Down sendromu (DS), genlerin 21. Kromozom üzerinde üç kopya halinde bulunmasından kaynaklanan bir sendromdur. DS ile doğan çocuklar çeşitli sağlık sorunları (kalp kusurları, hipotirodizim ve obezite) ve motor gelişimde gecikmeler açısından yüksek risk altındadırlar. Bebeklik döneminde motor davranışların kazanılması kritik öneme sahiptir çünkü motor gelişim bilişsel, sosyal, fiziksel ve duygusal gelişimi destekler ve çocuğun çevreyle olan etkileşimlerini kolaylaştırır. Motor beceri gelişimindeki gecikmeler diğer sistemleri olumsuz etkiler.
 

Genel sinaptik disfonksiyon, DS’li bebeklerde gözlenen motor beceri gecikmelerine katkıda bulunur. Bu nörolojik farklılıklar nedeniyle, beceri ne kadar karmaşıksa, tipik gelişim (TD) olan bebekler ile DS’li bebekler arasındaki edinim yaşı farkı o kadar fazladır. Motor gelişimdeki bozukluk yaklaşık 4 aylıkken ortaya çıkar ve motor taleplerin karmaşıklığı arttıkça bozukluk da  artmaya devam eder ve özellikle yerçekimine karşı yüksek düzeyde kas birlikte aktivasyonu gerektiren beceriler için belirgindir. Yüzüstü pozisyonda hareketi deneme  (yani tummy time ) yerçekimine karşı giderek daha fazla motor kontrol geliştirme şansı verdiği için DS’li bebekler için faydalıdır. Bebekler genel olarak sırtüstü pozisyonda uyudukları ve uyanıkken de sırtüstü pozisyonu tercih etmeye başladıkları ve ebeveynler bebekleri yüzüstü pozisyona sokmaktan kaçındıkları için uyku pozisyonunu, uyanık pozisyon uygulamalarını da etkiledi. Tummy time uygulamasına maruz kalma eksikliği bebeklere, yerçekimi  gerektiren motor becerileri öğrenme ve uygulama konusunda  sınırlandırır.

Yüzüstü pozisyonda çok az zaman harcayan bebekler , 2 aylıkken başlarını 45°’ye kadar tutma ve bağımsız  oturma (desteklenmiş) yeteneklerinde azalma gösterirler. Karınları üzerinde daha fazla uyanık zaman geçiren bebekler ise motor gelişim basamaklarına daha erken ulaşırlar. 

Metodoloji 

Başlangıç ziyareti sırasında, aileye denetimli, günlük tummy time programına başlama talimatı verilmiştir. Her aile için hedef , 90 dakikalık denetimli karın üstünde hareket etmek olarak belirlenmiş. Bebeklere verilen egzersizler şekil 1 de gösterilmiştir. 

Klinik Çıkarım 

Tummy time gibi ebeveyn kontrollü müdahaleler , DS’li bebeklerin gelişimini iyileştirebilir. Tummy time ‘nin  amacı , bebeğin diğer gelişmekte olan sistemlerini olumsuz yönde etkileyebilecek motor gelişimdeki gecikmeleri en aza indirmektir. DS’li bebeklerde yaygın olan merkezi sinir sistemi limitasyonları  öğrenmeyi etkiler. Yeni bir beceriyi öğrenmek daha uzun ve  daha fazla pratik gerektirir ve DS’li bebeğin becerileri farklı ortamlara ve durumlara uygulaması zordur. Bu öğrenme zorlukları göz önüne alındığında, erken başlatılan ebeveyn tarafından yönetilen müdahaleler, DS’li bebeklerde motor gecikmeleri en aza indirmede hayati bir bileşendir.

Şekil 1

Hazırlayan :Fzt. Yaprak BÜYÜKTANIR 

Wentz, E. E. (2017). Importance of initiating a “tummy time” intervention early in infants with Down syndrome. Pediatric Physical Therapy, 29(1), 68-75.

Daha Fazla Oku: Çocuklarda Kaba Motor Koordinasyon ve Fiziksel Uygunluğun Değerlendirilmesi: Futbol ve Çoklu Spor Aktiviteleri Arasındaki Karşılaştırma