ACL rekonstrüksiyonunun temel amacı,spora başarılı bir geri dönüş,instabilitenin önlenmesi ve uzun süreli eklem dejenerasyonunu önlemek için anterior-posterior ve rotasyonel eklem stabilitesini yeniden sağlamaktır. ACLyaralanmalarının çoğu cerrahi tedaviye tabi tutulur.
Rekonstrüksiyonun yaygın uygulanmasına rağmen,özellikle cerrahiyi takip eden ilk 24 ayda rekürrens oranı hala yüksektir.Sporda yetkinliğe dönmek için eklem mekaniğinin restorasyonu yeterli olmayabilir. Sistematik bir derleme,rekonstrüksiyondan sonra spora dönüş oranını araştırdı ve katılımcıların% 82'sinin spora döndüğünü,% 63'ünün yaralanma öncesi seviyeye döndüğünü ve diz yaralanma temelli fonksiyonel skalalarda başarılı sonuçlara rağmen sadece % 44'ünün rekabetçi spora döndüğünü bildirdi.
Ek olarak,osteoartrit riski ACL rekonstrüksiyonundan 14 yıl sonra hala belirgindi ve konservatif tedaviye göre ACL rekonstrüksiyonunu destekleyen kanıtlar zayıf kabul edilmektedir.
"Üçte bir kuralı" Noyes ve diğerleri tarafından açıklanmıştır.1983 yılında, hastaların en az 1/3'ünün, instabilite olmaksızın,nonoperatif tedaviden fayda göreceğini belirtmiştir.
Bu nedenlerle ve cerrahi komplikasyonlardan kaçınmak için bazı hastalar konservatif tedavi almayı tercih eder,ancak ACL yaralanmasının karmaşıklığı ve komplikasyonları nedeniyle nonoperatif tedavi için doğru adayları belirlemek için bazı kriterler olmalıdır.
Zorlu Durumlarla Baş Eden Kişileri Belirlemek İçin Tarama
Potansiyel zorlu durumlarla baş eden kişiler konservatif tedavi ile potansiyel olarak pivot/kesme içeren sporlara geri dönebilen kişilerdir. Bunları tanımlamak için, bir tarama testleri kümesi
geliştirilmiştir:
4 tek ayak sıçrama testi mesafe için tek bacak atlama,tek bacak üçlü atlama,tek bacaklı üçlü çapraz atlama ve 6 m zamanlı atlama testi.
Fonksiyonel anketler (Diz Sonuç Anketi-Günlük Yaşam Aktivitesi Ölçeği — KOS-ADLS)
Kişinin kendi kendini değerlendirdiği global diz fonksiyonu derecelendirmesi
Konservatif Tedavi Uygulanabilecek Kişiler
Eşlik eden yaralanmalar olmadan sunulan: Yaralanma sonrası şişlik durumunu sorarak muayenenizde izole ACL hasarını tanımlayabilirsiniz.Yaralanma sonrası 2 veya 3 saat sonra görülen bir şişlik ACL yaralanmasını belirtebilir.Gecikmiş şişlik,örneğin sonraki günlerde görülen şişlik kondral patoloji veya diğer yaralanmaları işaret edebilir. İzole ACL yaralanmalarında çoğunlukla tam ROM görülürken mobilitenin kısıtlanması muhtemelen diğer ilişkili yaralanmalardan kaynaklanabilir.
Tüm atlama testlerinde minimum% 80 ekstremite simetrisi elde edilmesi
KOS-ADLS'de >% 80,
> 60 diz fonksiyonunun öz bildirimi
≤1 dizin öznel raporu:Yaralanmalardan sonra instabilite hakkında soru sorma.Sporcu, yaralanmalardan sonra daha fazla burkulma veya çökme yaşamazsa, muhtemelen ameliyatsız yönetimle iyi başa çıkabilirler. Tüm bu kriterlerin karşılanamaması, bir hastanın konservatif tedavi dışı olarak tanımlanmasına neden olur ve bu nedenle ameliyat önerilecektir.
Aktivite Modifikasyonu
Tarama testlerinin karşılanması, hasta pivot/kesme içeren sporlara geri dönmek istiyorsa çok önemlidir. Diğer seçenek,modifiye edilmiş aktiviteye veya daha düşük seviye sporlara geri dönmektir. 10 yıllık bir kohort çalışması,konservatif tedavi edilen ACL hastalarını izlemiş ve bu kategoride çok az spora dönüş oranları bulmuştur.
