Ayakkabıların uygunluk, rahatlık ve biyomekanik değerlendirmeler ile seçildiği diğer birçok spordan farklı olarak, bisikletçiler ayakkabılarını katıldıkları bisiklet türüne ve kullanacakları pedal sisteminin türü ve markasına göre seçmelidir. 

Bisiklet ayakkabılarının benzersiz yapısal özellikleri sert orta taban / dış taban ve kilit delikleridir. Ayaktan pedala verimli enerji aktarımı sert malzemelerle optimize edilmiştir. Mükemmel bisiklet ayakkabısı, enerjiyi pedala verimli bir şekilde iletirken kuvvetleri de eşit olarak dağıtmalıdır. Titreşimleri azaltmalı ve ayağı sıkmamalıdır. Hava koşullarına karşı direnç gösterirken ısı/nem dağılımına izin vermelidir. 

Bisikletçiler de ayağın ayakkabı içinde minimum hareket olacak şekilde oturması istenir. İdeal olarak, bisiklet ayakkabısı, boşa giden hareketi en aza indirmek için topuğa ve orta ayağa sıkıca oturmalı ve rahatsızlığı en aza indirmek için yeterli ön ayak uzunluğu ve genişliği sağlamalıdır. Diğer ayakkabılarda olduğu gibi, ayağın en geniş kısmında minimum basınç olmalıdır. Ayağın orta kısmı baskı oluşturmadan tam oturmalıdır. Orta kısmı çok gevşek olan bisiklet ayakkabısı, bisikletçinin kapatma sistemini aşırı sıkmasına, rahatsızlığa veya üst ayak yaralanmasına neden olabilir. Bisiklet ayakkabıları topuğa oturmalı, topuğun ayakkabının içinde pistonlamasına izin vermemelidir.

Bazı bisikletçilerin bisiklet ayakkabılarıyla karşılaştığı çelişki, sıkı oturma ve sert dış tabanlar gibi performansı artırmak için tasarlanmış yapısal özelliklerin azalan konfor ve ayak ağrısıyla bağlantılı olmasıdır. Daha sert malzemelerin bisikletçilerdeki en yüksek plantar basınçları artırdığı ve bunun ayak ağrısında etkileri olduğu gösterilmiştir. Önemli ölçüde ayak ağrısı veya rahatsızlığı yaşayan bazı bisikletçiler, daha az performans odaklı ancak daha rahat ayakkabılardan yararlanabilir. Bazı araştırmacılar, konfor eksikliğinin performansı olumsuz etkilediğini ve yaralanma riskini artırdığını bulmuşlardır.

Kilit pedal ara yüzü

Kilitler, özel tasarlanmış bir pedal sistemi aracılığıyla ayakkabıyı bisiklete bağlar. Kilit / pedal ara yüzü, ayak parmak ucundaki tek bir bağlantı noktasıdır. Kilitler, ayakkabının tabanına cıvatalarla tutturulur. Pek çok pedal ayarlanabilir gerilime sahiptir, böylece ayakkabıyı serbest bırakmak için gereken kuvvet gerektiğinde değiştirilebilir. Örneğin, yeni bisikletçiler pedaldan çıkış kolaylığı için daha düşük bir gerginlik ayarını tercih edebilirken, agresif dağ bisikletçileri gibi deneyimli bisikletçiler pedaldan erken ayrılma riskini en aza indirmek için gerilimi daha yüksek ayarlayabilir.

Önemli bir kilit / pedal özelliği,  ayağın transvers düzlemde dönüşüne izin vermesidir. Bisikletçiler, pedal çevriminin farklı noktalarında değişen miktarlarda içe ve dışa dönüklük(in-toeing/out-toeing) sergilediklerinden, transvers düzlemde bir dereceye kadar ayarlanabilirlik ve serbestliğe izin vermek gerekli hale gelmiştir. Bu rotasyon, bisiklet jargonunda " yüzme (float)" olarak adlandırılır. Pedallar 15° ye kadar yüzmeye izin verebilir. Bazı pedal sistemleri için kilitler, kaç derecelik yüzmeye izin verdiklerini belirtmek için renk kodludur. Daha sert bisiklet ayakkabısı ve kilit / pedal ara yüzünün sabit konumu, diz üzerinde gereksiz baskı oluşturabilir.

Kilit konumunun ayarlanması 

Kilit konumu ayarlanırken göz önünde bulundurulması gereken faktörler arasında ön-arka, medial (içe)-lateral (dışa) konumlandırma, rotasyon veya "yüzdürme", eğim ve pullama yer alır. Kilit pozisyonu, bacak uzunluğu farklılıkları, diz / ayak ağrısı ve ayak uyuşması için uyuma yardımcı olabilir. Kilit konumu ayarlanırken, ayağın birinci ve beşinci metatars başları bulunur. Daha sonra birinci ve beşinci metatars başlarını ikiye bölecek şekilde pedal mili hizalanır.

