El egzersizleri, elin mobilitesini, fonksiyonelliğini ve el kaslarının kuvvetini arttırmak için kullanılır. Hastaların ellerindeki çeşitli sorunlar günlük yaşam aktivitelerini olumsuz etkileyebilir. Bu yüzden el kaslarının kavrama kuvvetini arttırmak son derece gereklidir. Bu egzersizler;

• Mobilizasyon egzersizleri (ROM’u arttırmak veya korumak için)
• Kuvvetlendirme egzersizleri (sünger top veya direnç bandı kullanılabilir)

Osteoartrit, eli en çok etkileyen hastalıklardandır. Eklemlerde ağrı, hareket kısıtlılığı, şişlik, deformite ve fonksiyon kaybına yol açar. Bunun sonucunda günlük yaşam aktivitelerini fonksiyonel olarak yapmak zorlaşır ya da yapılamaz. 

2015 yılında yürütülen randomize kontrollü bir çalışmada, el egzersizlerinin iyi tolere edildiğini ve el osteoartritli kadınlarda aktivite performansını, kavrama gücünü, ağrıyı ve yorgunluğu önemli ölçüde iyileştirdiği bulunmuştur.

Romatoid artrit ise nüfusun %1’ini etkileyen en yaygın poliartrittir. Romatoid artrit hastalarının çoğu el ve el bileklerinde inflamasyon, deformite (özellikle parmaklarda kuğu boynu deformitesi), ağrı, güçsüzlük, hareket kısıtlılığı ve fonksiyon kaybı gibi problemler yaşar.

SARAH Programı

SARAH programı, hastaların SARAH egzersizlerine uymalarına ve el egzersizlerini günlük bir alışkanlık haline getirmelerine yardımcı olmak için sağlık uzmanları tarafından önerilen basit davranış değişikliği stratejileriyle desteklenen toplam 11 germe ve kuvvetlendirme egzersizi içerir. Romatoid artritli hastalarda el eklemlerindeki semptomları azaltmak için geliştirilmiştir. Birleşik Krallık’ta romatoid artritli, en az 3 aydır ilaç tedavisi alan durumu stabil 490 yetişkin hastada yapılan bir çalışmada, özel bir el egzersiz programı (iSARAH) kullanmanın, ilaç tedavisine ek olarak yarar sağlayan değerli ve düşük maliyetli bir müdahale olduğu sonucuna varılmıştır.

Klinik Çıkarım: Eldeki eklemleri etkileyen hastalıkların rehabilitasyon programlarında el egzersizleri elin mobilitesini, fonksiyonelliğini ve el kaslarının kuvvetini arttırmak için mutlaka yer almalıdır. SARAH egzersiz programı, romatoid artritli hastalarda etkili bulunmuştur.

Hazırlayan: Ece Yüksel

Referanslar: 
Williams MA, Srikesavan C, Heine PJ, Bruce J, Brosseau L, Hoxey‐Thomas N, Lamb SE. Exercise for rheumatoid arthritis of the hand. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2018(7).
Ellegaard K, von Bülow C, Røpke A, Bartholdy C, Hansen IS, Rifbjerg-Madsen S, Henriksen M, Wæhrens EE. Hand exercise for women with rheumatoid arthritis and decreased hand function: an exploratory randomized controlled trial. Arthritis research & therapy. 2019 Dec 1;21(1):158