"Servikojenik Baş Ağrısının Değerlendirmesinde Aktif ve Pasif Fleksiyon-Rotasyon Testi "

Servikojenik baş ağrılarını, diğer baş ağrısı tiplerinden ayırmak, klinisyenlerin uygun tedavi programına karar vermeleri için önemli bir faktördür. Servikojenik baş ağrısında semptomların oksipital ve suboksipital bölgede olması, atlanto-oksipital eklem, atlanto-aksiyal eklem ve C2-C3 faset eklemleriyle ilişkilidir.

Uluslarası Baş Ağrısı Derneği, servikojenik baş ağrısı tanısında servikal bölge normal eklem hareketinin (NEH) kısıtlanmasını bir tanı kriteri olarak belirlemiştir. Bu yüzden, servikal omurganın değerlendirmesi, ayırıcı tanıda önemli yer almaktadır. Bu değerlendirmelerde, aktif NEH’nin limitlenmesi, pasif intervertebral eklem hareketlerinin azalması ve özellikle atlantoaksiyal eklemde pasif NEH’nin limitlenmesi gibi bulgular elde edilir.

Fleksiyon-rotasyon testi, üst servikal omurgada alt omurgaya karşı gerçekleşen rotasyon hareketlerini ayırt etmek için kullanılan bir yöntem olarak tanımlanmıştır. C1 / C2 (atlanto-oksipital eklem) segmenti, NEH’nin % 40-60 ını oluşturduğundan, bu test, o segmentteki hareketi izole etmek için tasarlanmıştır. Test genellikle pasif olarak uygulanır. Servikojenik baş ağrılı hastaları incelemek için kullanıldığında pasif olarak yapılan testin yüksek derecede duyarlılığa (% 90-91) ve özgüllüğe (% 88-90) sahip olduğu bulunmuştur.

Pasif fleksiyon-rotasyon testi, hasta supin pozisyonunda iken uygulanır. Değerlendirmeyi yapan kişi, orta ve alt servikal bölgedeki yapılara ön gerim uygulamak için öncelikle hastanın boynunu tam olarak fleksiyona getirir, daha sonra fleksiyon pozisyonunu koruyarak hastanın boynunu her iki yöne doğru rotasyona getirir. Pozitif test kriterleri, test edilen tarafta blokaj, sert bir end-feel, ağrılı ve ağrısız taraf arasında 10 dereceden fazla NEH farkı ve test esnasında ağrının provokasyonudur.

Petersen ve Vardaxin’in (2015) aktif ve pasif fleksiyon-rotasyon testi uygulamalarını karşılaştırdığı bu çalışmaya, servikojenik baş ağrısı olan 12 ve asemptomatik 10, toplam 22 birey dahil edilmiştir.

Pasif ve aktif test sırasında servikal rotasyon NEH’ni değerlendirmek için 8 kameralı hareket analiz sistemi kullanmıştır. NEH’leri tam fleksiyon pozisyonunda değerlendirilmiştir. Asemptomatik bireylerde, aktif veya pasif fleksiyon-rotasyon testi sırasında, servikal rotasyon NEH için sağlam ve normal taraflar arasında anlamlı bir fark gözlenmemiştir. Servikojenik baş ağrısı olan hastalarda ise, pasif fleksiyon rotasyon testi sırasında, servikal NEH sağlam tarafa göre anlamlı olarak daha az bulunurken (p=0,014), aktif yapılan fleksiyon-rotasyon testi sırasında bu fark anlamlı bulunmamıştır (p=0,188).

Sonuç olarak pasif olarak uygulanan fleksiyon-rotasyon testi, servikojenik baş ağrısı olan hastalarda NEH’ndeki limitasyonu ortaya koyarken, aktif olarak uygulanan fleksiyon-rotasyon testi ise bu farkı koymada başarı sağlayamamıştır. Bir başka deyişle, pasif olarak uygulanan fleksiyon-rotasyon testi, servikojenik baş ağrısının ayırıcı tanısında aktif olarak uygulanan teste göre daha tutarlı sonuçlar vermiştir.

‘’Flexion-rotasyon testi, servikojenik baş ağrısının ayırıcı tanısında kullanılan önemli testlerden biridir. Test edilen tarafta blokaj, sert bir end-feel, ağrılı ve ağrısız taraf arasında 10 dereceden fazla NEH farkı ve test esnasında ağrının provokasyonu, testin pozitif olması olarak yorumlanır. Yapılan araştırmalara göre özellikle pasif olarak yapılan testin aktif testlere göre daha spesifik ve duyarlı bir yöntem olduğu vurgulanmıştır.

Hazırlayan: Fizyodemi 

Bravo Petersen, S. M., & Vardaxis, V. G. (2015). The flexion–rotation test performed actively and passively: a comparison of range of motion in patients with cervicogenic headache. Journal of Manual & Manipulative Therapy, 23(2), 61-67.