Y Balans Test

Fizyodemi May 2023

Denge

Statik ve dinamik denge veya postural stabilite, ağırlık merkezinin vücudun destek tabanı üzerinde kontrol etme yeteneği olarak tanımlanır.Denge iyi bir performans sergilemek için hem de performansı arttırmak açısından önemlidir.

Günümüzde uygulan birçok rehabilitasyon programında artık denge ve fonksiyonel antrenman programı, rehabilitasyonun vazgeçilmez unsurlarından biridir. Bu antrenman ve rehabilitasyon programları hastanın algısını ve pozisyonel hissini geliştirip tekrar yaralanma riskini azaltmak için denge ve propriosepsiyon egzersizlerini içermelidir.

Dengeyi ölçmenin farklı farklı yolları mevcuttur. Statik dengeyi ölçmek için tek bacak üzerinde sabit durma benzeri testler yapılırken, dinamik denge testlerinden en yaygın kullanılanlarından biri Y balans denge testidir.

Y Balans Test

-Y balans test dinamik dengeyi ölçmek için kullanılan basit ama güvenilir bir testtir.

-Y balans testi, güç, esneklik, çekirdek kontrolü ve propriyosepsiyon gerektiren tek ayaklı duruşta gerçekleştirilen dinamik bir testtir. Fiziksel performansı değerlendirmek, fonksiyonel simetriyi göstermek ve alt ekstremite yaralanması için daha yüksek risk altındaki sporcuları tanımlamak için kullanılmıştır. Üst vücut dengesini ve dengesini test eden bir Üst Çeyrek Y Dengesi Testi de vardır.

Neden Kullanılır?

'Postüral kontrol' olarak bilinen denge, statik olarak minimum hareketle bir destek temeli sağlama yeteneği ve dinamik olarak sabit bir pozisyonu korurken bir görevi yerine getirme yeteneği olarak tanımlanabilir. Kaotik bir spor ortamında, sabit bir pozisyonda kalma becerisi, sadece becerinin başarılı bir şekilde uygulanması için değil, aynı zamanda yaralanma olasılığını azaltmak için de hayati önem taşır. Bu yüzden dengeyi test etme ihtiyacı duyarız.

Test Protokolü

YBT, sporcunun bir ayağı üzerinde dengede durmasını sağlarken, diğer ayağı ile aynı anda mümkün olduğunca üç ayrı yöne uzanır: anterior, posterolateral ve posteromedial. Bu nedenle, bu test sporcunun gücünü, stabilitesini ve dengesini çeşitli yönlerde ölçer. YBT kompozit skoru, 3 uzanma yönünün toplanması ve sonuçların alt ekstremite uzunluğuna normalleştirilmesiyle hesaplanırken asimetri, sağ ve sol ekstremite erişimi arasındaki farktır.

Güvenilir ve tutarlı bir test platformu ve bir değerlendirme çizelgesi gereklidir.

Teste başlamadan önce ısınma egzersizleri yapılmalıdır. Fakat ısınmadan 5-6 dk sonra teste başlanmalıdır.Isınma testin doğasını bozabilir.

Test aşağıdaki sırada yapılmalıdır:

Sağ Ön
Sol Ön
Sağ Posteromedial
Sol Posteromedial
Sağ Posterolateral
Sol Posterolateral

Talimatlar

Elleri kalçalarına sıkıca yerleştirildiğinde, sporcuya ilk kutuyu mümkün olduğunca sağ ayaklarıyla ileri kaydırması ve başlangıç dik pozisyonuna geri dönmesi talimatı verilmelidir.
Erişim mesafeleri en yakın 0,5 cm'ye kaydedilmelidir.
Daha sonra toplamda 3 başarılı erişim için aynı ayakla bunu tekrar etmelidirler. Sağ ayaklarıyla 3 başarılı başarıyı tamamladıktan sonra, bu işlemi sol ayaklarıyla tekrar etmelerine izin verilir.
Sporcu her ayağa başarılı bir şekilde 3 kez ulaşmışsa, bir sonraki test yönünde ilerleyebilir (örneğin, posteromedial).
Test yöneticisi sporcuların YBT kompozit skorunu hesaplamak için her girişimin erişim mesafesini kaydetmelidir.

