Daha önceki yazımda fibromiyalji sendromunun (FMS) nasıl oluştuğundan, klinik özelliklerinden ve tanı yöntemlerinden bahsetmiştim. Bu yazımda ise sizlere Fibromiyalji Sendromunun tedavisinde kullanılan farklı yöntemlerden bahsedecek, bu yöntemlerin özellikle fizyoterapi ile ilgili olan kısmını biraz daha ayrıntılı açıklamaya çalışacağım.

En etkili tedavi yöntemi

Fibromyalji Sendromunun tedavisinde kullanılan bir çok farklı yöntem olmakla birlikte en etkili tedavi, hasta eğitimi, stres azaltma, egzersiz ve ilaç tedavisinin kombinasyonundan oluşur diyebilirim.

Fizyoterapi ve Egzersiz Tedavisi

Hasta eğitimi: Mevcut araştırmalara göre FMS yaşayan hastalarda ağrı şikayetini azaltmak için en etkili yöntem, hastalığın arkasındaki neden (patofizyoloji) ve ağrının nasıl oluştuğu (nörobilim) hakkında eğitim almalarıdır. Özetle hastalığa dair bilginizi artırmalısınız. Neler olabilirden daha çok neden oldu kısmına odaklanmanız durumunuzu olumlu etkileyecektir.

Şikayetlerin neden ortaya çıktığını ve gevşeme stratejilerinin neden önemli olduğunu iyi anlarsanız mevcut durumunuzla daha iyi başa çıkabilirsiniz.

Fizyoterapistler tarafından verilen hasta eğitimin ana başlıkları:

· Hastalığın arka planının açıklaması

· Durum ve semptomların rahatlatılması

· Aktivite yönetimi eğitimi- Kendi kendini izleme yöntemleri, dinlenme molalarının önemi, alevlenmelerde yapılması gerekenler, gerçekçi aktivite hedefleri belirleme, vb. konularda bilgilendirme

· Gevşeme Teknikleri- Çevresel stresi en aza indirme, derin nefes almanın önemi, sağlıklı ve aktif yaşam tarzı alışkanlıklarının önemi, yeterli uykunun önemi vb. konularda bilgilendirme

Aerobik ve Direnç Egzersizleri

Egzersiz, egzersiz, egzersiz…

Bel ağrısı, boyun ağrısı, kas yırtığı, eklem burkulması ve daha bir çok kas iskelet sistemi hastalığı gibi FMS tedavisinde de en etkili yöntem egzersizdir.

Egzersizin bilinen birçok faydası var ancak sizler için en önemli kısmının egzersizin doğal bir ağrı kesici olması gelir diye düşünüyorum. Bilimsel çalışmalar fizyoterapistler tarafından reçetelendirilen aerobik ve direnç egzersizlerinin ağrı, yorgunluk gibi semptomları ciddi olarak azalttığını bulmuştur.

Ayrıca fiziksel durumunuza uygun olarak tasarlanacak bir aerobik egzersiz programı ile depresyon, bilişsel bozukluk ve uyku bozuklukları ile ilişkili psikolojik semptomlarınızın da iyileşebileceği kanıtlanmıştır.

Manuel Terapi ve Pasif Terapi Yöntemleri

Fizyoterapi merkezlerinde uygulanan TENS (halk arasında elektrik verdiler olarak telaffuz edilir) ve fizyoterapistler tarafından uygulanan eklem mobilizasyonlarının etkinliği hala sorgulanmaktadır.

Manuel terapi ve TENS gibi yardımcı tedavi yöntemleri kısa bir süre sizi rahatlatır ancak bu yöntemler tedavi edici değildir. Kısa süreli rahatlama sağlayan bu yöntemler nedeniyle ‘’fizik tedavi merkezine gittim o zaman iyiydi şimdi yine kötüledim’’ cümlesini çok sık duyarız. Bunun nedeni tedavi de sadece pasif yöntemlere bel bağlamanız, doğru bir egzersiz programına dahil olmamanızdır.

Konnektif doku masajı ve Lenf Ödem Terapistleri tarafından uygulanan manuel lenf drenajı’da fibromiyalji tedavisinde kullanılan diğer pasif tedavi yöntemleridir. Yapılan çalışmalar her iki yöntemin de hastaların hayat kalitesini belirli düzeyde artırdığını göstermekle birlikte manuel lenf drenajın konnektif doku masajından daha etkili sonuçlar ortaya koyduğunu bildirmiştir. Ancak yinelemekte fayda var fibromiyalji tedavisinde öncelik egzersize verilmelidir. İyileşmek için tedaviye aktif olarak çaba harcamalı, egzersizlerinizi düzenli yapmalısınız.

Aqua Terapi & Kaplıca Terapisi

Araştırmalar, aqua terapinin FMS ağrısı olan kişiler için daha tolere edilebilir bir egzersiz olduğunu kanıtlamıştır. Suyun kaldırma kuvveti, aşırı efor sarfetmeden ve / veya eklemlerinize baskı oluşmadan egzersiz yapmanıza izin verir. Su içi egzersizlerinizi yaparken ideal havuz sıcaklığının 28–30° olduğunu, eğer artrit gibi ek romatolojik hastalığınız varsa 30–34° olduğunu bilmenizde fayda var.

Diğer tedavi yöntemleri

Kognitif Davranışsal Terapi: Ağrı alanında dünyaca ünlü bir isim olan Lorimer Moseley’in yayınladığı araştırmaya göre ağrı ve kişinin ağrıyla ilgili inançları /düşünceleri ile fiziksel performansı arasında bir ilişki vardır. Kronik ağrı ile ilişkili yanlış inançları düzeltmeyi hedefleyen Kronik Davranışsal Terapi’nin fibromiyalji’de ağrıyı azalttığını gösteren kanıt sayısı yüksektir. Ayrıca bu terapi yöntemi uyku bozukluklarına da iyi gelmektedir.

Duygusal Farkındalık Terapisi: Bir diğer tedavi yöntemi de duygusal farkındalık terapisidir. Duygusal farkındalık ve duyguların ifade edilmesine odaklanan bir grup müdahalesinin, 6 aya kadar ağrıyı azaltmada bilişsel davranışçı terapiden daha etkili olduğu bulunmuştur.

Akupunktur

Birçok hasta ağrı ve yorgunluktan kurtulmak için bu seçeneğe sıklıkla başvuruyor ancak kötü haber maalesef bilimsel çalışmalar akupunkturun ağrı ve yorgunluk üzerinde etkili olmadığını göstermiştir.

Sonuç olarak, FMS tanısı aldıysanız ve duyduklarınız, okuduklarınızın sizi korkutma ihtimali oldukça yüksek. Ancak korkmayın, hastalığınızın neden oluştuğuna dair sahip olduğunuz doğru bilgi, düzenli bir beslenme ve uyku düzeni gibi yaşam modifikasyonları ile fizyoterapistiniz tarafından size özel olarak tasarlanacak egzersiz programına uyarak bu durum ile başa çıkabilirsiniz. Tek ihtiyacınız biraz sabır ve iyi bir fizyoterapist…

Sağlıkla kalın.

Hazırlayan: Uzm. Fzt. Bahar Ayberk

Daha fazla oku: Fibromiyalji Sendromu