İzometrik Aşağı Çekme (Pull-Down) Egzersizi Akromiohumeral Mesafeyi Artırır mı?

Irem YILMAZ January 2023

Giriş

Akromiyohumeral mesafe, akromiyon ve humerus başının oluşturduğu subakromiyal boşlukta bulunan en kısa aralığa verilen isimdir. Bu mesafe omuz pozisyonuna göre değişir; en fazla nötral pozisyonda istirahat halinde, en az ise skapular planda 30-90 derece abdüksiyon pozisyonunda ve sagital planda 90 derece fleksiyon pozisyonundadır. Bu mesafenin azalması rotator kılıf kas grubunda yırtıklara veya rüptürlere sebep olabilmektedir. Bu mesafedeki azalmanın ve buna bağlı omuzda ağrı ve patolojilerin meydana gelmesinin sebebi humerus başının yukarı yöndeki yer değiştirmesi ve de omuz bölgesindeki kasların disfonksiyonu sebebiyle azalan skapulanın yukarı rotasyon, posterior tilt ve dış rotasyon hareketleri olduğu düşünülmüştür.

Akromiyo-humeral mesafedeki azalma en fazla 90 derece öne fleksiyon hareketi olduğundan bu pozisyonda mesafeyi artırmayı hedeflemek subakromiyal patolojisi bulunan kişiler için faydalı olacaktır. 90 derece omuz fleksiyonundan aşağı çekme egzersizi subakromiyal ağrının tedavisinde savunulmuştur, Pektoralis Majör, Latissimus Dorsi ve Teres Major kaslarının humerus başını aşağı yönde çekeceği ve akromiyohumeral mesafeyi artıracağı düşünülmüştür.

Çalışmanın birincil amacı omuz 90 derece fleksiyondayken yüklemeli ve yüklemesiz izometrik esktansiyon hareketinin akromiyohumeral aralığa etkisini araştırmaktır. İkincil amacı ise bu mesafede klinik olarak anlamlı bir artış sağlamak için gerekli maksimal kuvvet yüzdesini belirlemektir.

Metodoloji

Erkek ve kadın, geniş yaş aralığında katılımcılara yer verilmiştir. Çalışma dışı bırakılma kriterleri; katılımcıların son 6 ayda omuz bölgesinde ağrı hissetmeleri, omuz bölgesinde ağrıya sebep olabilecek herhangi bir sistemik hastalığın olması, 18 yaşından küçük olmaları olarak belirlenmiştir.

Akromiyohumeral aralık ultrason tarayıcısı ile değerlendirilmiştir.

Katılımcıların her iki omuzu çalışmaya dahil edilmiştir.

Katılımcılar oturma pozisyonunda istirahat halinde ve de 90 derece fleksiyonda akromiyohumeral aralık ölçüldükten sonra el gonyometresi yardımıyla 90 derece fleksiyondayken; bilgisayar ekranından katılımcıya verilen geri bildirim ile maksimal istemli izometrik kontraksiyonun %100’ ünde, %50’sinde, %30’unda ve %10’unda aşağı çekme hareketini 5 saniye boyunca yapmaları istenmiştir, egzersiz sırasında akromiyohumeral mesafe ölçülmüştür. Ölçümler arasında 30 saniyelik dinlenme periyodları sağlanmıştır.

Ölçümlerin güvenilirliğini sağlamak adına protokol 1-3 hafta sonra tekrarlanmıştır.

Sonuç

Ultrason ile yapılan değerlendirmeler 90 derece omuz fleksiyonunda çoğu durumda pratik bir ölçüm sağlamıştır.

Gözlenen kuvvet aralığı boyunca, erkek katılımcıların akromiyohumeral mesafelerindeki değişiklik kadın katılımcılarınkinden önemli ölçüde daha fazla olduğu görülmüştür.

Erkek katılımcılarda 5-30 kg. Arası kuvvetlerde her iki koldaki akromiyohumeral mesafedeki değişiklikler klinik olarak anlamlı bulunmuştur.

Kadın katılımcılarda baskın olmayan taraf omuzda kuvvet 15 kilograma ulaştığında aralıktaki mesafe artışı klinik olarak anlamlı bulunmuştur.

Çalışma asemptomatik bir popülasyonda gözden geçirilmiştir ve bu nedenle ağrılı deneklerde bu egzersizin gerçek doğası belirlenememiştir.

Klinik olarak anlamlı bir değişikliğin neden sadece erkeklerde görüldüğü açık değil, ancak bu kuvvete bağlanamamıştır.

Latissimus Dorsi, Pektoralis Major ve Teres Major un humerusu aşağı yöne çeken etkisinin subakromial mesafedeki artışa katkıda bulunabileceği varsayılmıştır ancak bu kasların aktiviteleri doğrudan ölçülmediği için bu roldeki katkıları belirsizdir.

Aşağı çekme egzersizleriyle ölçülen mesafedeki artış, Deltoid kasının respirokal inhibisyonuna da bağlanabilir. Deltoid aktivitesinin subakromiyal boşluğu azalttığı varsayılmıştır, ancak Deltoid aktivitesi ile akromiohumeral mesafe doğrudan ölçülmemiştir.

Klinik Çıkarım

Günümüzde gittikçe sıklaşan omuz ağrısı şikayetlerinin büyük bir çoğunluğunun subakromiyal aralığın daralması ve buna bağlı bu bölgedeki kasların farklı seviyelerde yırtık ve/veya rüptürlerinden kaynaklı oluştuğu görülmektedir. Önleyici programların yaygınlaştığı dönemde danışanların programlarında bu egzersize yer verilebilir.

Hazırlayan: Fzt. İrem Yılmaz