"Nörolojik Hastalarda Hastalığa Sahip Kişilerde Kontraktürü Tedavi Etme ve Önlemede Germenin Etkinliği

Azalmış eklem hareket açıklığı ve artmış pasif hareket direnci ile karakterize olan kontraktür, inme, spinal kord yaralanması, travmatik beyin hasarı ve serabral palsi gibi nörolojik hastalıklarda sıklıkla görülen bir komplikasyondur. 

Kontraktürler, spastisite ve yumuşak dokulardaki yapısal değişiklikler gibi nöral ve nöral olmayan nedenlerden kaynaklanabilir. Kontraktür sonucunda deformite, ağrı, aktivite ve katılım kısıtlılıkları meydana gelebilir. Bu nedenle, nörolojik hastalığa sahip kişilerde kontraktürün tedavi edilmesi ve önlenmesi önem kazanmaktadır. Bu konuda özellikle eklem hareket açıklığı egzersizleri öne çıkmaktadır.

Germe egzersizleri kontraktürün tedavi edilmesi ve önlenmesinde yaygın kullanıma sahip bir egzersiz çeşididir. Hasta tarafından kendi kendine yapılabilir, fizyoterapist tarafından manuel olarak uygulanabilir (aktif yardımlı germe egzersizleri) veya splintleme ya da seri alçılama gibi pozisyonlama programları ile sağlanabilir. Germe hareketi süresi uygulama şekline bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Örneğin, manuel germe egzersizleri fizyoterapi için birkaç dakika uygulanırken seri alçılama yoluyla germe uygulaması günler veya haftalar sürebilir. Germe hareketleri uygulaması, doku uzayabilirliğinde geçici bir artış sağlar. Bu artış, viskoz deformasyona bağlıdır ve germe sonlandırıldığında hızlıca ortadan kalkar. Kontraktür yönetiminde doku uzayabilirliğinde daha kalıcı değişikliklere ihtiyaç duyulmaktadır. Hayvan deneylerinden elde edilen kanıtlar, kontraktür tedavisinin tekrarlı ya da uzun süreli germeyle (günler, haftalar ya da aylar boyunca) sağlanabileceğini göstermektedir.

Bilimsel çalışmalar ne diyor?

Bu çalışmanın; birincil amacı, germe egzersizleri ile eklem mobilitesi ya da yaşam kalitesinin artıp artmadığını araştırmak; ikincil amacı ise germenin inme sonrası ağrı, spastisite, aktivite limitasyonu ve katılım kısıtlılığı üzerine etkilerini belirlemektir.

Çalışmada dahil edilme kriterleri aşağıdaki gibi belirlenmiştir:

• ­ Eklem mobilitesinin ölçüldüğü basılı olan veya olmayan kontrollü çalışmalar ya da kontrollü klinik çalışmalar
• ­ Nörolojik hastalığı olan ve kontraktür gelişmiş ya da gelişme riskine sahip herhangi bir yaş ya da cinsiyetteki katılımcıların dahil edildiği çalışmalar
• ­ Germe uygulanan grup ile hiçbir uygulama yapılmayan, plasebo germe uygulanan grupların karşılaştırıldığı ya da tedavi ve kontrol grubuna aynı ek uygulamanın (örneğin, botulinum toksin) yapıldığı çalışmalar
• ­ Sürekli pasif germe, pozisyonlama, splintleme, seri alçılama ya da diğer herhangi bir manuel germe tekniğinin herhangi bir sinovial eklemin mobilitesini arttırmak ya da devam ettirmek amacıyla uygulandığı çalışmalar
• ­ Germe uygulamasında, yumuşak dokuların uzamış pozisyonda en az 20 saniye tutulduğu ve germenin bir defadan fazla uygulandığı çalışmalar

Uygunluk açısından 102 çalışma değerlendirilmiş ve sonucunda sistematik derlemenin birincil amacına uygun toplam 19 çalışma meta analize dahil edilmiş. Dahil edilen çalışmalardaki katılımcılar inme (11 çalışma), spinal kord yaralanması (5 çalışma), Duchenne müskuler distrofi (1 çalışma), travmatik beyin yaralanması (2 çalışma), serebral palsi (3 çalışma), Charcot-Marie-Tooth hastalığına (2 çalışma) sahip kişilerden oluşmuş.

Yüksek kaliteli çalışmaların sonuçlarına göre germenin eklem mobilitesi üzerine etkisi düşük düzeydedir ya da kısa süreli veya uzun süreli hiçbir etkiye sahip değildir. Tedavi sonrasında kazanımın 3 dereceden daha fazla olmadığı gösterilmiştir.Üç derece kadar küçük bir kazanımın klinik olarak anlamlı olduğunu kabul eden yazar sayısı da oldukça azdır. Diğer taraftan, orta kaliteli çalışmalardan elde edilen veriler analiz edildiğinde germenin eklem mobilitesi üzerine anlık etkisinin çok az olduğu bulunmuştur. Germenin anlık etkisinin viskoz deformasyon sonucu meydana geldiği ve geçici olduğu düşünüldüğünde kontraktür tedavisinde ve kontraktürün önlenmesinde doğası gereği faydalı olmadığı görülmektedir.

Bu Konu İle İlgili Mevcut Bilgiler

Kontraktürü tedavi etme ve önlemede düzenli uygulanan germenin etkili olduğu yaygın bir inanıştır. Anekdotal kanıt, vaka sunumu, vaka serileri ve randomize olmayan çalışmalar germe kullanımını desteklemektedir.

Bu Çalışmada Sunulan Yeni Bilgiler

Bu derlemeye dahil edilen randomize kontrollü çalışmalar, genel germe egzersizleri programlarının 7 aydan daha kısa süre uygulandığında eklem hareket açıklığı üzerinde etkisinin küçük olduğu ya da herhangi bir etkisi olmadığını göstermiştir. Daha uzun süreli uygulanan germe programlarının etkileri bilinmemektedir.

Sonuç

Nörolojik hastalığı olan bireylerde düzenli germe eklem mobilitesi, ağrı, spastisite ya da aktivite katılımı açısından klinik olarak anlamlı değişiklikler oluşturmaz.

‘’Sonuç olarak, eklem kontraktürü olan ya da eklem kontraktürü gelişme riski olan kişilerde germenin eklem mobilitesi üzerine klinik olarak anlamlı bir etkisi olmadığı gösterilmiş. Nörolojik hastalığı olan kişilerde, germenin ağrı, spastisite, aktivite limitasyonu üzerine çok az bir etkisi vardır ya da hiçbir etkisi yoktur. Ayrıca, germe hareketleri ile eklem hareket açıklığı egzersizleri programlarının yaşam kalitesi ve katılım kısıtlılığı üzerine etkileri konusunda yapılan çalışmalar herhangi bir sonuca varmak için yetersiz kalmıştır.

Hazırlayan: Uzm. Fzt. Tansu Birinci

Katalinic OM, Harvey LA, Herbert RD.,Effectiveness of stretch for the treatment and prevention of contractures in people with neurological conditions: a systematic review. Phys Ther. 2011 Jan;91(1):11-24. doi: 10.2522/ptj.20100265. Epub 2010 Dec

Daha Fazla Oku: Nörolojik Rehabilitasyonda Yürüme Yeteneğini Ve Hayati Parametreleri İyileştirmek İçin Yürüyüş Merkezi Eğitiminin Uygulanması