Giriş

Basketboldaki hızlanma, yavaşlama, sıçrama, yön değiştirme gibi aktivitelerin çok tekrarlı uygulanması, alt ekstremitelerde yoğun mekanik streslere neden olmakta ve potansiyel olarak yaralanma riskini artırmaktadır. Basketbolcularda özellikle dinamik sıçramada yüklenme, kesme manevraları ve sıçrama sonrası düşüşte oluşan mekanik stresler, yaralanmaya en çok neden olan streslerdir. Özellikle, basketbolcularda sıklıkla görülen ayak bileği ve diz yaralanmaları, sporcularda kronik ağrı, osteoartrit veya fonksiyonel limitasyonlar gibi sorunlara neden olabilmektedir. 

Yaralanma önleme programları, özellikle özel bir ekipman olmadan bir ısınma programının parçası olarak uygulandığında hem maliyet hem de zaman maliyeti düşük olduğu için şiddetle savunulmaktadır. Bu konuyla ilgili olarak yakın tarihte yayınlanmış bir sistematik derlemede (Davis, 2021), çok bileşenli nöromüsküler ısınma programlarının (güç, denge, çeviklik ve sıçrama egzersizleri içeren programlar) veya denge odaklı ısınma programların erkek ve kadın basketbolcularda alt ekstremite yaralanmaları üzerindeki etkileri incelenmiştir.  Bu incelemede nöromusküler ısınma programı yapan gruplarda daha az alt ekstremite yaralanması olduğunu gösterilirken, inceleme sonucunda metodolojik kalitesi daha yüksek çalışmalara ihtiyaç olduğu da vurgulanmıştır. 

Metodoloji 

Çalışma, nöromusküler ısınma programı ile normal bir ısınma programını (statik germe ve teknik beceriler içeren bir program) takiben iki grupta görülen alt ekstremite yaralanma insidansını karşılaştırmak üzerine planlanmıştır. Çalışmaya; 16 yaşından büyük, en az 2 yıl deneyimli, haftada en az iki saha içi antrenmana katılan, önceden yaralanma önleyici bir program uygulanmamış ve alt ekstremite yaralanması bulunmayan basketbol oyuncuları dahil edilmiştir. Deney grubuna 4 takımdan, yaşları ortalama 21 olan toplam 57 sporcu, kontrol grubuna 4 takımdan yaşları ortalama 21 olan toplam 55 sporcu dahil edilmiştir. 

Deney grubu 20 dakikalık nöromusküler ısınma programı (koşu ile kombine dinamik germe egzersizleri, pliyometrik, denge, kuvvet ve çeviklik egzersizleri), kontrol grubu ise normal ısınma programını (top sürme, pas verme, yakalama ve şut atmanın yanı sıra statik germe odaklı çeşitli teknik çalışmalar) uygulamıştır. Yaralanma insidansı ise takımların sağlık personelleri tarafından düzenli olarak bir sezon boyunca takip edilmiştir. 

Sonuç 

Sezon boyunca deney grubu, kontrol grubuna kıyasla daha düşük oranda ayak bileği yaralanması (IRR = 0,26), daha düşük oranda diz yaralanması (IRR = 0,32) ve daha düşük oranda temassız alt ekstremite yaralanması (IRR = 0,26) yaşamıştır. 

Klinik Çıkarım

Sonuçlar göz önüne alındığında; bölgesel seviyedeki erkek ve kadın basketbolcularda nöromusküler ısınma programı, tipik bir ısınma programına kıyasla, özellikle ayak bileği yaralanmaları ve diz yaralanmaları olmak üzere alt ekstremite yaralanmalarını azaltmaktadır. Bu sebeple, basketbolda nöromusküler ısınma programının tercih edilmesi hem sporcu hem de antrenör ve sağlık ekibi açısından daha doğru bir tercih olabilir. 

Hazırlayan: Fzt. Begüm SİMEN

Stojanović, E., Terrence Scanlan, A., Radovanović, D., Jakovljević, V., & Faude, O. (2022). A multicomponent neuromuscular warm-up program reduces lower-extremity injuries in trained basketball players: a cluster randomized controlled trial. The Physician and Sportsmedicine, 1-9.

Daha Fazla Oku: Basketbolda Hazırlık