Yüz kasları, kafatası veya yüz kemiklerinden köken alan, yeme-içme, konuşma ve iletişim işlevlerinde kullanılan çizgili kaslardır.

Yüz kasları, gövde ve uzuvlardaki kaslara göre farklı özelliklere sahiptir:

• Ekstrafusal liflerin daha karmaşık bir innervasyon modeline sahiptirler.
• Yavaş tip sinir liflerinin daha büyük bir yüzdesine sahiptirler.
• Birçok yüz kası kemiğe veya fasyaya değil, deriyle bağlantılıdır.
• Pek çok yüz kasının yapısı çok incedir ve diğer yüz kaslarıyla birleşerek farklılaşmıştır.

Yüzün üst kısmındaki kaslar 2 gruba ayrılabilir:

1) Orbital Yüz Kasları (Occipitofrontalis (often referred to simply as Frontalis), Orbicularis Oculi, Corrugator Supercilii)

2) Nasal Yüz Kasları (Procerus, Nasalis, Depressor Septi Nasi, Myrtiformis)

Occipitofrontalis

Occipitofrontalis, kafa derisinin kaslarından biridir. 2 ayrı kısımdan oluşur:

Oksipital kısım - oksipital kemikten (üst ense çizgisinin yan kısmı) ve temporal kemiğin mastoid yönünden başlar.

Frontal kısım - diğer üst yüz kaslarının (yani orbicularis oculi, corrugator supercilii ve procerus) üstün liflerinden başlar.

*Her iki parça da kafa derisindeki galea aponeuroticaya girer.

Kan Akışı ve Sinir İletimi

Sinir iletimi fasyal sinir ile olur (CN VII). Oksipital kısım bu sinirin posterior auricular dalı ile, frontal kısım ise temporal dalı ile inerve olur.

Oksipital kısmın kanlanması oksipital arterden sağlanır ve frontal kısım supraorbital ve supratroklear arterler tarafından sağlanır.

İşlevleri

Frontalis kısmı, alında yatay kırışıklıklar oluşturarak kaşları yükseltir. Ayrıca kafa derisini öne doğru zayıf bir şekilde hareket ettirir.

Oksipital kısım saçlı deriyi arkaya doğru hafifçe hareket ettirir.

Yüz felci; frontalis kasının felci, ipsilateral kaşların kaldırılamaması ile sonuçlanır. Aynı zamanda alnın o tarafında kırışıklık oluşmamasıyla sonuçlanır. Daha yaşlı hastalarda, etkilenen kaşta bir miktar düşüklük olabilir ve kaşlarda görünür asimetri oluşturmanın yanı sıra, eğer kaş pitozu üst görüş alanını karartıyorsa, o gözdeki görüşü etkileyebilir. Kaş düşüklüğü ayrıca üst göz kapağı kirpiklerinin gözü tahriş edebilecek şekilde ikincil olarak yanlış yönlendirilmesine de yol açabilir.

Orbicularis Oculi 

Gözü çevreleyen orbicularis oculi, 3 bölümden oluşan bir sfinkter kasıdır: orbital, palpebral ve lakrimal kısımlar. Lifler, üst ve alt göz kapaklarının etrafında eşmerkezli daireler halinde düzenlenmiştir. Palpebral lifler göz kapaklarını oluşturur.

Kas lifleri, medial orbital kenarın ön yüzeyinden, göz yuvasının kenarından ve lakrimal keseden kaynaklanır. Kasın periferik sınırlarında, lifler sınırdaki kaslar ile iç içe geçer (birbirine kenetlenen bir tarzda birleşir) yani, üst lifler frontalis ve kıvrımlı kaslarla iç içe geçer.

Sinir İletimi

Kas, yedinci kraniyal sinir olan Fasyal Sinir tarafından sağlanır (üst lifler temporal dal tarafından ve alt lifler zigomatik dal tarafından).

İşlev

Orbicularis oculi kasının eylemi gözü kapatmaktır.

Göz kapaklarını oluşturan palpebral lifler, göz kırpmaktan sorumludur.

Lakrimal kas lifleri göz yaşlarının boşalmasını sağlayarak lakrimal keseyi boşaltır. Orbicularis oculi kasının hareketi, gözyaşının kornea üzerinde dağılmasına yardımcı olur.

Orbicularis Oculi kasının felci, göz kapaklarının tam olarak kapanmamasına neden olur ve bu durum, gözün korneasının durumu üzerinde derin bir etkiye sahiptir. İyi yönetilmezse, kapatma eksikliği korneanın kurumasına neden olabilir. Sıklıkla belirgin ağrı, korneada yaralanma, ülserasyon ve kritik durumlarda korneanın delinmesine ilerleyebilir. Bu durum, Fasiyal Palsili hastalarda akut göz kuruluğu belirtilerinin bir oftalmik ekip tarafından acilen değerlendirilmesi gerektiği anlamına gelir.

