Müzik performansı sergilemek, becerileri geliştirmek için yoğun uygulama gerektiren bir iştir. Öğrenci ve profesyonel müzisyenler, kas-iskelet sistemlerine çok önemli bir yük bindirerek çeşitli postürlerde bazen günde birkaç saat, yılda ise binlerce saat enstrümanlarını çalarlar. Cinsiyet, postür ve diğer biyomekanik stres etkenleri gibi diğer risk faktörleri ile birlikte uzun uygulama saatleri, müzisyenlerin %80 inden fazlasında kas-iskelet problemlerine yol açmaktadır.

Müzisyenlerde mesleki yaralanmalar üst ekstremitede gözlenir ve en sık servikal-torasik omurga, omuz, dirsek, el bileği ve el etkilenir. Bu üst kadran yaralanmaları ve buna bağlı ağrılar sıklıkla servikal omurga ve skapular stabilizatörleri etkileyen nöromüsküler değişikliklerle ilişkilidir.

Boyun ve omuz ağrısı, servikal ve skapular kas performansında önemli değişikliklerle ilişkilendirilmiş olsa da, müzisyenler arasında uzun süreli ağrı varlığında servikal ve skapular motor kontrol değişiklikleri hakkında şu anda sınırlı veri mevcuttur. Servikal omurga ve omuz arasındaki yakın nörofizyolojik ilişki nedeniyle, skapular diskinezi, servikal disfonksiyonlarla ilişkilendirilmiştir. Ayrıca skapular diskinezi, skapular kas stabilizatörlerinin problemlerinden kaynaklanabilir.

Bilimsel çalışmalar ne diyor?

Literatürde uzun süreli üst kadran semptomları olmayan müzisyenlerde servikal ve skapular motor kontrol performansında farklılıklar olup olmadığı bugüne kadar araştırılmamıştır. Bu çalışmanın amacı, uzun süreli üst kadran semptomları olan ve olmayan müzisyenlerin, servikal omurga ve omuz kuşağını hedef alan üç klinik testin sonuçlarıyla gösterilen motor kontrol tepkilerinde farklılıklar gösterip göstermediğini araştırmaktır. Katılıcılar ağrısı olan ve olmayan olarak iki gruba ayrılıp aşağıdaki üç test kullanılmıştır. 

Servikal fleksör dayanıklılık testi

Boyunları ve başları nötr bir duruşta sırtüstü yatan katılımcılardan çenelerini mümkün olduğunca sıkıştırmaları ve pozisyonu korumaları istenir. Daha sonra katılımcılardan başlarını ve boyunlarını masa yüzeyinden yaklaşık 2,5 cm yukarı kaldırmaları istenir. Bu pozisyonu korudukları süre kaydedilir. Katılımcılar, testler arasında beş dakikalık bir ara ile iki kez test edilir. Testlerdeki puanların ortalaması alınır.

Skapular diskinezi testi

Katılımcılardan beş kez, bilateral, aktif, ağırlıklı (1,4-2,3 kg) omuz fleksiyonu ve omuz yapmaları istenir. Katılımcılar testten önce hareketleri dener. Test ayakta kollar yanlarda nötr bir pozisyonda başlar. Aynı anda her iki kolunu başparmak yukarıya hareketini kullanarak üç saniyelik boyunca mümkün olduğunca yukarı kaldırmaları ve ardından üç saniyeye indirmeleri istenir. Katılımcıların hareket kalitesi değerlendirilir.

Kranioservikal fleksiyon testi

Katılımcılar sırtüstü yatar pozisyonda, eller karın bölgesinde ve boyun nötr pozisyonda iken yapılır. Suboksipital bölgede katılımcının boynunun altına hava dolu bir basınç sensörü yerleştirilir ve ardından 20 mmHg ye şişirilir ve kısaca pratik yapmalarına izin verilir. Katılımcılar daha sonra 10 saniye dinlenir ve daha sonra basınç kademeli olarak 30 mmHg ye kadar yükseltilerek test tekrarlanır.

Sonuç: Uzan süreli çalmaya bağlı üst kadran ağrıları olan müzisyenler, buna bağlı bir ağrı öyküsü olmayan müzisyenlerle karşılaştırıldığında, daha yüksek skapular diskinezi prevalansına sahiptirler ve daha düşük bir kranioservikal fleksiyon testi performansı sonucu elde etmişlerdir. Servikal fleksör dayanıklılık testi performansı gruplar arasında farklılık bulunmamıştır.

Klinik Çıkarım: Semptomatik gruptaki müzisyenler hem servikal hem de skapular motor kontrol testleri için daha düşük performans sergilemişlerdir. Ağrı varlığında servikal motor kontrol değişiklikleri sıklıkla gözlenir. Diğer testi sonuçlarında bulunan farklılıkların aksine, servikal fleksör dayanıklılık testi puanları gruplar arasında farklı bulunmamıştır. Servikal fleksör kasların motor kontrolünün postürün ve müzik aletiyle ilgili bozuklukların yönetiminde dayanıklılıktan daha önemli bir rol oynayabileceğini düşünülebilmektedir. Bu nedenle müzisyenlerde özellikle üst kadran iyi bir şekilde değerlendirilmeli ve bu bölgeye, çalınan enstrümana ve çalış postürüne özel ağrıyı azaltacak uygulamalar yapılmalı ve motor kontrolü artıracak uygun egzersizler verilmelidir.

Hazırlayan: Fzt. Cansu Akkuş

Referans: Silva, F. M., Brismée, J. M., Sizer, P. S., Hooper, T. L., Robinson, G. E., & Diamond, A. B. (2018). Musicians injuries: Upper quarter motor control deficits in musicians with prolonged symptoms-A case-control study. Musculoskeletal Science and Practice, 36, 54-60.

Daha fazla oku: Skapulohumeral Ritim