Randomize Kontrollü Çalışma :

Ankilozan

spondilit (AS) aksiyal iskeleti etkileyen, bel ağrısı ve fonksiyonel

yetersizliğe yol açan inflamatuar bir hastalıktır. Hastalık, omurga ve eklemlerde, fiziksel aktiviteyi ve omurga

hareketliliğini kısıtlayan iltihap ve ağrıya, yorgunluğa, tutulmaya, uyku

bozukluklarına ve depresyona neden olmaktadır. Egzersizler omurga

hareketliliğini ve fiziki yeterliliği korumak veya geliştirmek ve ayrıca ağrıyı

azaltmak için önemlidir

Çalışmalar

uzuvların periferik kaslarının (özellikle kuadrisepsin) AS’li

hastalarda en önemli egzersiz intoleransı faktörlerinden biri olabileceğini

göstermiştir. Ayrıca kas kondisyon kaybının, aerobik kapasitenin azalmasında en

önemli faktörlerden biri olduğu sonucuna varılmış ve hastaların aerobik

egzersizlere ek olarak kas güçlendirme egzersizleri yapmasının önemini ortaya

konmuştur. Bunun

için ağırlıklar, dirençli egzersiz bantları kullanılabilir fakat egzersiz

topuyla yapılan egzersizler omurgayı stabile eden kasları kuvvetlendirip

iyileştirdiği için diğer egzersizlerden daha etkilidir. Fiziksel uygunluğun

denge ve propriosepsiyon parametrelerini de etkilediği için egzersiz topu gibi

sabit olmayan yüzeylerde yapılan direnç egzersizlerinin hastaların fonksiyonel

kapasitelerini güçlendirdiği düşünülmektedir.

18-60 yaş aralığındaki 60 AS’li hastanın

katılımıyla yapılan kontrollü deneyde, deney grubu belirlenen egzersizleri

egzersiz topu ve ağırlık kullanarak sürekli bir şekilde 16 hafta boyunca

yapmıştır.

• Topun

  büyüklüğü hastanın kilosuna göre seçilir.

• Egzersizler

  16 hafta boyunca, haftada 2 kere, 50 dakikalık seanslarla yapılır.

• 8

  egzersiz 3 set ve 10 tekrardan oluşur. Setler arası dinlenme süresi 2

  dakikadır.

• Deney

  grubu hastalar ağırlık ve egzersiz topu kullanarak egzersizler sırasında

  latissimus dorsi, abdominal, paraspinal, gluteal,quadriceps, hamstring

  kaslarını eş zamanlı olarak kasarlar. Kontrol grubu ise sadece medikal tedavi

  almaktadır.

Sonuç

olarak; 16 haftalık sürecin sonunda egzersiz topu ve halter kullanarak düzenli

güçlendirme yapan deney grubundaki hastalar BASFI, HAQ-S, BASMI, BASDAI, 6 dakikalık

yürüme testi ve Likert Ölçeği ile değerlendirildiğinde skorlarında gelişme

kaydetmiş,  iyi hissettiklerini söylemiş,

kas gücü ve yürüme performanslarında gelişme gözlenmiştir. Geliştirilen

egzersiz programı AS hastalarında iyileştirici bir etki yapmıştır. 

(A) Biceps – topun üzerinde otururken, önkolu serbest ağırlık direncine karşı esnetir ve uzatır. Başlıca etkili olan kaslar: biceps, radial brachiobasilic.

(B) Triceps – topun üzerinde otururken halteri iki elle tutup  kolları yere dik duracak şekilde kaldırarak önkolun bükülmesi ve uzatılması sağlanır. Başlıca etkili olan kaslar: triceps, deltoid.

(C) Rowing – ayakta durarak bir bacak yukarda ve topun üzerindeyken kontralateral uzuv ve üst  uzuv kürek çekmeye benzer hareket gerçekleştirir. Başlıca etkili olan kaslar: teres major, teres minor, rhomboidler ve serratus anterior.

(D)Squat – ayakta dururken lomber bölgedeki topun desteği ile ellerde ağırlık varken squat hareketi yapılır. Başlıca etkili olan kaslar: quadriceps, hamstrings, gluteus maximus ve medius, rectus abdominis ve latissimus dorsi.

(E) Lateral kalkış – topun üzerinde otururken, üst uzuvların dirence karşı abdüksiyon yapması sağlanır. Başlıca etkili olan kaslar: posterior deltoid.

(F) Haç – topun üstünde sırtüstü, topun üstündeki omurganın torasik ve lomber bölümleri üst uzuvların abdüksiyon hareketini gerçekleştirir. Başlıca etkili olan kaslar: pectoralis major, biceps uzun başı.

(G) Abdominal – top üstüne sırtüstü uzanılır, pectoral bölgeye ve omurganın lomber bölümüne yüklenerek, gövdenin fleksiyonu gerçekleştirir. Başlıca etkili olan kaslar: rectus abdominis, external ve internal oblique, gluteus.

(H) Ters çarmıh – topa yüz üstü yatılır ve diz çökülür, kolların tam olarak uzamasını gerçekleştirir. Başlıca etkili olan kaslar: posterior deltoid, teres major, teres minor, trapezius.

Hazırlayan: Ece Yüksel  

• Referans: de Souza MC, Jennings F, Morimoto H, Natour J, Swiss ball exercises improve muscle strength and walking performance in ankylosing spondylitis: a randomized controlled trial, Revista Brasileira de Reumatologia, 2017; 45-55