Giriş..

Alt ekstremite kas-iskelet sistemi yaralanmaları, adölesan sporcularda spor katılımı ile ilgili en yaygın görülen yaralanma grubudur. Bu tip yaralanmalar ile ilişkili olan  mali yük ve zaman kaybı göz önüne alındığında, yaralanma riskinin azaltılması ve önlenmesine yönelik müdahaleler için çok sayıda risk faktörü tanımlanmıştır. Tanımlanan risk faktörleri biyomekanik ve nöromüsküler odaklı olmasına rağmen, yaralanmaların önlenmesinde tutarsız bir başarı vardır. Yaralanma önleme müdahalelerinin tutarlı faydalarının olmaması, biyomekanik risk faktörlerini artıran bilişsel ve görsel faktörleri gözden kaçıran risk analizi stratejilerinden dolayı olabilir. 

Yapılan çalışmalarda bilişsel ve görsel eksikliklerin yaralanmalara katkıda bulunabileceği ve bilişsel-görsel performansın yaralanma riski taşıyan sporcuları tanımlayabileceği gösterilmiştir. Ancak bu veriler üniversiteli sporcularla sınırlı kalmıştır. Bu durumda, adölesan grubun nöroplastisite ve değişken bilişsel-görsel fonksiyonlara daha duyarlı olması sebebiyle bu risk faktörleri ile daha ilişki olabileceği akla gelmektedir. 

Metodoloji

Çalışmaya 13-18 yaş aralığında olan ve aktif olarak bir futbol takımında yer alan, önceden herhangi bir nörolojik yaralanma veya ciddi kafa travması geçirmemiş ve kalıcı görme bozukluğu öyküsü bulunmayan 488 sporcu dahil edilmiştir. Sezon öncesi temel bilişsel ve görsel performansın değerlendirilmesinde Dikkat Ağı Görevi (Attention Network Task (ANT)), işaretli görev değiştirme (Cued Task Switching), King–Devick testi ve yakınsama noktası (Near Point of Convergence) kullanılmıştır.

Dikkat ağı görevi, dikkatin 3 bileşenini (uyarma, oryantasyon ve karşıt görsel uyarı cevabı) ölçen bilgisayarlı bir değerlendirmedir. İşaretli görev değiştirme ise, zamanlı uyaranlar arasında geçiş yapma yeteneğini değerlendirir. King-Devick testi, 3 test kartı kullanarak yatay seğirme işlevi (sakkad görüş) ve dikkat kapasitesinin bir değerlendirmesini sağlar. Son olarak yakınsama noktası, yakınsama yetersizliğinin varlığını veya yokluğunu belirlemek için binoküler görmenin bir ölçüsüdür.

Sezon boyunca her sporcu, haftalık olarak alt ekstemite kas-iskelet sistemi yaralanması yönünden incelenmiştir. Kırık, dislokasyon, kontüzyon ve aşırı kullanım yaralanmaları analizlerin dışında tutulmuştur çünkü daha çok görsel-mekansal performansla ilişkili nöromüsküler kontroldeki hatalardan veya gecikmelerden kaynaklanabilecek akut yaralanmalarla ilgilenilmiştir. Ek olarak sezon boyunca her sporcu için toplam antrenman ve maç maruziyeti kaydedilmiştir. 

Sonuç

Sezon boyunca katılımcılardan 58’inde toplam 68 alt ekstremite kas-iskelet sistemi yaralanması görülmüştür. 

Dikkat ağı görevindeki oryantasyon tepki süresi, alt ekstremite kas-iskelet sistemi yaralanmalarıyla anlamlı şekilde ilişkili olan tek bilişsel veya görsel ölçüm olmuştur. Oryantasyon tepki süresindeki her 10 ms artış, %15’lik risk artışıyla ilişkilendirilmiştir. Oryantasyon tepki süresi ≥ 32,8 ms olan sporcuların, kesme noktasının altındaki sporculara göre yaralanma riskinin 2,62 kat daha yüksek olduğu bulunmuştur. 

Klinik Çıkarım

Görsel-uzaysal dikkat bileşenlerindeki eksiklikler, yaralanma riski ile ilişkilendirilmektedir. Bu çalışmadaki sonuçlar, adölesan sporcularda görsel-uzaysal dikkat işlemenin alt ekstremite kas-iskelet yaralanmalarının önlenmesine katkıda bulunduğunu ve yaralanma riskinin değerlendirilmesini destekleyebileceğini öne sürmektedir. 

Hazırlayan: Fzt. Begüm SİMEN

Avedesian, J. M., McPherson, A. L., Diekfuss, J. A., Barber Foss, K. D., Hogg, J. A., Zuleger, T. M., … & Myer, G. D. (2022). Visual–Spatial Attentional Performance Identifies Lower Extremity Injury Risk in Adolescent Athletes. Clinical journal of sport medicine, 32(6), 574-579.

Daha fazla oku: Patellofemoral Ağrılı Adölesanlarda Aktivite Modifikasyonu ve Yük Yönetimi