Başarısız Denemeler

Sporcu başlangıç pozisyonuna geri dönmeden önce ayaklarını yere değemez. Herhangi bir denge kaybı başarısız bir teşebbüsle sonuçlanacaktır. Ancak, başlangıç pozisyonuna döndüklerinde, ayaklarını orta / denge ayağı kutusunun arkasına koymalarına izin verilir.
Sporcu erişim sırasında destek almak için ayaklarını erişim göstergesinin üzerine yerleştiremez. Kırmızı hedef alanını kullanarak erişim göstergesini itmeleri gerekir.
Sporcunun, ulaşma işlemi tamamlanıncaya kadar ayaklarını hedef gösterge ile temas halinde tutması gerekir. Daha iyi bir performans elde etmek için erişim göstergesini titreştiremez veya tekmeleyemezler.

Skor Sistemi

Mutlak erişim mesafesi (cm) = (Erişim 1 + Erişim 2 + Erişim 3) / 3
Bağıl (normalize edilmiş) erişim mesafesi (%)= Mutlak erişim mesafesi / uzuv uzunluğu x 100
Bileşik uzanma mesafesi (%) = 3 uzanma yönünün toplamı / ekstremite uzunluğunun 3 katı x 100

Bunlardan herhangi biriyle skor hesaplanabilir.

Literatür

16-32 yaş aralığında 18 (erkek) sağlıklı bireylerde standart denge eğitimi olarak tanımlanan BOSU ve denge tahtaları ile uygulanan 8 haftalık fonksiyonel ve dinamik denge eğitiminin statik, dinamik denge ve fonksiyonellik üzerine etkinliğinin gösterilmesi amacıyla bir çalışma yapılmıştır.Çalışmaya dahil edilen 18 bireye 3 gün/hafta 45-60 dk/seans olarak belirlenen 8 haftalık denge eğitim programı uygulandı.Denge tahtası, BOSU, wobble board ve yumuşak yüzeyler kullanıldı.

Eğitim sonunda bireylere

Y denge testi (YDT)
Flamingo denge testi (FDT)
Tek bacak sıçrama testi (TBS)
Fonksiyonel uzanma testi (FUT) testleri yapıldı ve değerleri kaydedildi.

Sonuç olarak: Verilen denge eğitimi sonrası dinamik dengenin değerlendirildiği YDT’de posteomedial (p=0,014) ve posteriolateral (p=0,001) yönlerde gelişme görülürken, anterior yönde bir gelişme görülmedi.FDT (Flamingo denge testi) ve TBS (Tek bacak sıçrama testi) testlerinde gelişim gözlendi.FUT(Fonksiyonel uzanma testi) gelişme gözlenmedi.

Bireyler tek ayak üzerinde denge eğitimi esnasında yerle temasta olmayan ekstremitelerini vücutlarına yakın tutarak dengelerini sağlamaya çalışmaktadırlar. Bu durum hedef hareket alanını küçültmektir. Ayrıca posteriomedial ve posteriolateral parametrelerde bireyler wobble board ve BOSU üzerinde yan uzanımlara ve lateral salınım eğitimlerine öne uzanıma göre daha fazla izin verdiği için bu yöndeki test parametrelerinde anlamlı bir değişim görülürken, anterior parametrede görülmediği düşünülmektedir. Ayrıca öne doğru uzanımlar, kullanılan denge ekipmanları ile yeterince çalışılmaya müsaade etmediği ve daha zor olduğu için çalışma sonucunda dinamik denge programının anterior uzanımı üzerine etki göstermediği düşünülmektedir.

Hazırlayan: Berna Kılıç