Corrugator Supercilii

Corrugator Supercilii, orbicularis oculi kasının üzerinde ve occipitofrontalis kasının altında yer alan kaşın medial ucunda yer alan küçük bir kastır. Latince adı "Kaşları Kırıştıran" anlamına gelir: Latince fiilden kırışıklığa, corrugo ya gelen Corrugator ve kaş için Latince kelime supercilium dur ve çoğulda supercilii olur. 

Süpersiliyer arktan (frontal kemik üzerindeki bir kemer) kaynaklanır ve lifler, kaş derisinin derin yüzeyine girmek için yanal ve hafifçe yukarı doğru hareket eder. 

Kan ve Sinir İletimi

Fasiyal sinirin temporal dalı tarafından sağlanır. Kan akışı, Superfisyal Temporal Arterden ve Oftalmik Arterden gelir. 

İşlevi

Bu kas kaşı aşağıya ve mediale doğru çekerek alnın dikey çizgilerini, kırışıklarını oluşturur. Bu kas, üzüntü ve şaşkınlık içeren yüz ifadeleri üretirken çalışır;  "kaşları çatma" ifadesi yaratır. Ayrıca gözü ışıktan korumaya yardımcı olur.

Procerus

Procerus, burun ile alın arasında uzanır. Procerus terimi Latince de uzun anlamına gelir.

Nazal kemiklerin üst yüzeyinden ve üst lateral nazal kıkırdaklardan köken alır.

Kas lifleri yukarıya doğru inferomedial alnın derisine girer, bu noktada lifler 2 kaş arasında frontalis kası ile birleşir. 

Kan ve Sinir İletimi

Sinir beslemesini Fasiyal Sinirinin temporal dalından alır. Kan temini Fasiyal Arterden sağlanır. 

İşlevi

Bu kas, kaşların orta kısımlarını aşağı çekerek, burun üzerindeki deride ve kaşların arasında  kırışıklıklara neden olur (bu bölge bazen glabella bölgesi olarak anılır).

Procerus un kasılması, Corrugator Supercilii ile birlikte kaşları çatma hareketine neden olur. Procerus, burun köprüsü üzerinde yatay çizgiler oluşturmaktan sorumludur. Ana eylemi, üzüntü, şaşkınlık veya öfke gibi yüz ifadeleriyle ilgilidir. 

Nasalis

Nasalis iki bölüme ayrılmıştır: alar kısım ve transvers kısım.

Kasın her iki bölümü de maksillanın ön kısmından kaynaklanır.

Alar bölümün lifleri, ipsilateral alar kıkırdaklara girmek için medial olarak hareket eder.

Transvers bölümün lifleri, burun sırtında bir aponevroz içine girer.

Kan ve Sinir İletimi

Fasyal Sinirin bukkal dalı bu kasın her iki bölümünü de besler.

Kan temini, Fasiyal Arterin superior labial, septal ve lateral nazal dalları ve Maksiller Arterin infraorbital dalı tarafından sağlanır.

İşlevi

Bu kasın iki bölümünün zıt etkileri vardır: Nasalis in alar bölümü burun deliğinin genişlemesine neden olur, Transvers lifler ise burun deliğini sıkıştırır.

Nasalis, özellikle derin nefes alma ve solunum sıkıntısı zamanlarında aktif olan, yardımcı bir solunum kasıdır; öfke gibi duygusal durumlarda da hareket eder.

Depressor Septi Nasi

Bu kas bazen vücutta yoktur veya yalnızca ilkel halinde bulunur.

Tarihsel olarak bu kasın maksilladan (merkezi kesici dişin üstünde) kaynaklandığı söylenmiştir, ancak daha yeni bazı araştırmalar orbicularis oris liflerinden kaynaklandığını bildirmektedir. Nazal septuma girer.

Kan ve Sinir İletimi

Bu kas, sinir beslemesini Fasyal Sinirin (Kraniyal Sinir VII) bukkal dalından alır. Kan temini Fasyal Arterden sağlanır. 

İşlevi

Nazal septumu ve burun ucunu aşağı doğru çekmektir. 

Bu kas (mevcut olduğunda) inspirasyon sırasında ve ayrıca konuşurken üst dudağın hareketleri sırasında aktif olmasına rağmen, fasiyal rehabilitasyonla herhangi bir doğrudan klinik ilgisi yok gibi görünmektedir. 

Hazırlayan: Fzt. Ayşe Demirtaş Çay

May, M & Schiatkin, BM. (2000) The Facial Nerve, 2nd edition. 

Daha Fazla Oku: Yüz Felci (Facial Palsy)