Futbol, basketbol, futbol ve kayak gibi sporlar,yüksek düzeyde stabilite gerektiren seviye I / II pivot ve kesme aktiviteleri içeren sporlar olarak tanımlanır ve cerrahi tedavi görmemeyi seçen hastalar için uygun olmayabilir.Sedanter kişilerin veya koşu ve bisiklet gibi daha az zorlu sporlara katılanların, cerrahi olmadan sporlarına başarılı bir şekilde geri dönme şansı daha yüksektir.
Rehabilitasyon
Yaralanma sonrası akut fazda,rehabilitasyonun amaçları eklem homeostazını ve ROM'u eski haline getirmektir.Hastada hemartroz,kuadriseps inhibisyonu ve hareket defisitleri görülebilir. Bu eksiklikleri gidermek, eklem hareketliliğini iyileştirmek ve ödemi azaltmak için duvarda kaydırmalar ve sabit bisiklet gibi aktiviteleri programa dahil edebilirsiniz.Kuadriseps kontraksiyonu patellar kaymayı öğreterek ve terminal diz ekstansiyonu ile başlatılabilir.
Akut fazın ardından, egzersiz parametreleri aşağıdaki rehabilitasyon aşamalarını karşılayacak şekilde ayarlanmalıdır:
Kuvvet
Güç
Koşu Kapasitesi
Hız ve çeviklik:Daha az instabilite riski ile spora geri dönüş için tek düzlemli egzersizler ile başlayıp çok düzlemli egzersizlere doğru ilerleyerek devam ettirilmelidir.
Antremanlara dönüş egzersizleri
Spora dönüş egzersizleri
Rehabilitasyon çerçevesi,ACL Rehabilitasyonu:Rehabilitasyon Planlama sayfasında daha ayrıntılı olarak anlatılan cerrahi sonrası rehabilitasyona benzer.Sporcu pivot/ kesme içeren sporlara geri dönecek ise eklem stabilitesini yeniden sağlamak için rehabilitasyona nöromüsküler eğitim dahil edilmelidir.
Nöromüsküler Eğitim
Pertürbasyon eğitimi olarak da bilinen nöromüsküler eğitim,diz stabilitesini iyileştirmek amacıyla cerrahi dışı dışı rehabilitasyonda önemli bir aşamadır.Bu aşamaya başlamadan önce, hasta aşağıdaki kriterleri karşılamalıdır:
Tam ROM
Ödemin tam olarak geçmesi
Yeterli alt ekstremite gücü
Pertürbasyon eğitimi,rocker board ve roller board gibi stabil olmayan yüzeylerde beklenmedik pertürbasyonlar içeren bir dizi denge aktivitelerinden oluşur.Unstabil bir yüzeyde dengeyi korumanın, diz kinematiğini, yürüyüş mekaniğini iyileştirdiği bildirilmiştir.
Spora Dönüş
Spora dönmeden önce,pertürbasyon eğitiminin tamamlanması önemlidir.Ek olarak, kontralateral ekstremite ile karşılaştırıldığında % 90 veya daha fazla izokinetik testte yeterli kuadriseps ve hamstring kuvveti gösterilmesi gerekir.Sporcunun spora dönmeye hazır olup olmadığını değerlendirmek için sıçrama testleri kullanılabilir.Pivot /kesme içeren sporlara dönerken fonksiyonel bir performans brace’i önerilir.Anetior tibial translasyonun azaltılması ve propriosepsiyonun geliştirilmesinin fonksiyonel performans brace’inin işlevleri olduğuna inanılır ve böylece stabilite hissi artar.
Klinik Çıkarım:Kişinin konservatif tedaviye uygunluğunu belirlemek için objektif kriterlerin değerlendirilmesi önemlidir,nöromüsküler eğitim dizin dinamik stabilitesinin geliştirilmesi,eklem stabilizasyonunun sağlanması için büyük önem taşımaktadır.
Hazırlayan:Fzt. Birgül Dıngırdan
Yorumlar (0)
Bu yazıya henüz yorum yapılmamış.