Radikal prostatektomi, erken evre prostat kanserini tedavi etmek için önemli bir prosedür ve en etkili tedavidir. Birçok hasta ameliyat sonrası ilk haftalarda orta ve şiddetli üriner inkontinanstan muzdariptir ve bazı hastalar için inkontinans birkaç ay ve hatta yıllarca devam eder. 

Radikal prostatektomi erkeklerde iatrojenik inkontinansın en önemli nedenidir. Prostatektomi sonrası inkontinansın nedeni intrinsik sfinkter eksikliğine ve / veya detrüsör aşırı aktivitesine ve / veya azalmış mesane uyumuna bağlı olabilir. Bu çalışmanın amacı, standart radikal retropubik prostatektomi (RRP) uygulanan büyük bir popülasyonda pelvik taban kas eğitiminin (PFMT) faydalarını değerlendirmektir.

Metodoloji

Klinik evresi T1 veya T2 prostat kanseri için standart RRP uygulanan 300 hasta çalışma için kaydedildi. Dışlama kriterleri; önceden mesane ya da prostat cerrahisi geçirmiş olanlar, üriner veya fekal inkontinans öyküsü olanlar, alt idrar yollarında nörojenik disfonksiyonu olanlar ve pre-op aşırı aktif mesane öyküsü olanlar olarak belirlenmiştir. Belirlenen 300 hasta A ve B olarak iki gruba ayrılmıştır. A grubu erken pelvik taban rehabilitasyon programına alınırken B grubu da kontrol grubu olarak belirlenmiştir. Gruplar homojen olarak dağılmıştır ve her iki grubun da yaş ortalamaları 65-67 arasındadır.

Grup A’nın ilk tedavi seansında abdominaller, glutealler ve addüktörler kasılmadan pelvik taban kaslarının nasıl kasılacağı öğretilmiştir. Kasılmalar dijital anal kontrol ile değerlendirilmiştir ve kasılmalara 0-5 arası bir puan verilmiştir. Hastalar evde 10 gün boyunca günde 3 set olmak üzere 10 kontraksiyon, her kontraksiyon 5 saniye sürecek şekilde ve her 5 saniyelik kontraksiyon sonrası 10 saniye dinlenme olacak şekilde egzersiz yaptılar. İkinci tedavi seansında oturma, ayakta durma, squat ve merdiven inip çıkma pozisyonlarında pelvik taban kas eğitimi (PFMT) verildi. Daha sonra hastalardan bu öğrendikleri yeni egzersizleri 7 gün boyunca yapmaları istendi. Üçüncü tedavi seansında hastalardan öksürme, hapşırma veya ağırlık kaldırma gibi aktiviteler veya herhangi bir efordan önce pelvik taban kas kontraksiyonu yapılması istendi. Tüm hastalardan idrar sızıntısını kaydetmek için bir mesane günlüğü tutmaları istendi. Bu egzersiz programları hastalar tarafından 6 ay boyunca düzenli bir şekilde yapıldı. 

Sonuçlar

Çalışma başladıktan 1 ay sonra grup A’daki 29 hasta ve grup B’deki 12 hastada kontinans elde edildi. 3 ay sonra grup A’da 111 hasta ve grup B’de 45 hastada kontinans elde edilirken; 6 ay sonra grup A’da 144 ve grup B’de 97 hastada kontinans başarıyla elde edildi. 12 ay sonra ise A grubundaki 150 hastanın 2’sinde (%1,3) ve B grubundaki 148 hastanın 18’inde (%12,1) inkontinans devam ediyordu.

İlk 3 ay sonunda pelvik taban kas eğitimi verilen grup A hastalarında %74 oranında kontinans sağlanırken grup B hastalarında bu oran %30’du ve aralarında anlamlı bir fark bulunmuştu. İlk 6 ay boyunca aralarındaki fark yine anlamlı bulunmuştu fakat 12 ay sonunda iki grup arasında anlamlı bir fark bulunmamıştı.

Klinik çıkarımlar: Pelvik taban kas eğitimi cerrahi sonrası ilk 4-6 ayda çok etkili görünmektedir. Bu yüzden ameliyattan sonra eğitime hemen başlanmalıdır. Erken pelvik taban fizyoterapisi, hastaların yaşam kalitelerini kısa sürede yükseltir ve günlük yaşam aktivitelerine sorunsuz bir şekilde dönmelerini sağlar.

Hazırlayan: Hüseyin Onur Ferhatoğlu
Referans: Filocamo, M. T., Marzi, V. L., Del Popolo, G., Cecconi, F., Marzocco, M., Tosto, A., & Nicita, G. (2005). Effectiveness of early pelvic floor rehabilitation treatment for post-prostatectomy incontinence. European urology, 48(5), 734-738.