Kilidin öne / arkaya doğru konumlandırılması birkaç nedenden dolayı önemlidir. İleri konumlandırılmış bir kilit, daha uzun bir kaldıraç kolu etrafında dönerken topuğun daha fazla yukarı ve aşağı hareketine neden olur ve aşil sorunlarına neden olabilir. Aynı zamanda, ayağın dize göre göreceli konumunu değiştirerek genel bisiklet uyumunu da etkiler. Geriye doğru konumlandırılmış bir kilit, orta ayağa pedal çevirirken oluşan baskının yayılmasına yardımcı olur. Ön ayak ağrısı olan sporcularda kullanılabilir. 

Bir bisiklette ayarlanabilen tüm parametreler arasında duruş genişliği genellikle gözden kaçmaktadır. İnsanların kalça genişlikleri açıkça farklıdır ve bir sürücünün başa çıkabileceği bir Q açısı sağlayan kalça, diz ve ayak hizalamasına ulaşmak, açıkça duruş genişliğine bağlıdır. Örneğin, / diz / ayağı hizalamaya çalışan dar kalçalı kişiler, kilidi ayakkabılarının dışına doğru hareket ettirebilir, bu nedenle duruşlarını daraltabilir ve kalçalarını diz ve ayakla hizalamaya yardımcı olabilir. Geniş kalçalı kişilerde bunun tam tersi uygulanabilir.

Ayakla ilgili yaralanmalar

Eğlence amaçlı bisikletçiler üzerinde yapılan bir çalışmada ayak yaralanmaları, ayak bileği ve aşil yaralanmalarından iki kat daha fazla rapor edilmiştir. Ayak / ayakkabı / pedal ara yüzündeki yoğun pedal tepki kuvvetleri nedeniyle, bisikletçilerin orta ayak veya arka ayak ağrısından çok ön ayak ağrısı çekmesi daha olasıdır. Pedalın küçük yüzey alanı, sert tabanlı ayakkabılar ve pedal vuruşunun ürettiği plantar basınç, ön ayağın yumuşak dokusunu ve kemik yapılarını arka ayağa göre daha fazla zorlayabilir. Bisikletçiler genellikle bu ağrıya "sıcak ayak" olarak adlandırır. Kontrol edilmesi gereken ilk şey ayakkabılardır. Sıkı ayakkabılar, sert tabanlar, yüksek vites-düşük kadans ile pedal çevirme tekniği, uygun olmayan kilit pozisyonu ve küçük pedal yüzeyi alanı da bisikletlilerde ön ayak ağrısının yaygın nedenleri olarak önerilmiştir.

Ön ayak ağrısının giderilmesinde kilit pozisyonu önemlidir. Çoğu binicinin ayakkabıları, kilit doğrudan metatars başlarının altında olacak şekilde yerleştirilir. Bu konum, enerji aktarımı için en uygun yer olarak önerilmiştir, ancak bazı sürücülerde ağrıya neden olabilir. Çoğu kilit, öne ve arkaya, ayrıca içe ve dışa hareket ettirilebilir. Basınca bağlı birçok ön ayak ağrısı tipini hafifletmek için kilidin daha proksimal(topuğa doğru) bir pozisyonda yerleştirilmesi önerilmiştir.

Ayağa etki eden pedal kuvvetleri, oturarak pedal çevirme sırasında vücut ağırlığının yaklaşık yarısı kadardır ve ayakta dururken veya tırmanış sırasında vücut ağırlığının üç katına kadar yaklaşabilir. Topuk ve orta ayak basınçları düşük kalırken, ayakkabı içindeki plantar basınçlar ayağın ön kısmına lokalizedir. Tepe plantar basıncı, pedal çevriminin 90 ° ile 110 ° arasında oluşur. Araştırmacılar, daha sert bisiklet ayakkabılarının, daha az sert ayakkabılara kıyasla en yüksek plantar basıncı artırdığını göstermiştir. Bir çalışma, medial plantar yüklemenin daha yüksek güç çıkışlarıyla arttığını ve artan kadansla azaldığını bulmuştur. Bu azalma en çok birinci metetars, ayak parmaklarının altında ve beşinci metatars başındadır. Orta ayak ve topuk altında daha az belirgindir. Bazı MTB bisiklet ayakkabıları, daha büyük hacimli üst kısımlara, daha esnek bir dış tabana sahip olma eğiliminde olduğundan, kronik ayak ağrısı / yaralanmaları veya takılması zor ayakları olan bisikletçileri tedavi etmek için kullanılabilir. Bunun dışında basıncı daha iyi dağıtmak için daha geniş yüzey alanına sahip bir pedallardan yararlanabilir.

Hazırlayan:  Fzt. Abdulsamet Celayır

Daha fazla oku: Bisiklet Sporunda Uyum