Vücuttaki en büyük ve en kuvvetli tendon olan aşil tendonu, vücut ağırlığının 6 ila 12 katına kadar yüklere maruz kalır. Plantar flexor kas grubu ve tendon kompleksi, yüksek miktarda enerji depolayarak ve serbest bırakarak atletik hareketler sırasında hızlı kuvvet üretiminde büyük rol oynar. 

Aşil tendinopatisinin varlığının, kuvvet ve güç üretimindeki eksikliklerle önemli derecede ilişkili olduğu düşünülmektedir. Klinik uygulamada, gastrocnemius ve soleus kaslarının kuvvetini ölçmek için yaygın olarak kullanılan heel raise (topuk kaldırma) ve calf raise testleri bu kasların dayanıklılığını ölçer ancak aşil tendonuna uygulanan yüksek miktardaki yükün gereksinimlerini dikkate almaz. 

Bilimsel çalışmalar ne diyor?

Bu çalışmada, klinisyenleri bilgilendirmek ve literatürde bildirilen yüksek nüks oranlarının ele alınmasına yardımcı olmak için kuvvet defisitleri ile aşil tendinopatisi arasındaki ilişkiyi özetlemek amaçlanmıştır. Bu amaçla ise sistematik bir derleme yapılmıştır. Çalışmada kuvvetin maksimum kuvvet, reaktif kuvvet ve patlayıcı kuvvet parametreleri değerlendirilmiştir.

Aşil tendinopatisi olan bireylerde maksimum, reaktif ve patlayıcı kuvvette sağlıklı bireylere ve yaralanmamış tarafa kıyasla eksiklikler bulunmuştur. Bu kuvvet ölçümleri arasındaki fark %10 ila %44 arasında değişirken, dayanıklılık ölçümleri arasındaki farkın %10 dan az olduğu bildirilmektedir. Bireyler, semptomatik aşil tendinopatisinin tedavisini takiben bir yıldan daha uzun bir süre boyunca kuvvet defisitleri sergileyebilmektedir. Rehabilitasyon süreci boyunca kuvvetin önemi vurgulanmalı ve rehabilitasyon sürecine uygun aşamalarda uygun protokoller ile dahil edilmelidir. Aşil tendinopatisi ile ilişkili kuvvet defisitleri, plantar fleksör kompleksinin devreye girmekte zorlanmasına ve dolayısıyla zıplama ve sprint hareketleri sırasında performansın düşmesine neden olmaktadır.

Klinisyenlerin, kuvvet-hız eğrisinin tüm spektrumlarında kuvvetlenmeyi amaçlamaları, herhangi bir kas kasılması moduna aşırı zaman harcamamaları ve müdahalelerinin etkinliğini ve hastalarının hazırlığını ölçmek için semptomlardan ziyade kuvvetteki gelişmeleri kullanmaları önerilmektedir. Yaygın olarak kullanılan ve uygulanması kolay dayanıklılık testlerine ve hop(atlama) testine ek olarak, plantar fleksör kasların kuvveti birden fazla kuvvet-hız parametresinin kalitesi açısından değerlendirilmelidir. 

Fonksiyonel hop testi plantar fleksörleri izole etmediğinden ve topuk kaldırma testi bize kuvvetten çok dayanıklılık ile ilgili bilgi verdiğinden dolayı daha kapsamlı bir test bataryası kullanmak daha yararlı olabilir.

Klinik Çıkarım: Aşil tendinopatisi olan bireyler, yaralanmamış tarafa ve asemptomatik kontrollere kıyasla maksimum, reaktif ve patlayıcı kuvvette %44’ kadar eksiklik göstermektedir. Bu nedenle rehabilitasyon protokollerine kuvvetin tüm parametrelerinin dahil edilmesi gerekmektedir. Yaygın olarak kullanılan topuk kaldırma testi ve fonksiyonel atlama testi, aşil tendinopatisinde görülen kuvvet eksikliklerini tespit etmek için yeterli olmayabilir. Daha kapsamlı bir test bataryası kullanmak daha yararlı olabilir. 

Hazırlayan: Fzt. Cansu Akkuş

Referans: McAuliffe, S., Tabuena, A., McCreesh, K., O Keeffe, M., Hurley, J., Comyns, T., ... & O Sullivan, K. (2019). Altered strength profile in Achilles tendinopathy: a systematic review and meta-analysis. Journal of athletic training, 54(8), 889-900.

Daha fazla oku: Aşil Tendinopatisinde Eksentrik Eğitim mi Ağır Yavaş Dirençli Eğitim mi?