Spesifik olmayan boyun ağrısı ne demek?
Spesifik olmayan boyun ağrısı, boynun lateral ve posterior kısmında görülür ve patognomonik işaret ve semptom göstermez. Çok sık karşılaşılan bu durum, 12 haftadan daha uzun süren, kronik ağrı özelliğini taşımaktadır. Spesifik olmayan boyun ağrısının altında yatan mekanizma, tekrarlama durumu ve progresyonu tam olarak bilinmese de, boyun kaslarındaki propriyoseptörlerde bozulma, servikal eklem pozisyonu ve boyun kaslarındaki motor kontrol bozulmasının sebep olabileceği düşünülüyor. Bunlara ek olarak, psikolojik faktörler ile boyun ağrısı arasında çok güçlü ilişki olduğu düşünülüyor. Örneğin: stres, anksiyete, depresyon gibi.

Manuel terapi ve terapötik egzersizin karşılaştırılması birçok kez yapılmıştır. Manuel terapi inflamatuar biyomarkların azaltılması, azalmış spinal eksitabilite ve ağrı hassasiyeti, ağrı sürecinde kortikal bölgelerdeki aktivite modifikasyonu ve sempatik sinir sistemini uyarma gibi nörofizyolojik mekanizmaları içerir. Terapötik egzersiz de nörofizyolojik etkiler göstermekle birlikte, motor paternlerin yeniden düzenlenmesi, yapısal adaptasyonlar, güç ve endurans artışını da içerir.

Bilimsel çalışmalar ne diyor?

Yapılan çalışmalara 18-50 yaş aralığında, en az 12 haftadır devam eden boyun ağrısı olan bireyler katılmıştır. Vertigoya bağlı boyun ağrısı, osteoporoz, tanı konulmuş psikolojik bozukluğu, vertebral kırığı, tümörü, tanı konulmuş metabolik rahatsızlıkları olan, boyun cerrahisi geçirmiş, kırmızı bayrakları olan (gece ağrısı, kas spazmı, istemsiz kilo kaybı, semptom uyuşmazlığı), son üç ayda fizyoterapi almış olan kişiler tedaviden çıkarılmıştır. Katılımcılar sadece 1 tedavi yöntemi almıştır. Tedaviyi ilaçlarla ya da diğer tedavi yöntemleriyle kombinleyemezler.

Grup 1: Manuel terapi

“manuel terapi” protokolü 3 teknikten oluşmaktadır. Bu protokol 3 terapi seansı, haftada 1 uygulanır.

T4 seviyesinde yüksek torasik manipülasyon

Servikal artiküler mobilizasyon

Suboksipital kas inhibisyonu

Grup 2: Terapötik egzersiz

Bu protokol farklı fazlardan oluşur. İlk olarak, derin servikal fleksörlerin aktivasyonu ve iyileştirilmesi. İkinci olarak, derin ve yüzeyel fleksörlerin ko-kontraksiyonu ile izometrik egzersiz. Son olarak, fleksör ve ekstansörlere izometrik egzersiz. Bu protokol günde 1 kez, 3 hafta, toplamda 21 seans yapılır.

1.hafta (1. ve 2. egzersiz):

Kranio-servikal fleksiyon: hasta supin pozisyonda ve posterior bölgede bir havlu yardımı ile yapar. 3 set, 10 tekrar, kontraksiyonlar 10 saniye süreyle yapılır, 10 saniyelik dinlenme molaları verilir.

Oturur pozisyonda kranio-servikal fleksiyon egzersizi. 3 set, 10 saniyelik kontraksiyonlar, 10 tekrar, 10 saniyelik molalar verilir.

2.hafta (1,2,3 ve 4. egzersizler):

1. ve 2. Egzersizlere ek olarak,

3. Supin pozisyonda derin ve yüzeyel boyun fleksörlerinin ko-kontraksiyonu. 10 tekrar, 10 saniye süren kontraksiyonlar, 10 saniye dinlenme molaları verilir.

4. Fleksörler, rotatörler ve lateral fleksörlerin ko-kontraksiyonu. Fizyoterapist hastadan tilt, rotasyon ve eliyle direnç verdiği tarafa doğru bakmasını isterken, hasta kranio-servikal fleksiyon yapar. 10 tekrar, 10 saniyelik kontraksiyonlar ve 10 saniyelik dinlenme molaları verilir.

3.hafta (1,2,3,4,5 ve 6. Egzersizler):

1,2,3 ve 4. Egzersizlere ek olarak,

Ekstansörler için eksentrik egzersiz. Hasta otururken servikal ekstansiyon yapar.  Sonra kranio-servikal fleksiyon ile bitirir. 10 tekrar.

Fleksörler için eksentrik egzersiz. Hasta emekleme pozisyonunda ve boynu nötral pozisyondadır. Bu pozisyondayken boyun fleksiyonu yapar. Sonra kranio-servikal fleksiyon yapar ve bu postürü devam ettirir(korur) ve sonra kranio-servikal fleksiyonunu bozar. 10 tekrar

Grup 3:sahte tedavi

“konrol grubu” için hastalar supin pozisyonda yerleştiriliyor. Fizyoterapist ellerini hastanın boynuna terapötik girişim yapmadan 3 dakika boyunca yerleşik tutuyor. Fizyoterapist suboksipital inhibisyon tekniği uyguluyormuş gibi yapıyor. Sonra lazer pointer kapalı bir şekilde 10 saniye tutuluyor.

Klinik çıkarım: Kontrol grubuna göre karşılaştırıldığında, iki tedavi yöntemi de çok etkilidir ancak bu tedavi yöntemleri arasında ciddi bir fark bulunamamıştır ancak terapötik egzersizle servikal disabilitenin iyileşmesi manuel terapiye göre daha hızlı gerçekleşmektedir. Manuel terapi ise ağrıyı terapötik egzersize göre daha hızlı azaltmaktadır. Detaylı bir değerlendirme sonrası, hastanın şikayetleri ve beklentileri doğrultusunda, bu iki tedavi yönteminin uygun dozlarda kombinasyonu spesifik olmayan boyun ağrısı tedavisinde kullanılmalıdır.

Hazırlayan: Fzt. Burcu Zehra Sivri

Referans: Bernal-Utrera, C., González-Gerez, J. J., Saavedra-Hernandez, M., Lérida-Ortega, M. Á., & Rodríguez-Blanco, C. (2019). Manual therapy versus therapeutic exercise in non-specific chronic neck pain: study protocol for a randomized controlled trial. Trials, 20(1), 1-6.

Daha fazla oku: Spesifik Olmayan Boyun Ağrısının Tedavisinde Servikal ve Üst Torakal Omurga Manuel Terapi