“Omuz Rehabilitasyonunun Erken Evrelerinde Skapular Kontrol İçin Verilen Spesifik Egzersizlerin Elektromiyografik Analizi “

Statik skapular pozisyonun değişikliği ve skapulanın dinamik kontrolün kaybı olarak geçen Skapular Diskinesi yaygın olarak çeşitli omuz yaralanmalarıyla ilişkili olarak gerçekleşir.Diskinetik pozisyon ve hareket skapulahumeral ritmin(SHR) bozulmasıyla ilişkilendirilmektedir; ritm bozukluğunda anterior inferior glenohumeral ligamentte gerginliğin artması, kol abduksiyonunda subakromiyal boşlukta azalma ve supraspinatusun kas aktivitesinde azalma meydana gelir.

Birçok omuz rehabilitasyon protokolü skapulanın pozisyonunu ve hareketinin düzenlenmesini içeren egzersizler içermektedir.Çoğu protokol omuz rehabilitasyonunda erken dönemde skapular kontrole ağırlık verir. Bu protokollerin amacı, skapula nın kontrolünü geri kazandırmak ve böylece posterior tilt ve dış rotasyon pozisyonunu korumaktır.

Çoğu çalışma sıklıkla kol elevasyonu,glenohumeral rotasyon veya skalular retraksiyon gibi erken rehabilitasyon döneminde elde edilmesi güç hareketleri içeren egzersizleri değerlendirmiştir. Bu çalışmada hem postoperatif hem de akut nonoperatif omuzda rehabilitasyonun erken safhalarında, skapular stabilizasyon, üst ve alt trapezius (LT) ve serratus anterior (SA) kaslarını harekete geçirmek için daha önce verilen egzersizleri değerlendirmek üzere bu çalışma yapılmıştır.

Çalışmaya 39 kişi katılmıştır.9 kadın 9 erkek toplam 18 asemptomatik kişi ve 8 kadın 13 erkek daha önce klinik muayenede impingiment,labrum yaralanması,rotator cuff tendinopatisi ve skapular diskinezi teşhisi almış kişilerle çalışma yapılmıştır.Bipolar yüzey elektrotları 3 skapulatorasik kasa (alt trapez,üst trapez ve serratus anterior) ve 2 skapulahumeral kasa (anterior ve posterior deltoid) ölçümler için bağlanmıştır.Semptomatik kişilerde yaralanmış tarafa asemptomatik kişilerde dominant tarafa elektrotlar bağlanmıştır.

Test edilen kaslar maksimum istemli izometrik kontraksiyonlar yaptırılarak elektriksel aktivite referans değerleri belirlenmiştir.

Deneklere egzersiz öncesinde inferior glide(IG),low row(LR),lawnmower(LM) ve robbery(RB) egzersizleri öğretilmiştir.Her egzersiz 8 tekrarlı yaptırılmış ve kas aktivasyon değerleri değerlendiriciler tarafından raporlanmıştır.

İnferior Glide Egzersizi (IG)

Humerus başının depresyonu ve skapular retraksiyonun ön planda olduğu izometrik bir egzersizdir.Serratus anterior ve alt trapez kasları çalıştırmaya yönelik kullanılır. Kişi dik pozisyonda oturtulur,kolu 90 abduksiyondayken yumruk yaptırılır ve desteklenir.Kişiye koluna destek aldığı yüzeye adduksiyon yönünde baskı uygulaması ve aşağı yönde skapular depresyon yapması tarif edilir ,5 saniye boyunca bu pozisyonda kalması sağlanır.

Low Row Egzersizi (LR)

Skapular eksternal rotasyonun ve posterior tiltin ön planda olduğu bir egzersizdi .Serratus anterior ve alt trapez kasları çalıştırmaya yönelik kullanılır.Bu egzersiz izotonik bir egzersiz olarak kullanılmasına rağmen çalışma için izometrik kontraksiyon yapacak şekilde kullanılmıştır.Kişiye avuç içi arkaya doğru bakacak şekilde hareketsiz bir yüzeye dayaması istenir.Gövdesini ekstansiyona getirmesi,ellerini omuz ekstensiyonu yönünde maksimum derecede itmesi ve skapular retraksiyon ile depresyon yapması tarif edilir,5 saniye boyunca bu pozisyonda kalması sağlanır.

Lawnmower Egzersizi (LM) A: Başlangıç Pozisyonu B: Bitiş Pozisyonu

Kontralateral bacaktan gövdenin vasıtasıyla aynı taraftaki kola diyagonal bir şekilde hareket paterni sağlayan çoklu eklem hareketi egzersizidir.Skapulanın retraksiyon pozisyonuna gelebilmesi için gerekli kasların aktivitesi için egzersiz kalça/gövde ekstansiyonu,gövde rotasyonu ve skapular retraksiyon içerir. Bu çalışmada, kişiler gövde fleksiyonda ve hareketli koldan kontralateral tarafa,el karşı taraftaki patella düzeyine kadar döndürülerek egzersize başlamıştır.Kişilere hareketsiz kolu bel seviyesine yerleştirmeleri,vertikal şekilde tuttukları gövdelerini hareketli kolun tarafına doğru döndürmeleri ve skapular retraksiyon yapmaları tarif edilmiş sonucunda ‘’dirsek arka cepte’’ pozisyonunu sağlamak amaçlanmıştır.

Robbery Egzersizi (RB) A: Başlangıç Pozisyonu B: Bitiş Pozisyonu

Skapular retraksiyonu sağlamak için kalça/gövde ekstansiyonu ve bilateral kol hareketi içeren çoklu eklem hareketi egzersizidir.Çalışmada kişiler 40-50 derece gövde fleksiyonunda ve avuç içleri bacaklara bakacak şekilde başlamıştır.Kişilere eller bacaklara yakın dururken gövdenin düzleştirilmesi,kolların ekstansiyonu ve dirseklerin fleksiyonu sağlanarak avuç içleri yukarı ve gövdenin tersine bakacak pozisyona gelmeleri tarif edilmiştir.Hareketin sonucu her iki skapulanın yaklaşması sağlanmış ve bu pozisyonda 5 saniye kalınması istenmiştir.

• Sonuç olarak iki grup arasındaki EMG değerleri arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır.Yine de ölçümlerde verilen egzersizlerin hedef kasları diğer kaslara göre daha fazla aktive ettiği belirlenmiştir.

Kas aktivite başlama süresi açısından değerlendirildiğinde robbery egzersizi dışında anlamlı bir farklılık ölçülememiştir.Bu egzersiz sırasında asemptomatik grupta serratus anterior kasının alt-üst trapez ve ön deltoid kasından önce aktive olduğu,semptomatik grupta da alt trapezin posterior deltoidten önce aktive olduğu ölçülmüştür. Bu hareketler ve pozisyonlar, skapuler hareketin erken dinamik kontrolünü maksimuma çıkarmak ve daha kuvvetli egzersizler için bir temel oluşturmak için güvenli olduğunda rehabilitasyonda daha sonra kullanılabilirler.

Bu çalışmada değerlendirilen egzersizler, fizyolojik aktivasyon sıralamasıyla tutarlı, anahtar skapular kasların orta seviye yoğunlukta etkinleştirilmesinde etkilidir.Bu özellikler, egzersizlerin genel omuz rehabilitasyonunun erken ve orta evrelerinde kullanılabileceğini düşündürmektedir.

W. Ben Kibler, Aaron D. Sciascia, Timothy L. Uhl, Nishin Tambay and Thomas Cunningham Am. J. Sports Med. 2008; 36; 1789 originally published online May 9, 2008