Spor popülasyonlarında görülen en yaygın yaralanma lateral ayak bileği burkulmasıdır. Ayak bileği burkulmaları için tahmini günlük yaralanma oranı 10.000 kişide birdir.

Ayak bileği sprainini takiben bireylerin çoğu ayak bileğinde kalıcı instabilite hissinden şikayetçidir. Ayak bileği ekleminde instabilite hissi ve tekrarlayan yaralanmalar, kronik ayak bileği instabilitesinin karakteristik özelliklerini oluşturur. Kronik ayak bileği instabilitesi, daha düşük düzeyde fiziksel aktivite ve spor katılımı ve travma sonrası ayak bileği osteoartriti gelişme riskinin artmasıyla ilişkilidir. Kronik ayak bileği instabilitesinin mevcut yönetimi, propriyosepsiyon, denge, hareket açıklığı ve kas kuvvetindeki bozuklukların düzeltilmesini hedefler.

Bu çalışmada kronik ayak bileği instabilitesi olan bireylerin olmayanlara kıyasla alt ekstremitedeki kuvvet düzeyleri sistematik derleme yoluyla karşılaştırılmıştır.

Ayak Bileği Kas Kuvveti 

Kronik ayak bileği instabilitesi olan bireyler tüm hareket hızlarında evertör torkunda kontrollere kıyasla orta ila küçük eksiklikler göstermektedir.

Azalmış dorsifleksiyon kuvvetinin lateral ayak bileği burkulmaları için bir risk faktörü olduğu öne sürülsede kronik ayak bileği instabilitesi olan bireylerde dorsifleksör kas kuvveti, kronik ayak bileği instabilitesi olan bireyler ve sağlıklı kontroller arasında farklılık göstermemektedir.

Literatürde kronik ayak bileği instabilitesi olan bireylerin plantar fleksör kas kuvveti için tutarsız bulgular vardır. Tekli çalışmalardan elde edilen veriler, kontrollere kıyasla kronik ayak bileği instabilitesi olan  bireylerde ayak bileği plantar fleksörlerinin daha yüksek hareket hızlarında daha zayıf olabileceğini düşündürmektedir.

Diz 

Kontrollerle karşılaştırıldığında kronik ayak bileği instabilitesi olan bireylerde konsantrik diz ekstansiyon torku için orta düzeyde eksiklikler tespit edilmesine rağmen gruplar arasında eksantrik diz ekstansör torkunda fark bulunamadı. Diz fleksör kuvvetini araştıran bir çalışmalar tutarsız olduğu için bir sonuca varılamamaktadır.

Kalça Kas Kuvveti

Bireysel çalışmalardan elde edilen veriler, kontrollere kıyasla kronik ayak bileği instabilitesi olan bireylerin eksantrik kalça fleksör kuvvetinde, izometrik kalça abdüktör ve eksternal rotator kuvvetinde eksiklikler olduğunu göstermektedir. Gruplar arasında kalça kas kuvvetinde başka bir eksiklik tespit edilmedi.

Klinik Çıkarımlar

Kontrollere kıyasla kronik ayak bileği instabilitesi olan bireylerde ayak bileği invertör ve evertör ve diz ekstansör kas kuvvet defisitleri olabilir ancak ayak bileği dorsifleksör kuvvetinde bir defisit bulunamamıştır.  Kalça kuvveti ile ilgili çalışmalar sınırlı olmakla birlikte, bireysel çalışma verileri ayrıca kronik ayak bileği instabilitesi olan bireylerde kontrollere göre daha düşük kalça fleksör, abdüktör ve eksternal rotator kuvveti olabileceğini düşündürmektedir.

Kronik ayak bileği instabilitesi olan bireylerde alt ekstremite kas kuvvetindeki eksikliklerin belirlenmesi, bu bireylerin rehabilitasyonunda kuvvet egzersizlerinin dahil edilmesinin önemli olabileceğini düşündürmektedir.  Alt ekstremite kas kuvvet eksikliklerinin, kesme, atlama ve yürüme görevleri sırasında kronik ayak bileği instabilitesi olan bireyler ve kontroller arasında ayak bileği, diz ve kalça kinematiği, kinetik ve kas aktivasyon paternlerinde farklılıklara katkıda bulunması da mümkündür.

Hazırlayan: Fzt. Cansu Akkuş

Referans: Khalaj, N., Vicenzino, B., Heales, L. J., & Smith, M. D. (2020). Is chronic ankle instability associated with impaired muscle strength? Ankle, knee and hip muscle strength in individuals with chronic ankle instability: a systematic review with meta-analysis. British journal of sports medicine, 54(14), 839-847.

Daha fazla oku: Kronik Ayak Bileği İnstabilitesinin İzometrik Kalça Kuvveti ve Dinamik Stabilite Üzerine Etkisi