Skapulotorasik eklem, omuz eklemi kompleksinin bir parçasıdır. Bu eklemde, kas kuvveti çiftlerinin hareketi, kol hareketi sırasında skapular pozisyona katkıda bulunur.  Bu fonksiyondan sorumlu ana kaslar trapezius ve serratus anteriordur. Bu nedenle skapular rehabilitasyon ve eğitim programlarında terapötik egzersizlerin ana hedef kaslarıdır.

Omuz eklemi kompleksinde yeterli kas koordinasyonunun olmaması, skapula pozisyonunu ve hareketini değiştirme eğilimindedir. Bu durum, skapular diskinezi olarak bilinir. Bu işlev bozukluğu rotator manşet tendiniti, rotator manşet tendon rüptürü ve subakromiyal sıkışma sendromu gibi omuz patolojilerinde predispozan bir faktör olarak kabul edilir. Omuz ağrısı olan katılımcılarda, skapulotorasik ve glenohumeral kaslar arasında kas dengesizlikleri olduğu gözlemlenmiştir ve bu nedenle, omuz yaralanmalarının mevcut rehabilitasyon ve önleme programları, yeterli kas aktivitesini yeniden sağlamaya çalışmaktadır. Bu programlar, açık ve kapalı kinetik zincirdeki terapötik egzersizlere dayanmaktadır.

Push Up, Press Up ve Pull Up gibi birkaç egzersiz, skapular stabilize edici kasları çalıştırdıkları ve birincil motor kaslarının daha düşük bir elektromiyografik (EMG) aktivasyon amplitüdünü ürettikleri için, skapular eklem stabilitesi üzerinde olumlu etkiler göstermiştir. Spesifik olarak, Üst Trapezin %MVIC si ile diğer skapular kaslar (Orta Trapez, Alt Trapez ve Serratus Anterior) arasındaki oranın 0.6 dan düşük olması optimal kabul edilmiştir.

Yapılan bir sistematik derlemede 29 çalışma incelenmiştir.  Çalışmaya yaşları 20 ile 31 arasında değişen toplam 627 sağlıklı katılımcı dahil edilmiştir. Makalelerde analiz edilen egzersizler, her birinin farklı varyasyonları olan Push Up, Scap Protraction, Pull Up, Press Up ve Plank and Wall Press idi. Ondört çalışma dengesiz yüzeyleri bir egzersiz varyasyonu olarak kullanmıştır (örneğin terapötik top, bosu, ip vb.).

Sonuçlar 

Scap Protraction ve Push Up Plus egzersizlerinin çoğu çalışmada optimal bir ÜT/SA oranı göstermiştir. Press Up, Half Push Up ve One Hand Plank gibi alçak pozisyon egzersizleri (oturarak veya yüzüstü) çoğu çalışmada optimal bir ÜT/AT oranı gösterirken, Half Pull Up ve İzometric Pull Up sınırlı sayıda çalışmada optimal bir ÜT/OT oranı göstermiştir.

ÜT/SA oranlarını 1.0 ın üzerinde sunan egzersizler Supine Pull Up, Unstable Pull Up, Resisted Pull Up ve Half Knee Push Up olmuştur.

Optimum ÜT/OT oranlarına sahip egzersizler, Half Pull Up ve İzometric Pull Up idi. "Çekme" tipi egzersizler, ÜT kasına göre OT kas aktivitesini destekleyen skapular retraksiyon ve aşağı rotasyonu içerir. 

Optimal ÜT/AT oranlarına sahip egzersizler Press Up, Half Push Up ve One Hand Plank idi. ÜT/AT oranı, muhtemelen anterior skapular tilti kontrol eden ve yeterli subakromiyal boşluğu koruyan AT kasının stabilize edici işlevi nedeniyle, seçilen çalışmalarda en çok araştırılanlardan biriydi.

Optimum ÜT/SA oranlarına sahip egzersizler, Half Push Up, Unstable Half Push Up, Knee Push Up, Push Up Plus, Knee Push Up Plus, Scap Protraction, Unstable Scap Protraction, One Hand Scap Protraction, Unstable One Hand Scap Protraction, Unstable Plank, ve One Hand Plank idi.

Daha yüksek pozisyonlar veya dengesiz yüzeyler gibi daha zorlu koşullarda yapılan egzersizler, ÜT aktivitesini OT, AT ve SA ya tercih etme eğilimindedir. Skapular retraksiyonu içeren egzersizler optimal ÜT/OT oranlarını (Half Pull Up ve Isometric Pull Up) ve ÜT/AT yi (Press Up, Half Push Up ve One Hand Plank) gösterirken, skapular protraksiyonu içeren egzersizler optimal ÜT/SA oranlarını göstermiştir. 

Hazırlayan: Fzt. Nida Müdüroğlu

Mendez-Rebolledo, G., Morales-Verdugo, J., Orozco-Chavez, I., Habechian, F. A. P., Padilla, E. L., & de la Rosa, F. J. B. (2021). Optimal activation ratio of the scapular muscles in closed kinetic chain shoulder exercises: A systematic review. Journal of back and musculoskeletal rehabilitation, 34(1), 3–16. https://doi.org/10.3233/BMR-191771

Daha Fazla Oku: Mekanik Boyun Ağrısı Olan Hastalarda Skapulotorasik Mobilizasyon Tedaviyi Nasıl Etkiler?