Geriatrik onkoloji, kanser hastası yaşlı bireylerle ilgilenen özel bir alandır. Geriatrik onkoloji, sağkalım ve toksisitenin tahmin edilmesi, klinik tedavi kararlarına yardımcı olunması ve rutin onkoloji uygulamasında müdahalelere rehberlik edilmesi gibi belirli alanları içerir. Genel olarak geriatrik değerlendirmenin, kanserli yaşlı hastalarda tıbbi, psikososyal ve fonksiyonel sorunları içeren kapsamlı bir değerlendirme olduğu varsayılmaktadır. 

Yaşlı bireylerde görülen moleküler, hücresel ve fizyolojik değişiklikler kanser için dolaylı bir risk faktörü oluşturur. Bunun nedeni yaş nedeniyle kanserojen maddelere daha uzun süre maruz kalmanın, bu bireyleri genetik değişikliklere ve tümöre yatkın hale getirmesiyle ilişkilendirilebilir. Kanser mortalitesi yaşla birlikte artar, ancak çok ileri yaşlarda, 90 üzeri yaşlarda, kanser prevalansı azalmaktadır. 

Fonksiyonel durum, komorbidite, bilişsel durum, zihinsel sağlık durumu, yorgunluk, sosyal durum ve destek, beslenme ve geriatrik sendromların varlığı geriatrik onkolojik değerlendirmenin bileşenleridir. Değerlendirme sonucunda kişinin bakım planı bu bileşenlere göre oluşturulur.

Kanser hastası yaşlı bireylerde görülen bazı klinik belirtiler:

-Geriatrik komorbiditeler (Konjestif kalp yetmezliği, diyabet, hipertansiyon, anemi, depresyon, KOAH vb.)

-Üriner sistemde inkontinans, duyu sisteminde Presbiakuzi, kas-iskelet sisteminde sarkopeni gibi vücut sistemlerinde yaşa bağlı bozukluklar.

-Geriatrik sendrom (şunlardan bir veya daha fazlasının kombinasyonu: düşmeler, kırılganlık, çoklu ilaç kullanımı, deliryum, demans, vb.)

Fizyoterapi

Fizyoterapi yönetimi, nörolojik ve kas-iskelet sistemine yönelik, ayrıca komorbiditeler ve geriatrik sendromları da dahil edici şekilde yapılmalıdır. Fizyoterapinin faydalı olacağı durumlardan bazıları şunlardır:

-Bireyin yatak içi hareketliliğini arttırmak

-Vücut transferlerini kolaylaştırmak

-Eklem hareket açıklığını arttırmak

-Kas gücünü arttırmak

-Kardiyovasküler dayanıklılığı arttırmak

-Vücut dengesini arttırmak

-Ağrıyı azaltmak

Amerikan Spor Hekimliği Derneği (ACSM) ve Amerikan Kalp Derneği (AHA) tarafından önerilen fiziksel aktivite kılavuzuna göre:

-Haftada 5 gün, günde 30 dakika, her biri 10 dakika olmak üzere orta düzeyde aerobik egzersiz önerilir.

-Haftada 3 gün, günde en az 20 dakika şiddetli aerobik egzersiz önerilir.

-Güçlendirme egzersizi haftada en az 2 gün, ana kas gruplarına 10-15 tekrar şeklinde önerilir.

-Esneklik ve Denge egzersizi haftada en az 2 gün; düşme riski olanlar için önerilir.

-Prostat kanseri olan bireylerin, radikal prostatektomi geçirdikten sonra pelvik taban egzersizi yapması önerilir.

-Kolon kanseri olan bireylerin, fıtıklaşmayı önlemek için düşük dirençli egzersize başlaması ve direnci yavaş ilerletmesi önerilir.

Hazırlayan: Ayşe Demirtaş

Referanslar
1)Loh KP, Soto-Perez-de-Celis E, Hsu T, de Glas NA, Battisti NM, Baldini C, Rodrigues M, Lichtman SM, Wildiers H. What every oncologist should know about geriatric assessment for older patients with cancer: young international society of geriatric oncology position paper. Journal of oncology practice. 2018 Feb;14(2):85-94.
2)Swaminathan D, Swaminathan V. Geriatric oncology: problems with under-treatment within this population. Cancer biology & medicine. 2015 Dec;12(4):275.

Daha fazla oku: Egzersiz ve Kanser: Sağlıklı mı terapatik mi?