No products in the cart.
Romatoloji
Juvenil İdiopatik Artrit ve Egzersiz Tedavisi
Juvenil İdiopatik Artrit (JIA) çocuklar arasında en yaygın görülen kronik romatolojik hastalıktır. Eklemlerde şişme, kızarıklık, ağrı, kaslarda güçüsüzlük ve atrofi ve bunların sonucunda hareketlerde kısıtlılık görülür. Semptomlar özellikle gece uykusundan sonra alevlenir.
JIA’lı çocuklar atrofi , kas zayıflıkları ve kas morfolojilerindeki çeşitli tahribatlar sonucunda kısa veya uzun dönem hareket ve denge anormallikleri sergiler. Dahası hastalığın derecesi ne olursa olsun, yaşıtlarından daha fazla uyurlar ve fiziksel aktivitelere daha az katılırlar. Bu durum çok fazla yorgunluk yaratır, hastaların sosyal ilişkilerini ve özgüvenlerini önemli derecede zedeler ve hastaların okul başarısı da düşer.
Bu döngüyü kırmak, hastaların ve ailelerin egzersizin kısa ve uzun dönem faydalarından yararlanmalarını sağlamak çok önemlidir. Fizyoterapi tedavi yöntemleri, termoterapi (cold packler, hot packler, ve sıcak banyolar), hidroterapi, relaksasyon teknikleri, kinezyoterapi (EHE egzersizleri, kuvvetlendrime egzersizleri, motor ve fonksiyonel paternler), masaj, postural eğitimler, fonksiyonel motor aktiviteler, ortezler ve diğer ekipmanlardır.
Fizyoterapi ve rehabilitasyon JIA’li çocuklarda ağrıyı ve fonksiyon kayıplarını azaltmayı amaçlar. Egzersiz, belli bir amaca yönelik yapılan ve belli bir planı olan fiziksel aktivitedir. Klepper ve Long fiziksel aktivitenin amacının ağrı ve inflamasyonu azaltmak, eklem hareket açıklığını arttırmak ve kas kuvvetini geliştirmek olduğunu belirtmiştir. Fiziksel aktivite ve kuvvetlendirme egzersizleri fonksiyonelliği geliştirerek JIA’lı çocuklarda fiziksel fitlik sağlar, Hayat kalitelerini arttırır, aerobik kapasiteyi arttırır ve ağrıyı azaltır. Egzersiz tedavisi JIA tedavisinin ayrılmaz bir parçasıdır.
Önceki çalışmalarda belirtildiği gibi egzersiz JIA’lı çocuklar için vazgeçilmezdir fakat hala en etkili olan egzersiz programı bilinmemektedir. Güncel çalışmalarda Rochette ve arkadaşları fiziksel aktivitenin antiinflamatuar etkisinin JIA semptomlarını hafiflettiği sonucuna varmıştır fakat hala mekanizması bilinmemektedir.
JİA’lı çocuklar ve adolesanlar kas güçsüzlüğü, eklem ağrısı, kontraktür ve hareketsizlik nedeniyle kısa ve uzun vadeli ciddi sakatlıklar yaşayabilirler. JIA tedavisinin amacı hastalığı kontrol etmek, çocuğun veya adolesanın fiziksel ve psikolojik bütünlüğünü korumak ve hem hastalığın hem de tedavinin uzun vadeli olumsuz sonuçlarını önlemektir.
Fizyoterapist; ilk klinik değerlendirme ve hedef belirleme, fiziksel aktivitenin türü ve yoğunluğunun değerlendirilmesi, sürecin izlenmesi ve sonuçların ölçülmesinde rol oynamaktadır. Farmakoterapi ile birlikte uygulanan fiziksel aktivite ve egzersiz tedavi programları, aktif iltihaplı eklemlerin sayısını, ağrının yoğunluğunu ve hareket açıklığını, kas gücünü, fonksiyonel durumu ve yaşam kalitesini iyileştirmek gibi olumlu sonuçlar göstermiştir. Birçok çalışma çeşitli fizyoterapi tedavileri içermektedir. Bazıları sadece ROM egzersizlerini, bazıları kas güçlendirme ve germeyi, bazıları ise enterferansiyel akım tedavisini kullanmaktadır.
Kas güçlendirmenin fizyoterapi programına dahil edilmesi ve hastalığın tehlikeye soktuğu kas-iskelet sisteminin rehabilitasyonu için güçlendirme, germe; propriyoseptif denge egzersizleri ve su egzersizlerinin kombinasyonunu içermesi gerektiği konusunda mutabık kalınmıştır.
Birçok çalışma, belirli bir su egzersiz programının hem fiziksel hem de psikolojik yönden olumlu değişiklikler sağlayabileceğini göstermektedir; hidroterapi güvenli bir egzersiz şekli olarak kabul edilmektedir.
Egzersiz süresi, sıklığı ve tipi; aerobik aktivite üzerinde etkiye sahiptir. Bu egzersizler daha iyi kas ve fonksiyonel güçlenme sağlar, hastalık aktivitesini azaltır, kişinin özgüvenini, enerji seviyesini ve yaşam kalitesini iyileştirir, ağrıyı ve ilaç kullanımını azaltır.
Egzersiz tedavisi ve fiziksel aktivite JIA için terapötik faktörlerdir. İlaç tedavisine ek olarak, JIA’lı çocuklara ve adolesanlara aktif eklem sayısının ve ağrı yoğunluğunun azaltılmasıyla birlikte eklem hareketinin iyileştirilmesi, kas gücü, fonksiyonel durum ve yaşam kalitesinin artırılması gibi kanıtlanmış faydaları içeren egzersiz tedavisi ve fiziksel aktiviteler önerilebilir.
Klinik çıkarım:
Haftada ortalama 3 kez olacak şekilde, kişiye özgü, 12 haftalık yoğun bir egzersiz programı önerilmektedir. Ebeveynler tarafından denetlenen egzersiz programı, germe, propriyoseptif denge egzersizleri ve hidroterapi içeren güçlendirme egzersizlerinden oluşmaktadır. Bu program, hastalığın aktif dönemlerinde uygulanmamalıdır.
Hazırlayan: Ece Yüksel