavi yöntemleri

Obezite ve Egzersiz

Obezite tedavisinde alınan ve kaybedilen enerji dengesinin düzenlenmesi çok önemlidir. Bu bağlamda, fiziksel aktivite ve egzersiz obezite tedavisinin olmazsa olmazıdır.

Tek yumurta ikizlerinde yapılan bir kohort çalışmasında ikizlerden 30 yıl boyunca düzenli fiziksel aktivite yapan ikiz tekinin, düzensiz egzersiz yapan kardeşine göre daha düşük ağırlık, BKİ ve yağ yüzdesine sahip olduğu bulunmuştur. Bu sonuç, obezitede genetik faktörlerden daha çok fiziksel aktivitenin önemini göstermektedir.

Düzenli fiziksel aktivitenin kan dolaşımını artırdığı, karaciğer fonksiyonu ve enzimlerini düzenlediği, kilo kaybından bağımsız olarak inflamasyonu ve obeziteye bağlı lenfatik disfonksiyonu tedavi ettiği kanıtlanmıştır.

Egzersiz ile maksimum kilo kaybı sağlamak için; progresif egzersiz çeşitleri, hedef odaklı çalışmalar ve egzersiz yapmaya motive ve odaklanmış olmak şarttır.
 

Obezite egzersiz programları;

Büyük kas gruplarının çalıştırıldığı aeorobik-anaerobik egzersizler,

İzometrik ve dirençli egzersizler (tek başına etkisi düşük ancak aerobik egzersizlerle kombine edildiğinde etkisi yüksek),

İnterval/aralık eğitimi,

Esneklik egzersizlerini içerir.

Sıklıkla maksimal kalp hızının %50–70 inde yapılan orta şiddette egzersiz programları önerilmektedir. Haftada 150–250 dakika süren orta şiddetli fiziksel aktivite 1200–2000 kalori harcanmasını sağlar. Amerikan Spor Hekimleri Derneği; ciddi kilo kaybı için haftada 225–420 dakika süren egzersiz yapılmasını önermektedir. Egzersiz öncesi ısınma ve sonrasında soğuma egzersizleri yapılmalıdır. Ayrıca, sabah saatlerinde adrenerjik aktivite daha yoğun ve kardiyovasküler olay riski daha fazla olabileceğinden egzersiz saati kişiye özel olarak planlanmalıdır.

Obezite tedavisinde egzersiz programını neden bir fizyoterapist planlamalıdır?

Obezite hastalarında yüksek kilonun eklem aşınmalarına ve bir çok ortopedik probleme neden olabileceği unutulmamalı bu nedenle egzersiz programı kişinin fiziksel özellikleri ve sağlık durumu dikkatlice değerlendirildikten sonra kişiye özel tasarlanmalıdır. Fizyoterapist, kas gücü, eklem hareket açıklığı, kısalık, esneklik ve denge gibi özellikleri değerlendirerek doğru egzersiz programını kişiye reçetelendirecek yetkinlikteki tek sağlık profesyonelidir. Fizyoterapist tarafından reçete edilecek egzersiz programının, yükü, şiddeti, süresi, sıklığı ve saati dahi kişiye özel hazırlanır. Böylece oluşabilecek yaralanmaların önüne geçilmesi hedeflenir.

Sonuç olarak, fizyoterapistinizin vereceği egzersiz programıyla sağlığınızı koruyarak kilo vermek ve verdiğiniz kiloyu korumak mümkün. Yapmanız gereken hemen harekete geçip, hareket etmeye başlamak.

Sağlıkla kalın.

Hazırlayan: Uzm. Fzt. Bahar Ayberk

Daha fazla oku: Fiziksel Aktivite ve Diyabet Klinik Uygulama Rehberi Nasıl Olmalıdır?

Paylaş:

Yorumlar (0)

Bu yazıya henüz yorum yapılmamış.

bu içerikleri beğeneceğinizi düşünüyoruz

Campus Online Kariyer Rehberi

Fizyodemi

Daha fazla benzer içerikten haberdar olmak için abone olun

Size özel bir deneyim sunmak için yasal düzenlemelere uygun çerezler(cookies) kullanıyoruz. Detaylı bilgiye Gizlilik ve Çerez Politikası sayfamızdan erişebilirsiniz.