No products in the cart.
Ortopedi
Bruksizm ve Temporomandibular Problemler
Bruksizm, uyku veya uyanıklık sırasında dişlerin anormal kenetlenmesi ya da çiğnemesidir. Kesin bağlantısı bilinmemekle beraber bruksizm temporomandibular problemlerde(TMP) önemli bir rol oynayabilir. Bazı çalışmalar bruksizm ve temporomandibular problemler arasında kuvvetli bir ilişki olduğunu göstermiştir. Manfredini, TMP tanısı ile 212 hastaya baktı ve disk yer değiştirmesi ve myofasyal ağrısı olan hastaların %87.5’inde, myofasyal ağrısı olan ancak disk yer değiştirmesi olmayan hastaların %68.9’unda bruksizm bulmuş. Bir literatür incelemesi ise bu ikisi arasında bir bağlantı bulamamıştır. İkisi arasındaki ilişki karmaşıktır ve bruksizm TMP semptomlarına yol açabilir ya da her ikisi birlikte olabilir.
Bruksizm’e Ne Sebep Olur?
Bruksizm uyanıkken ya da uyku sırasında olabilir. Uyanıkken olan bruksizme genellikle anksiyete, depresyon, stres gibi psikolojik faktörler sebep olur. Tırnak ısırma, kalem çiğneme, çene destekleme ve dil veya yanak ısırma gibi alışkanlıklar da uyanık bruksizm formları olarak kabul edilir.
Uyku bruksizmi önceleri yine bu psikolojik faktörler yüzünden oluşuyor diye düşünülüyordu ancak son zamanlardaki çalışmalar bunu desteklememektedir. Şimdi merkezi faktörlerin uyku bruksizminin en olası nedeni olduğu düşünülmektedir. Parafonksiyon veya parasomnia olarak da bilinen uyku bruksizminin, uyku döngüsü sırasında mikro uyarılmalarla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Normal uyku döngümüz sırasında, gerçekten uyanmadan çevremizden daha fazla haberdar olmamızı sağlayan beynimizin yeniden aktifleştirilmelerine sahibiz. Bu reaktivasyonlar mikro uyarılma olarak bilinir ve vücudumuzun sıcaklığı, kalp atış hızını ve solunum hızını yeniden ayarlamasına ve herhangi bir tehdit algılanırsa bizi uyandırmasına izin verir. Bu uyarılar genellikle dakikada bir veya iki kez oluşur ve sadece birkaç saniye sürer. EEG kullanan bir çalışmada, uykuda bruksizmi olanların, bruksizmi olmayanlardan önemli ölçüde daha yüksek uyku uyarılmalarına sahip olduğu bulundu. Bu ekstra uyarılar REM dışı uyku sırasında daha yaygındı ve çoğu bruksizm atakları REM olmayan uyku sırasında da meydana geldi. Çalışma ayrıca bir bruksizm atak sırasında kalp atış hızının arttığını buldu. Aşırı sayıda mikro-uyarılmanın neden olduğu kalp atış hızındaki artışın, sinirsel aktivitenin artmasına neden olduğu ve bunun da motor nöronları uyardığı ve çiğneme ve bruksizm kaslarının ritmik kasılmasına neden olduğu düşünülmektedir. İlginç bir şekilde, bruksizmi olmayanların yaklaşık% 60’ının çiğneme kaslarında ritmik kasılma olduğu, ancak diş teması olmadığı bulunmuştur. Bruksizm çoğunlukla supin(sırtüstü) pozisyonda olur ve uyku bozuklukları, uyku apnesi ve uyurgezer olanlarda daha sık görülür. Bruksizm yaşla birlikte daha az görülür.
Bruksizm Semptomları:
- Uyku partnerinin diş gıcırdatma şikayeti
- Kenetlenmiş dişlerle uyanmak
- Çiğneme kaslarında hassasiyet ve kısıtlamayla uyanma
- Diş veya dişeti hassasiyeti ile uyanma
- Yanakların içinde veya dilin kenarlarında girinti/çentikler
- Masseter kaslarının hipertrofisi
- Dişlerin gevşemesi veya kırılması dahil olmak üzere aşırı diş aşınması
- TME kitlenmesi ya da ses gelmesi, TME ağrısı, baş ağrısı
- Horlama uyku bruksizminin bir göstergesi olabilir.
Bruksizm ile Başa Çıkma:
TMP semptomlarıyla ilişkili bruksizmi yönetmek genellikle çok faktörlü bir yaklaşım gerektirir.
Fizyoterapi: Hastanın temporomandibular bölgesi, servikal omurga ve duruşu doğru olarak değerlendirilmelidir. Hastalar her zaman bruksizm hakkında bilgi sunmayacaktır, bu nedenle hastayı kenetleme veya çiğneme hakkında özel olarak sorgulamak önemlidir. Özellikle bruksizm hakkında soru sormak önemlidir. Hastalar özellikle sorulduğunda bruksizmi bildirme olasılıkları daha yüksektir. Bunu bir TMP değerlendirmesinin parçası olarak dahil etmek önemlidir.
Hasta Eğitimi: Hastanın bruksizmi gün içinde meydana geliyorsa, tırnak ısırma, kalem çiğneme ve çene sıkma gibi alışkanlıkların değişmesine yardımcı olmak için eğitim ve tavsiyeye ihtiyaç vardır. Hastaların günlük yaşamlarında stres faktörlerini tanımlamasına ve bunlara yönelmesine yardımcı olmak yardımcı olabilir. Bazı durumlarda hastalar gevşeme terapisi, nefes eğitimi ve egzersizlerden yararlanabilir. Bir psikoloğa yönlendirme bazı hastalara yardımcı olabilir.
Uyku Hijyeni: Uyku apnesi veya diğer uyku bozuklukları gibi bir uyku bozukluğundan şüpheleniliyorsa, hasta çalışmalar için bir uyku kliniğine yönlendirilmeden yararlanabilir.
Nefes Alma Zorlukları: Hasta alerjiler de dahil olmak üzere herhangi bir solunum bozukluğu çekiyorsa, araştırma ve yönetim için doktorlarını görmeleri gerekir.
Oklüzal Ateller: Uyku bruksizmi olan hastalar için geceleri oklüzal splint kullanımını destekleyen kanıtlar vardır. Bu splintlerin amacı, hasta sıktığında veya çiğnediğinde bile dişleri biraz birbirinden ayırmaktır. Bu temporomandibular ekleme (TME) basıncı azaltır ve ayrıca dişlerde uzun süreli hasarı da azaltabilir. Araştırmalar, gece oklüzal bir atel kullandıktan sonra masseter ve temporalis aktivite seviyelerinde ve ağrıda bir azalma olduğunu göstermiştir.
Hazırlayan: Burcu Zehra Sivri