Kas veya kas tendonundaki bir zedelenme, ligamentlerdeki zedelenmeyle(sprain) eşdeğerdir. Kas liflerinin aşırı egzersizle birlikte verilen yükle baş edememesi sonucu yırtılması kas zedelenmesini(straini) oluşur. Kas straini, kas liflerinin aşırı mekanik stres nedeniyle yırtıldığı kasılmaya bağlı bir yaralanmadır ve çoğunlukla güçlü bir eksantrik kasılmanın veya kasın aşırı gerilmesinin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Bu nedenle, sprint ve atlama gibi dinamik özelliklere sahip temassız sporlar için tipik bir durumdur.

Kas Yaralanmalarında Sınıflandırma

Kas lezyonları, klinik ve görüntüleme araştırmalarına göre zarar gören liflerin sayısına göre derece I, II ve III olarak sınıflandırılır:

I. Derece kas zedelenmesi (Grade I strain), kasta yalnızca sınırlı sayıda lif etkilenir. Kuvvette azalma yoktur ve aktif ve pasif bir hareket açıklığı tamamen vardır. Genellikle ağrı ve hassasiyet genellikle ertesi gün de hissedilir. 

II. Derece kas zedelenmesi (Grade II strain), kas liflerinin neredeyse yarısı yırtılmış durumdadır. Akut ve belirgin ağrıya şişlik ve kas gücünde küçük bir azalma eşlik eder. 

III. Derece kas zedelenmesi (Grade III strain), kasın tamamen yırtılmasını temsil eder. Bu şiddetli zorlanma ya tendonun kas gövdesinden ayrıldığı ya da kas gövdesinin 2 parça halinde yırtıldığı anlamına gelir. Şiddetli şişlik ve ağrı ile tam bir işlev kaybı, bu tür strainin karakteristik özellikleridir.

Yaralanmaya Yatkın Olan Durumlar

Üç tip kas olası yaralanma riski altındadır:

-İki eklemli kaslar: Spesifik olarak, bir eklemdeki hareket, kasın pasif gerginliğini artırır ve aşırı gerilme de yaralanmasına neden olur.

-Eksentrik kasılma: Aktivitenin yavaşlama fazında sık görülen eksantrik kasılmalar kas gerginliğini değiştirebilir ve miyofiber aşırı yük hasarına neden olabilir.

-Daha yüksek oranda tip II lif içeren kaslar: Bunlar, yüksek hızlı kasılmalar geliştiren hızlı kasılan kaslardır. Bu şekilde kas yaralanmaya daha yatkın hale gelir. Koşma ve depar atmadaki kas aktivitesinin çoğu eksantriktir ve bu tür zorlanmaların neden en sık sprinter atletlerde veya ‘hız atletlerinde’ meydana geldiğini açıklar. Hamstring, gastroknemius, kuadriseps, kalça fleksörleri, kalça addüktörleri, erektör spinae, deltoid ve rotator manşet en sık yaralanan kaslardır. 

Semptomlar

-Yaralanma nedeniyle şişme, morarma veya kızarıklık

-Dinlenme sırasında ağrı

-Kası hiç kullanamama

-Kas veya tendonların zayıflığı

Risk Faktörleri

Kas straini, sporcularla sınırlı değildir ve günlük işleri yaparken meydana gelebilir. Sporcularda bir strain gelişme riski daha yüksektir. Aktivitenin süresi, yoğunluğu veya sıklığında ani bir artış olduğunda yaralanmanın meydana gelmesi olasıdır.

Akut Kas Straini Tedavisi

Kas zorlanmasının derecesi ve yaralı kasın hangi işlevle ve yükle başa çıkması gerektiği gibi durumlar iyileşme ve rehabilitasyon süresinin uzunluğunu belirler. 

Akut fazdaki bir kas straini için birinci basamak tedavi, genellikle P.R.I.C.E. olarak bilinen beş adımı içerir.

Protection(Koruma):  Nesnelerle olan etkiyi en aza indirmek için yumuşak tampon uygulanmalıdır.

Rest(Dinlenme): İyileşmeyi hızlandırmak ve yeniden yaralanma olasılığını azaltmak için dinlenmek gerekir.

Ice(Buz): Yaralanma bölgesine kan akışını azaltacak vazokonstriksiyonu tetiklemek için buz uygulanmalı. Bir seferde 20 dakikadan fazla buz tutulmamalı.

Compression(Basınçlandırma): Daha fazla diyapedezi azaltmak ve lenfatik drenajı desteklemek için yaralı bölge yumuşak sarılmış bir bandajla sarılmalı.

Elevation(Yükseltme): Venöz kanın sistemik dolaşıma geri dönüşünü teşvik etmek için gergin alanı mümkün olduğunca kalp seviyesine yakın tutulmalı.

İlk tedavi genellikle NSAID’lerin yardımcı tedavisi ve soğuk kompresyon tedavisidir. Soğuk kompresyon tedavisi, yaralı bölgeye lökosit ekstravazasyonunu azaltarak şişlik ve ağrıyı azaltır. Ibuprofen / parasetamol gibi NSAID’ler, akut iltihabı azaltmaya yarar.

İkinci aşamada, mobilizasyon, kademeli olarak ve ağrı sınırları dahilinde, mümkün olan en kısa sürede başlamalıdır. Mobilizasyonun yaralı iskelet kası rejenerasyonunu iyileştirdiği gösterilmiştir.

Kardiyovasküler kondisyonlama programı düşük etkili gerçekleştirilmelidir.

Kor stabilite programlarının, daha düşük yeniden yaralanma oranları ve oyuna dönüş açısından daha iyi sonuçları verdiği gösterildiğinden, bunlar da yaralanan kasın spesifik rehabilitasyon programı içinde uygulanmalıdır.

2 veya 3 haftalık yaralanmadan sonra, anatomik ve fonksiyonel olarak yeniden şekillenme için normal yoğunlukta doğrultusunda gerilim uygulanmalıdır. 

Rehabilitasyonun ileri aşamalarında propriosepsiyon ve endurans eğitimi verilir. 

Sporcu tam, ağrısız ve aktif ROM’a ulaştığında ve bilateral olarak %90’ın üzerinde bir güce kavuştuktan sonra spora tam katılımına izin verilir. Programa adaptasyon problemi veya kompansasyonu önlemek için de devam edilebilir.

Hazırlayan: Ayşe Demirtaş

Referanslar
Garrett WE. Muscle strain injuries. Am J Sports Med. 1996; 24:S2-88
Järvinen M, Tero AH. Muscle strain injuries. Rheumatology. 2010(2); 12: 155-161
Kneeland JP. MR imaging of muscle and tendon injury. Eur J Radiol. Nov 1997; 25(3):198-208